Trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, khi mà các nền văn hóa trên thế giới giao thoa và ảnh hưởng lẫn nhau, việc giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc trở thành một vấn đề vô cùng quan trọng. Đặc biệt, đối với thế hệ học sinh – những người sẽ tiếp bước cha anh trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước – nhiệm vụ này càng trở nên cấp thiết. Bản sắc dân tộc không chỉ là những giá trị văn hóa, truyền thống mà còn là nguồn lực vô cùng quý giá giúp mỗi cá nhân nhận thức được cội nguồn của mình, từ đó góp phần xây dựng một xã hội vững mạnh.

Bản sắc dân tộc bao gồm những yếu tố văn hóa đặc trưng của một cộng đồng dân tộc như ngôn ngữ, phong tục, tập quán, tín ngưỡng, trang phục, nghệ thuật và ẩm thực. Đây là những giá trị tinh thần quý báu được hình thành qua hàng nghìn năm lịch sử. Việc giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc có ý nghĩa sâu sắc, giúp chúng ta không chỉ bảo vệ được những giá trị văn hóa của tổ tiên mà còn tạo nên sự tự hào về dân tộc trong mỗi người. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, khi các yếu tố văn hóa ngoại lai dễ dàng du nhập vào đất nước, việc duy trì bản sắc dân tộc trở thành một trong những yếu tố quan trọng giúp chúng ta không bị hòa tan, đánh mất chính mình trong dòng chảy của nền văn hóa toàn cầu.

Thế hệ học sinh hôm nay chính là những chủ nhân tương lai của đất nước. Các em sẽ là người tiếp nối truyền thống và giữ gìn bản sắc dân tộc. Việc giữ gìn bản sắc dân tộc không chỉ giúp học sinh nhận thức rõ hơn về cội nguồn, lịch sử, và văn hóa của dân tộc mà còn giúp các em phát triển nhân cách, giáo dục lòng tự hào dân tộc. Thực tế, nhiều em học sinh ngày nay do ảnh hưởng của quá trình hội nhập, dễ dàng bị cuốn vào lối sống hiện đại, mê mẩn những xu hướng văn hóa từ các quốc gia khác mà quên đi những giá trị văn hóa truyền thống. Điều này nếu không được chú ý sẽ dẫn đến sự phai nhạt bản sắc, mất đi bản lĩnh văn hóa của dân tộc.

Để giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc, trước hết, học sinh cần phải nhận thức được giá trị của các truyền thống dân tộc mình. Các trường học có thể tổ chức các hoạt động ngoại khóa, các lễ hội văn hóa dân tộc để học sinh hiểu và cảm nhận được sự phong phú, đa dạng trong văn hóa dân tộc. Ngoài ra, việc duy trì và phát triển các môn học về lịch sử, văn hóa truyền thống trong chương trình giảng dạy cũng rất quan trọng, giúp học sinh hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của dân tộc.

Bên cạnh đó, việc sử dụng và phát huy tiếng nói, chữ viết của dân tộc cũng là một phương cách quan trọng để bảo tồn bản sắc. Học sinh cần được khuyến khích sử dụng tiếng mẹ đẻ, đặc biệt là đối với các dân tộc thiểu số, để giữ gìn những giá trị ngôn ngữ độc đáo, phong phú.

Bên cạnh việc học hỏi từ quá khứ, học sinh cũng cần phải sáng tạo, phát huy những giá trị truyền thống trong đời sống hiện đại. Các em có thể kết hợp các giá trị truyền thống với những yếu tố hiện đại trong nghệ thuật, âm nhạc, thời trang hay các sản phẩm văn hóa khác, để bản sắc dân tộc không bị "bảo thủ" mà vẫn phát triển, hội nhập với thế giới.

Việc giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc là một nhiệm vụ không thể thiếu đối với thế hệ học sinh trong giai đoạn hiện nay. Đây là cách để chúng ta bảo vệ giá trị cội nguồn, nuôi dưỡng lòng tự hào dân tộc và xây dựng một xã hội bền vững, phát triển. Trong tiến trình toàn cầu hóa, mỗi học sinh cần ý thức được rằng, việc tôn trọng và phát huy bản sắc dân tộc không phải là điều ngược lại với sự hội nhập, mà chính là sự kết hợp hài hòa giữa cái riêng và cái chung. Chính từ những hành động nhỏ của học sinh trong việc giữ gìn văn hóa dân tộc, một xã hội vững mạnh và giàu bản sắc sẽ được hình thành trong tương lai.