Trong xã hội hiện đại, vấn đề sức khỏe luôn được đặt lên hàng đầu, và một trong những mối nguy hại lớn đối với sức khỏe cộng đồng chính là việc sử dụng thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá điện tử. Mặc dù thuốc lá điện tử được quảng cáo là "sản phẩm ít gây hại hơn" so với thuốc lá truyền thống, nhưng thực tế nó vẫn chứa đựng những nguy cơ tiềm ẩn không thể coi nhẹ. Vậy liệu việc sử dụng thuốc lá điện tử có thực sự an toàn hay không?

Thuốc lá điện tử (hay còn gọi là e-cigarette) là một thiết bị sử dụng năng lượng điện để hóa hơi chất lỏng chứa nicotine, tạo ra hơi mà người sử dụng hít vào. Những sản phẩm này đang ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt trong giới trẻ, với lời hứa hẹn là sự thay thế "an toàn hơn" cho thuốc lá truyền thống. Thậm chí, nhiều người tin rằng thuốc lá điện tử không gây nghiện, không gây ung thư và có thể giúp bỏ thuốc lá. Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây cho thấy, thuốc lá điện tử vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe.

Gây nghiện nicotine: Một trong những tác hại lớn nhất của thuốc lá điện tử là vẫn chứa nicotine – chất gây nghiện mạnh. Mặc dù không có khói thuốc trực tiếp, nhưng việc hít phải hơi nicotine vẫn làm tăng nguy cơ nghiện, đặc biệt đối với thanh thiếu niên. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, việc sử dụng thuốc lá điện tử từ tuổi vị thành niên có thể dẫn đến việc lạm dụng nicotine lâu dài, ảnh hưởng xấu đến phát triển não bộ và tăng khả năng mắc các bệnh về tim mạch và hô hấp sau này.
Nguy cơ với hệ hô hấp: Các chất lỏng trong thuốc lá điện tử chứa nhiều hợp chất hóa học khác nhau, bao gồm cả những chất có thể gây kích ứng hoặc tổn thương phổi. Hít phải hơi thuốc lá điện tử có thể dẫn đến viêm phổi, ho, khó thở và thậm chí là các bệnh phổi mạn tính như COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính). Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nhiều hợp chất hóa học trong thuốc lá điện tử có thể gây tổn thương tế bào phổi và tạo ra các chất có thể gây ung thư.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý: Một tác động nghiêm trọng khác là việc thuốc lá điện tử có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của người sử dụng. Nghiên cứu cho thấy việc sử dụng nicotine lâu dài có thể dẫn đến lo âu, trầm cảm và các vấn đề về tâm lý. Đặc biệt, đối với giới trẻ, việc sử dụng thuốc lá điện tử có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý và tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần.
Một trong những lý do chính khiến thuốc lá điện tử ngày càng trở nên phổ biến là sự quảng bá mạnh mẽ từ các nhà sản xuất và những người có ảnh hưởng. Thuốc lá điện tử được thiết kế với nhiều kiểu dáng bắt mắt, dễ sử dụng và có hương vị đa dạng, từ trái cây, bạc hà đến các hương vị ngọt ngào, dễ gây "nghiện" cho người dùng. Hơn nữa, việc quảng cáo thuốc lá điện tử như một giải pháp để bỏ thuốc lá truyền thống khiến nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, nghĩ rằng nó là sản phẩm an toàn. Tuy nhiên, thực tế là nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, thuốc lá điện tử không chỉ không giúp bỏ thuốc mà còn là một bước đầu tiên dẫn đến việc sử dụng thuốc lá truyền thống sau này.

Giải pháp cho vấn đề hút thuốc lá điện tử
Để giảm thiểu tác hại của thuốc lá điện tử, chúng ta cần thực hiện một số giải pháp quan trọng:

Tăng cường giáo dục và tuyên truyền: Các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá điện tử. Đồng thời, cần khuyến khích giới trẻ hiểu rằng, thuốc lá điện tử không phải là một giải pháp an toàn cho việc bỏ thuốc.
Kiểm soát nghiêm ngặt việc kinh doanh và quảng bá: Cần có những quy định chặt chẽ về việc bán thuốc lá điện tử, đặc biệt là việc cấm bán cho người dưới 18 tuổi. Đồng thời, các cơ quan chức năng cũng nên kiểm soát và hạn chế việc quảng cáo sản phẩm này.
Hỗ trợ từ các tổ chức y tế: Các tổ chức y tế cần cung cấp thêm thông tin và các chương trình hỗ trợ cho người đang sử dụng thuốc lá điện tử, giúp họ bỏ thói quen này một cách an toàn, hiệu quả.
Thuốc lá điện tử, mặc dù được quảng cáo là một sản phẩm thay thế an toàn cho thuốc lá truyền thống, nhưng thực tế lại chứa đựng nhiều rủi ro cho sức khỏe, đặc biệt đối với giới trẻ. Việc sử dụng thuốc lá điện tử có thể dẫn đến nghiện nicotine, tổn hại cho hệ hô hấp và ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý. Vì vậy, chúng ta cần phải nhìn nhận đúng đắn và có các biện pháp phòng ngừa, giáo dục để giảm thiểu tác hại của thuốc lá điện tử đối với xã hội, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đặc biệt là thế hệ trẻ.

Việt Nam là một trong những quốc gia có số người sử dụng rượu, bia và thuốc lá cao nhất trên thế giới. Dường như nhiều người đang bỏ qua mọi lời cảnh báo, bỏ qua các tác hại của thuốc lá mà tìm đến nó như một liều thuốc tiên. Giới trẻ hút thuốc rất cao còn tỉ lệ nghiện thuốc lại ngày một gia tăng. Hút thuốc lá là một trong những thú vui, sở thích phổ biến của rất nhiều người nhất là đối với nam giới. Có người đã trở thành những con nghiện thuốc lá khi một ngày họ có thể hút hết một bao thuốc và không thể từ bỏ được. Họ hút thuốc và bỏ qua tất cả những cảnh báo về nguy cơ và tác hại của nó đối với sức khoẻ con người. Đối với cơ thể con người, thuốc lá thực sự là một liều thuốc độc.

Để hiểu thêm về các tác hại của thuốc lá điện tử, trước hết chúng ta cần tìm hiểu về nó. Thuốc lá điện tử là thiết bị chạy bằng pin sử dụng năng lượng làm sôi dung dịch lỏng chứa nicotine và biến đổi chất này thành khói mà người hút có thể hít vào phổi. Một số thuốc lá điện tử nhìn bề ngoài có hình dáng tương tự với thuốc lá điếu truyền thống hoặc xì gà. Những loại khác trông tương tự như bút hoặc ổ đĩa flash hoặc có các thiết kế hoàn toàn khác nhau. Theo số liệu điều tra, năm 2019 tỷ lệ hút thuốc lá điện tử của nhóm học sinh tuổi từ 13-17 tại Việt Nam là 2,6%. Có khá nhiều em học sinh hút thuốc lá điện tử trong và ngoài các nhà trường. Việc hút thuốc lá điện tử hiện nay đang có chiều hướng gia tăng nhanh chóng. Chúng ta có thể dễ dàng để bắt gặp học sinh hút thuốc lá điện tử ở mọi lúc, mọi nơi, mọi vùng miền kể cả ở nơi công cộng. Nguyên nhân của vấn nạn trên trước hết là từ ý thức chủ quan của con người, nhiều em không hiểu biết được tác hại của thuốc lá điện tử khi hút, trong đó có chất nicotin dẫn đến gây nghiện rồi dần dần trở nên nghiện. Có những thanh niên thích thể hiện bản thân mình, để người xung quanh nghĩ mình sành điệu, là dân chơi nên đua đòi hút thuốc. Nguyên nhân gián tiếp có thể nhắc đến đó là sự tác động của nhiều yếu tố bên ngoài như bị một số người quen, bạn bè rủ rê hút cũng hút theo. Việc nghiện thuốc lá điện tử sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Thuốc lá trước tiên ảnh hưởng đến người hút. Nó gây ra 90% trường hợp ung thư phổi, 75% những trường hợp phổi tắc nghẽn mãn tính và 25% các trường hợp bệnh tim thiếu máu bẩm sinh. Hút thuốc lá cũng làm giảm tuổi thọ ở nam khoảng 13,2 năm và ở phụ nữ khoảng 14,5 năm những bệnh gây ra bởi thuốc lá không những làm giảm tuổi thọ mà còn cướp mất sự tồn tại của bạn nhiều năm trước khi qua đời vì nó cản trở một số hoạt động như khó thở, mệt mỏi khi học tập, làm việc hay giải trí. Việc hút thuốc có thể gây các bệnh ung thư cho cả người lớn và trẻ em. Ở người lớn, hút thuốc lá có thể gây ung thư phổi, ung thư vú, các bệnh về tim mạch, bệnh động mạch vành, xơ vữa động mạch và nguy cơ sinh non. Ở trẻ em, phơi nhiễm khói thuốc làm gia tăng nguy cơ bị viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, hen suyễn và chậm phát triển chức năng phổi. Hút thuốc lá có thể dẫn đến ung thư phổi và làm tổn hại cho các bộ phận hô hấp, răng miệng. Đã thế, những người hút thuốc lá còn có rất nhiều hành động xấu và không có trách nhiệm khi thường xuyên hút ở các địa điểm công cộng, những nơi có đông người. Khói thuốc vốn dĩ rất độc hại, thế mà họ hút thôi chưa đủ, còn bắt tất cả những người khác cũng phải hút theo mình. Người ta hút thuốc cả khi bên cạnh có trẻ sơ sinh, có phụ nữ có thai, thậm chí là hút thuốc ngay trong bệnh viện. Hút thuốc lá cũng là thủ phạm tạo ra những tác hại khôn lường. Người lớn hút thuốc cũng sẽ trở thành một tấm gương xấu để trẻ em noi theo. Khi nhận thấy trong gia đình có bố hút thuốc hoặc anh hút thuốc, nhiều bé cũng sẽ học theo và hút thuốc từ nhỏ. Khi vào trường lớp, thấy một vài nam sinh hút thuốc, các bạn cũng bắt chước và làm theo. Điều này khiến cho việc hút thuốc ngày càng lan truyền rộng rãi và lôi kéo mọi người tham gia vào con đường nghiện thuốc. Nhiều người khi hút thuốc đã vứt tàn thuốc một cách bừa bãi dẫn đến việc xảy ra cháy nổ. Thuốc lá cũng khiến cho người hút phải mất một lượng tiền không nhỏ. Cứ thử tính, nếu người nghiện thuốc lá một ngày hút hết một bao thuốc, một tuần hút hết 5 bao thuốc, mỗi tháng đốt khoảng 20 bao thì một năm sẽ là 240 bao thuốc. Nhân với số tiền khoảng 20.000 đồng một bao thuốc thì mỗi năm bạn sẽ mất thêm khoảng 5 triệu đồng tiền thuốc lá. Bỏ số tiền ấy ra mua thuốc hút để tự hại chính sức khoẻ của bản thân mình, quả là không nên một chút nào. Hút thuốc lá rất có hại, nhưng hầu hết bây giờ người ta không hút. Phần vì người hút không nhận thức được sự nguy hại của thuốc, chẳng thấy quan tài nào đổ lệ. Dù có nhìn thấy những hình vẽ trang trí trên bao bì thuốc, có thấy sự cảnh báo của cơ quan chức năng thì họ cũng không sợ vì họ biết chuyện ung thư phổi là chuyện nhỏ. Một số bạn trẻ thì hút thuốc là để bắt chước và nghe theo người khác. Để hạn chế được tối đa vấn nạn thuốc lá điện tử hiện nay, trước hết mỗi cá nhân cần tự nhận thức đúng đắn được những tác hại to lớn của thuốc lá đồng thời không sử dụng nó. Bên cạnh đó, chúng ta cần phải tuyên truyền đến những người xung quanh về tác hại của thuốc lá điện tử; gia đình cần phải giáo dục con em mình biết về tác hại của chúng để phòng tránh. Ngoài ra, nhà nước cần có biện pháp tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử và xử lí nghiêm những tình trạng hút thuốc nơi công cộng.

Mỗi con người một hành động nhỏ cùng chung tay thì sẽ hạn chế tối đa được vấn nạn thuốc lá. Việc hút thuốc lá điện tử không còn quá xa lạ trong cuộc sống của mỗi con người. Biết rằng chúng chỉ mang lại những tác hại, nên mỗi chúng ta hãy cùng chung tay, góp sức để hạn chế việc hút thuốc vừa để bảo vệ chính mình, vừa để bảo vệ môi trường sống lành mạnh. Các bạn nghĩ rằng việc đưa điếu thuốc lên hút là oai, là bản lĩnh, tự tin và thể hiện được cá tính mình chăng. Rồi cũng có một bộ phận hút thuốc là vì bạn bè dụ dỗ, rủ rê, khiến không làm chủ được mình. Với những tác hại, hệ luỵ của thuốc lá, mỗi người phải có ý thức tránh xa nó, nói không với thuốc lá. Nó không chỉ hại bạn mà còn hại cả người xung quanh bạn và những người mà bạn yêu mến.

Trong những năm gần đây, thuốc lá điện tử trở thành một xu hướng mới, thu hút sự chú ý của nhiều người, đặc biệt là giới trẻ. Tuy nhiên, không ít người lại cho rằng thuốc lá điện tử là sự thay thế an toàn hơn thuốc lá truyền thống. Thực tế, mặc dù thuốc lá điện tử không đốt cháy thuốc lá như thuốc lá thông thường, nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng vẫn tiềm ẩn những nguy cơ gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Vậy, hút thuốc lá điện tử có thật sự an toàn hay không? Câu trả lời là không, và đây là một vấn đề xã hội cần được nhìn nhận và giải quyết một cách nghiêm túc.

Thứ nhất, nhiều người lầm tưởng rằng thuốc lá điện tử ít nguy hại hơn thuốc lá truyền thống vì không có khói và không có quá trình đốt cháy. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy thuốc lá điện tử chứa nhiều hóa chất độc hại như nicotine, formaldehyde, acetaldehyde, propylene glycol và glycerol, những chất này đều có thể gây hại cho sức khỏe con người. Việc hít phải các chất này có thể gây ra các vấn đề về đường hô hấp, tổn thương phổi và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Hơn nữa, nicotine trong thuốc lá điện tử cũng có thể dẫn đến nghiện, ảnh hưởng đến hệ thần kinh và gây các bệnh liên quan đến tim mạch và não.

Thứ hai, thuốc lá điện tử đang trở thành một vấn đề nhức nhối đối với giới trẻ, đặc biệt là học sinh, sinh viên. Nhiều người nghĩ rằng sử dụng thuốc lá điện tử là "mốt" hoặc "điều bình thường" trong giới trẻ. Thực tế, việc bắt đầu từ thuốc lá điện tử có thể là con đường dẫn dắt đến thuốc lá truyền thống, làm tăng nguy cơ gây nghiện. Điều này càng nghiêm trọng hơn khi thuốc lá điện tử có hình thức và hương vị đa dạng, dễ dàng tiếp cận và tạo cảm giác thích thú cho người sử dụng. Chính vì vậy, việc sử dụng thuốc lá điện tử đã trở thành một mối lo ngại lớn trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Thứ ba, những tác động tiêu cực của thuốc lá điện tử không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến người sử dụng mà còn đến những người xung quanh. Mặc dù thuốc lá điện tử không có khói như thuốc lá thông thường, nhưng hơi nước từ thuốc lá điện tử vẫn chứa các chất độc hại, có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người không hút thuốc, đặc biệt là những người bị bệnh về đường hô hấp.

Cuối cùng, để giảm thiểu tác hại của thuốc lá điện tử, mỗi cá nhân và toàn xã hội cần nâng cao nhận thức về những nguy cơ mà loại thuốc này mang lại. Nhà nước cần có các biện pháp quản lý, kiểm soát chặt chẽ việc sản xuất, buôn bán và sử dụng thuốc lá điện tử. Các tổ chức y tế và giáo dục cũng nên tăng cường tuyên truyền về các tác hại của thuốc lá điện tử, giúp người dân, đặc biệt là giới trẻ, nhận thức được mức độ nguy hiểm của chúng.

Kết luận, hút thuốc lá điện tử không phải là một giải pháp an toàn cho vấn đề nghiện thuốc lá. Nó không chỉ gây ra các vấn đề về sức khỏe mà còn làm gia tăng nguy cơ nghiện thuốc lá trong cộng đồng. Để bảo vệ sức khỏe và tương lai của thế hệ trẻ, mỗi người trong xã hội cần có nhận thức đúng đắn và hành động thiết thực để giảm thiểu tác hại của thuốc lá điện tử.
4o mini