Đoạn trích Một bữa no của Nam Cao phác họa rõ nét bức tranh đời sống khổ cực của người nông dân trước Cách mạng tháng Tám 1945, khi mà cái đói, cái khổ, và sự cùng cực đeo bám đến tột cùng, đẩy họ vào những tình cảnh bi thảm. Qua cuộc đời của bà lão – một người mẹ, người bà đã trải qua hết nỗi đau này đến bất hạnh khác – Nam Cao tố cáo mạnh mẽ sự thờ ơ, vô cảm của tầng lớp thượng lưu và khắc họa chân thực bi kịch của người nông dân thời bấy giờ.Trước hết, đoạn trích đã phơi bày đời sống nghèo đói, cơ cực của người nông dân. Bà lão trong câu chuyện phải sống trong tình cảnh túng thiếu, già cả, yếu đuối, không còn khả năng lao động. Để kiếm sống, bà phải làm những công việc nặng nhọc dù sức đã kiệt quệ, nhưng vẫn chỉ đổi lấy một bữa ăn đạm bạc, không đủ no. Hình ảnh bà lão thay đổi chủ nhà liên tục, bị đuổi việc chỉ vì không làm tròn trách nhiệm do sức yếu cho thấy sự bấp bênh trong cuộc sống của người nông dân nghèo khi không có sự hỗ trợ nào về mặt xã hội.Bên cạnh đó, Nam Cao cũng phản ánh sự bạc bẽo, thờ ơ của xã hội đối với người nghèo khổ. Bà lão đến nhà bà phó Thụ, mong được gặp cháu, nhưng thay vì nhận được sự cảm thông, bà bị bà phó Thụ khinh bỉ, mắng nhiếc và bị đối xử tàn nhẫn. Đây là hình ảnh điển hình cho sự vô cảm của tầng lớp giàu có, quyền thế, xem thường và đẩy người nghèo vào con đường cùng cực, không chút tình thương hay chia sẻ.Chi tiết bà lão ăn một bữa no, rồi sau đó bị bệnh nặng và qua đời là một sự mỉa mai sâu sắc của Nam Cao. Một bữa ăn bình thường đối với những người khá giả lại là cái giá của cả mạng sống đối với người nghèo. Cái chết của bà lão phản ánh bi kịch chua chát khi người nông dân không chỉ chết đói mà còn chết cả vì một bữa no hiếm hoi – một bữa ăn mà những người như bà mơ ước nhưng cũng là nguyên nhân gây ra cái chết bi thảm của họ.Tóm lại, qua Một bữa no, Nam Cao đã tố cáo sự tàn nhẫn của xã hội phong kiến trước 1945, phơi bày đời sống khốn cùng, sự bất công và những đau khổ mà người nông dân phải gánh chịu. Tác phẩm là lời kêu cứu thầm lặng của những người lao động nghèo khổ, đồng thời thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc của Nam Cao khi ông luôn đồng cảm và đứng về phía những con người bị đẩy đến đáy cùng của xh

Nhận xét về đời sống người nông dân trước 1945 qua đoạn trích "Một bữa no" của Nam Cao
Đoạn trích "Một bữa no" của Nam Cao là một bức tranh chân thực, sinh động về cuộc sống khốn khổ của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Qua ngòi bút tài hoa của nhà văn, chúng ta có thể thấy rõ những nét đặc trưng trong cuộc sống của tầng lớp lao động này:

Đói khổ, bần cùng: Đói là nỗi ám ảnh thường trực trong cuộc sống của người nông dân. Họ phải vật lộn từng miếng ăn, từng đồng bạc. Cảnh tượng Tý và Tũn háo hức chờ đợi bữa cơm no, rồi lại thất vọng khi chỉ có cháo loãng đã trở thành một hình ảnh ám ảnh về sự thiếu thốn.
Vất vả, lam lũ: Người nông dân phải làm việc cật lực từ sáng sớm đến tối mịt. Họ làm mọi việc từ cày cấy, gặt hái đến các công việc vặt trong nhà. Cuộc sống lao động nặng nhọc khiến sức khỏe của họ bị hao mòn, tuổi thọ giảm sút.
Bị áp bức, bóc lột: Người nông dân không chỉ phải đối mặt với thiên tai, dịch bệnh mà còn bị địa chủ, cường hào áp bức, bóc lột. Họ phải nộp tô thuế nặng nề, làm thuê cho địa chủ với mức lương bèo bọt.
Tinh thần lạc quan, yêu đời: Dù cuộc sống có nhiều khó khăn, người nông dân vẫn giữ được tinh thần lạc quan, yêu đời. Họ luôn mong muốn có một cuộc sống tốt đẹp hơn cho mình và gia đình.
Những nguyên nhân dẫn đến cuộc sống khó khăn của người nông dân:

Chế độ phong kiến lạc hậu: Ruộng đất tập trung trong tay địa chủ, nông dân chỉ là người làm thuê, không có ruộng đất để canh tác.
Thực dân Pháp áp bức, bóc lột: Thực dân Pháp tăng thuế, thu mua nông sản với giá rẻ, khiến đời sống nông dân càng thêm khó khăn.
Thiên tai, dịch bệnh: Hạn hán, lũ lụt, dịch bệnh thường xuyên xảy ra, tàn phá mùa màng, gây ra đói kém.
Kết luận:

Qua đoạn trích "Một bữa no", Nam Cao đã vẽ nên một bức tranh xã hội chân thực, phơi bày những bất công, đau khổ của người nông dân Việt Nam trước 1945. Tác phẩm không chỉ có giá trị văn học mà còn có giá trị lịch sử, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cuộc sống của người dân lao động trong thời kỳ đó.
...Xem thêm