## So Sánh, Đánh Giá Hai Tác Phẩm "Chí Phèo" và "Lão Hạc" Của Nam Cao

### Mở bài

Nam Cao, một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học hiện thực phê phán Việt Nam, đã để lại dấu ấn sâu sắc qua những tác phẩm phản ánh đời sống xã hội và số phận con người. Trong đó, hai tác phẩm "Chí Phèo" và "Lão Hạc" không chỉ nổi bật về nghệ thuật mà còn mang đến những thông điệp sâu sắc về nhân tính và số phận con người. Mặc dù có những điểm tương đồng trong việc phản ánh hiện thực xã hội, nhưng hai tác phẩm này cũng có sự khác biệt rõ rệt về đề tài, cốt truyện và nhân vật.

### Thân bài

#### 1. Đề tài

**"Chí Phèo"** xoay quanh cuộc sống của những người nông dân nghèo khổ và bị áp bức trong xã hội phong kiến, đặc biệt là số phận bi thảm của Chí Phèo – một kẻ bị xã hội ruồng bỏ. Tác phẩm phê phán sâu sắc chế độ thực dân phong kiến và sự tha hóa của con người trong bối cảnh ấy. Đề tài của "Chí Phèo" là cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa khát vọng sống và sự bế tắc.

**"Lão Hạc"**, trong khi đó, tập trung vào tình cảm gia đình và sự hi sinh của người cha dành cho con. Đề tài chính là tình yêu thương, lòng tự trọng và nỗi đau khi phải đối diện với sự nghèo khổ. Lão Hạc không chỉ là một người cha yêu thương con mà còn là hình ảnh tiêu biểu cho những người nông dân Việt Nam với những phẩm chất cao quý nhưng cũng đầy bi kịch.

#### 2. Cốt truyện

**Cốt truyện của "Chí Phèo"** diễn ra trong bối cảnh làng quê Việt Nam, nơi Chí Phèo trở thành nạn nhân của xã hội. Câu chuyện bắt đầu từ cuộc đời của Chí Phèo, từ một người nông dân lương thiện trở thành kẻ lưu manh, và kết thúc bằng cái chết của anh, phản ánh sự bế tắc và tuyệt vọng. Cốt truyện phát triển qua các mối quan hệ phức tạp giữa Chí Phèo và những nhân vật khác, đặc biệt là thị Nở, người duy nhất mang lại cho anh hy vọng.

**Cốt truyện của "Lão Hạc"** lại mang tính chất nội tâm hơn. Tác phẩm xoay quanh cuộc sống của lão Hạc, mối quan hệ với con trai và chú chó Vàng. Câu chuyện diễn ra qua những hồi tưởng và tâm trạng của lão Hạc, từ những kỷ niệm đẹp đến nỗi đau khi phải lựa chọn giữa việc sống với tình yêu thương dành cho con trai và sự nghèo khó. Kết thúc của "Lão Hạc" mang tính bi kịch nhưng cũng thể hiện sự cao quý trong nhân cách.

#### 3. Nhân vật

**Chí Phèo** là nhân vật điển hình của những kẻ bị xã hội ruồng bỏ, với ngoại hình gớm ghiếc và tâm hồn đầy bi kịch. Anh là hình ảnh của một người lao động lương thiện nhưng bị tha hóa bởi hoàn cảnh. Tình yêu với thị Nở không chỉ thể hiện khát vọng được yêu thương mà còn là nỗ lực tìm kiếm lại nhân tính đã mất.

**Lão Hạc** lại là biểu tượng của người cha tần tảo, sống đơn giản nhưng cao quý. Lão không chỉ yêu thương con mà còn giữ gìn phẩm giá, dù trong hoàn cảnh khó khăn. Nhân vật lão Hạc thể hiện sự tự trọng, sự hi sinh vì con cái, mang lại cho người đọc những cảm xúc sâu sắc về tình yêu thương và nỗi đau.

### Kết bài

Tóm lại, cả "Chí Phèo" và "Lão Hạc" đều phản ánh sâu sắc hiện thực xã hội Việt Nam, nhưng từ những khía cạnh khác nhau. Trong khi "Chí Phèo" thể hiện sự đấu tranh giữa cái thiện và cái ác trong một xã hội bế tắc, thì "Lão Hạc" lại mang đến những giá trị nhân văn về tình cha con và sự cao quý trong phẩm chất con người. Cả hai tác phẩm đều cho thấy tài năng xuất sắc của Nam Cao trong việc khắc họa số phận con người và những bi kịch của xã hội, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

**Mở bài:**

Nam Cao là một trong những nhà văn tiêu biểu của dòng văn học hiện thực phê phán Việt Nam. Với ngòi bút sắc sảo, ông đã khắc họa rõ nét cuộc sống khốn khổ của người nông dân trước Cách mạng tháng Tám qua các tác phẩm nổi tiếng như *Chí Phèo* và *Lão Hạc*. Dù cùng chung đề tài về số phận người nông dân, nhưng mỗi tác phẩm lại có cách tiếp cận và xây dựng câu chuyện, nhân vật khác nhau, tạo nên dấu ấn riêng trong lòng người đọc.

**Thân bài:**

1. **Đề tài:**
Cả *Chí Phèo* và *Lão Hạc* đều phản ánh cuộc sống nghèo đói, bế tắc của người nông dân dưới ách thống trị của xã hội phong kiến, nhưng mỗi tác phẩm lại đi sâu vào các khía cạnh khác nhau:
- *Chí Phèo* xoáy sâu vào bi kịch của một con người bị tha hóa cả về thể xác lẫn tinh thần. Tác phẩm mô tả hành trình từ một người nông dân lương thiện bị đẩy đến chỗ trở thành "con quỷ làng Vũ Đại" do sự áp bức của xã hội và giai cấp cường hào.
- *Lão Hạc*, ngược lại, tập trung vào bi kịch tinh thần của một lão nông nghèo khổ, già nua, phải đối diện với sự đau khổ vì không đủ khả năng nuôi sống bản thân và giữ gìn gia sản cho con trai. Qua đó, tác phẩm phê phán sự bất công, vô tình của xã hội khiến những con người lương thiện cũng phải chọn cái chết để giữ lại chút phẩm giá.

2. **Cốt truyện:**
- *Chí Phèo* có cốt truyện phát triển theo hướng miêu tả quá trình tha hóa của Chí Phèo từ một anh canh điền hiền lành trở thành kẻ say rượu, lưu manh. Cuộc đời của Chí là một chuỗi bi kịch bị dồn ép bởi hoàn cảnh, từ khi ra tù đến khi gặp Thị Nở và rồi cái chết của Chí mang đậm tính phản kháng trước xã hội. Cốt truyện này cho thấy sự tha hóa của con người khi bị đẩy đến giới hạn của sự tuyệt vọng.
- *Lão Hạc* có cốt truyện ngắn gọn hơn, chủ yếu xoay quanh quyết định đau đớn của Lão Hạc khi bán đi con chó "cậu Vàng" và sau đó tìm đến cái chết bằng bả chó. Cốt truyện này không miêu tả sự tha hóa như ở *Chí Phèo*, mà đi sâu vào bi kịch nội tâm của Lão Hạc, khi ông lựa chọn cái chết để giữ lại phẩm giá.

3. **Nhân vật:**
- *Chí Phèo*: Chí là hiện thân của một con người bị xã hội phong kiến biến chất, tha hóa cả về nhân hình lẫn nhân tính. Nhân vật này thể hiện sự phản kháng mạnh mẽ trước xã hội khi Chí quyết định giết Bá Kiến – kẻ đại diện cho sự áp bức và đổ vỡ. Chí không chỉ là một nạn nhân, mà còn là biểu tượng của sự phản kháng mãnh liệt.
- *Lão Hạc*: Lão Hạc là hình mẫu của một người nông dân khổ cực nhưng lương thiện. Lão không thể tiếp tục sống vì hoàn cảnh quá bế tắc và sự dằn vặt khi không giữ được ruộng đất cho con. Khác với Chí Phèo, Lão Hạc không chọn con đường phản kháng mà chọn cái chết để giữ lại phẩm giá, để không trở thành gánh nặng cho xã hội. Nhân vật Lão Hạc là biểu tượng của lòng tự trọng và sự hy sinh cao cả.

**Kết bài:**

Cả *Chí Phèo* và *Lão Hạc* đều là những tác phẩm xuất sắc của Nam Cao, cùng phản ánh hiện thực khắc nghiệt của xã hội phong kiến đối với người nông dân. Tuy nhiên, mỗi tác phẩm lại mang đến những góc nhìn và số phận nhân vật khác nhau: *Chí Phèo* là hành trình của một người bị tha hóa và phản kháng, còn *Lão Hạc* là bi kịch của một con người lương thiện phải chọn cái chết để bảo vệ phẩm giá. Qua đó, Nam Cao đã thể hiện sâu sắc giá trị nhân đạo và sự cảm thông với những kiếp người bất hạnh trong xã hội cũ.