Trong **"Chinh phụ ngâm"** (bản diễn Nôm của Đoàn Thị Điểm hoặc Phan Huy Ích), những khổ thơ đầu tiên của tác phẩm đã khắc họa sâu sắc nỗi niềm đau khổ, cô đơn và u uất của người chinh phụ khi xa chồng. Đoạn thơ này không chỉ là tiếng lòng của người phụ nữ nhớ chồng, mà còn thể hiện rõ nét sự trống vắng, hoang hoải trong bối cảnh chiến tranh khốc liệt.

### Phân tích 3 khổ thơ đầu bài "Nỗi niềm chinh phụ":

**Khổ 1:**
```
Dải buồn cắt chẳng đứt,
Nửa khắc tựa ba thu.
Vẻ non xa tấm lòng gần,
Mối sầu dằng dặc tựa ngàn sông.
```

Trong khổ thơ đầu, tác giả đã mở đầu bằng một nỗi buồn vô hạn của người chinh phụ. Hình ảnh **“dải buồn cắt chẳng đứt”** là một cách miêu tả nỗi buồn dài, không thể nào dứt bỏ. Tâm trạng của người phụ nữ như bị buộc chặt trong những nỗi nhớ thương triền miên. Cụm từ **“nửa khắc tựa ba thu”** thể hiện sự kéo dài của thời gian trong tâm trạng đau khổ: chỉ một khoảnh khắc nhưng lại dài tựa như ba năm, điều này nhấn mạnh cảm giác mòn mỏi, chờ đợi.

Hai câu tiếp theo, **“vẻ non xa tấm lòng gần, mối sầu dằng dặc tựa ngàn sông”**, dùng những hình ảnh non sông hùng vĩ để diễn tả nỗi sầu dằng dặc, vô bờ bến của người chinh phụ. Cụm từ "non xa" gợi sự cách trở không chỉ về địa lý mà còn về mặt tinh thần. Mặc dù lòng người chinh phụ gần gũi với chồng, nhưng khoảng cách về không gian đã khiến cho tình cảm ấy trở thành một nỗi buồn dường như không có lối thoát.

**Khổ 2:**
```
Hương gượng đốt hồn đà mê mải,
Gương gượng soi lệ lại tràn hoen.
Sắt cầm gượng gảy ngón đàn,
Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng.
```

Trong khổ thơ thứ hai, người chinh phụ tiếp tục sống trong nỗi cô đơn đến tuyệt vọng. Ba từ **“gượng”** xuất hiện liên tiếp trong các câu thơ: **“gượng đốt”, “gượng soi”, “gượng gảy”**. Mỗi hành động của người chinh phụ đều là sự cố gắng gượng ép bản thân làm những điều vốn dĩ quen thuộc, nhưng trong tình cảnh này, mọi việc trở nên vô nghĩa. Điều này thể hiện rõ sự trống trải, buồn tẻ trong cuộc sống của nàng.

**“Hương gượng đốt hồn đà mê mải”**: ngay cả khi đốt hương, hồn người chinh phụ đã mê mải, không tập trung, tâm trí trôi dạt theo những dòng suy nghĩ về người chồng nơi chiến trường. **“Gương gượng soi lệ lại tràn hoen”**: nàng gắng gượng nhìn vào gương, nhưng nước mắt tràn mi, che khuất tầm nhìn. Hình ảnh gương soi cũng như là một ẩn dụ về việc nhìn lại chính mình, nhưng giờ đây nỗi buồn sâu thẳm khiến nàng không còn thấy chính bản thân mình nữa.

**“Sắt cầm gượng gảy ngón đàn”** và **“Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng”**: ngón tay nàng lướt qua đàn, nhưng âm thanh không còn nguyên vẹn. Dây đàn đứt và âm thanh trở nên chùng xuống, giống như tâm trạng của nàng: tình cảm uyên ương của đôi vợ chồng giờ đây cũng đứt đoạn như dây đàn kia.

**Khổ 3:**
```
Lòng này gửi gió đông có tiện,
Nghìn vàng xin gửi đến non Yên.
Non Yên dù chẳng tới miền,
Nhớ chàng thăm thẳm đường lên bằng trời.
```

Trong khổ thơ thứ ba, người chinh phụ muốn gửi gắm nỗi nhớ thương tới chồng. Nàng nhờ cậy **“gió đông”** như một phương tiện để chuyển tải tấm lòng của mình, hy vọng gửi đến chồng ở nơi xa xôi. **“Non Yên”** là biểu tượng của nơi xa xăm, nơi mà người chinh phu đang chiến đấu. Nhưng dù có gửi bao nhiêu lời nhớ thương, nàng cũng nhận ra rằng khoảng cách giữa hai người như **“đường lên bằng trời”** – tức là quá xa vời, gần như không thể nào đạt tới.

Hình ảnh **“nghìn vàng”** thể hiện giá trị to lớn của tình cảm mà người chinh phụ dành cho chồng. Dù tình yêu và nỗi nhớ của nàng vô giá, nhưng khoảng cách về không gian và thời gian đã khiến cho sự tương ngộ trở thành điều xa xôi. Khổ thơ thể hiện nỗi nhớ khôn nguôi của người phụ nữ, nhưng đồng thời cũng cho thấy sự tuyệt vọng khi không thể kết nối với chồng qua những cách thông thường.

### Tóm lại:
Ba khổ thơ đầu trong **"Chinh phụ ngâm"** đã khắc họa rất tinh tế và sâu sắc nỗi niềm của người chinh phụ qua những hình ảnh ẩn dụ và biện pháp nghệ thuật. Đó là một nỗi đau khổ kéo dài, sự cô đơn và sự giằng xé tâm can khi phải chờ đợi trong vô vọng. Cảm xúc buồn bã và day dứt của người chinh phụ được thể hiện qua sự giằng co giữa hy vọng và tuyệt vọng, giữa sự gắng gượng sống trong hiện tại và những mộng tưởng về hạnh phúc xa xôi.