ĐỀ SỐ 4
ĐỌC HIỂU (5,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau đây và trả lời các câu hỏi:
“Tôi vẫn nghĩ, dù đôi khi đi xa tôi có chút nhớ nhung cái thành phố đông nghịt mà mình đã nương náu hơn hai thập kỷ, tôi vẫn không thể thuộc về nó. Cũng như nó mãi mãi không thuộc về tôi. Nhưng mà, chúng ta vẫn phải sống thôi chứ làm gì có nhiều lựa chọn. Thế nên tôi hay đưa con rời đi, dù chỉ có một ngày hay nửa ngày rảnh rỗi. Và còn một điều nữa, lúc quay về, chúng tôi hòa cùng dòng người từ ngoại thành, từ các tỉnh lân cận đổ về thành phố, chuẩn bị cho ngày hôm sau bắt đầu một tuần làm việc mới. Tôi muốn trải qua cái tâm trạng ấy.
…Con gái tôi, một đứa bé sinh ra ở thành phố này. Trong nó có dòng máu của rất nhiều thế hệ sinh tồn bằng nhiều nghề trên một con phố cũ. Ông nội là thợ may, một thợ may có tiếng. Em trai ông cũng là thợ may, mà cái thời đó, để may được một chiếc quần âu ở tiệm của ông thì phải là công tử con nhà giàu. Mỗi lần nhà có đám thì họ hàng đều đến từ những con phố rất cũ, những "phố Hàng", những ngõ nhỏ, những ngôi nhà ống ít ánh sáng, lối đi ướt át, chất chứa vô vàn những hồi ức về cái ngày gì xa xưa lắm, kể hết đêm nọ qua đêm kia chưa hề vơi. Nhưng bên trong con gái tôi còn pha trộn một dòng máu khác. Một dòng máu đến từ vùng cao, với những cơn gió hoang vu bất tận thổi mòn núi đá, với một tâm hồn khoáng đạt và mơ mộng và giản đơn. Tôi thấy tôi ở trong con, tôi cũng thấy hồn cốt Hà Nội ở trong con. Tôi luôn tự hỏi con có thấy hạnh phúc không trong cái thân thể và tinh thần được pha trộn bởi hai vùng không gian quá khác biệt ấy? Đôi khi tôi thấy một em bé Hà Nội, tinh tế và tỉ mỉ, một chút kiêu hãnh thầm kín trong bề ngoài khiêm nhường; đôi khi tôi cũng thấy một em bé miền núi, đầy khát khao và ngập tràn hạnh phúc trước thiên nhiên, cỏ cây, sông hồ, những cung đường cheo leo ngoạn mục. Một em bé mộng mơ và thực tế, một em bé cẩn trọng và liều lĩnh, một em bé nhạy cảm và bản lĩnh. Tôi không mong gì hơn ở các con. Tôi luôn nghĩ rằng các con là món quà mà số phận đã ban cho mình. Một món quà khiến tôi nghẹt thở vì hạnh phúc và biết ơn.
Vậy thì, cuộc đời này dù có khó khăn đến mấy cũng thật là đáng sống. (…)
"Có mùi gì đó thơm quá mẹ ơi!", con tôi thốt lên khe khẽ. Ừ, quả là có mùi thơm quá là thơm. Mùi của những bông hoa quất. Hai bên là những luống trồng cây quất cảnh, bây giờ đang ra hoa. Chẳng biết bây giờ ra hoa thì chúng có kịp đậu quả vào dịp Tết Nguyên đán không. Năm nay Tết còn đến sớm nữa chứ. Tôi dừng xe. Chúng tôi ngồi im lặng, tuyệt đối im lặng. Cái mùi thơm của đồng nội, của những bông hoa quất trắng tinh như mơ ấy, đang phả vào xe. Sự yên tĩnh của cánh đồng lúc mặt trời đã lặn và một ngôi sao le lói ở chân trời, khi những người nông dân đã về nhà hết, thực sự là một món quà quá bất ngờ. Trên mặt đê, xe cộ vẫn chạy qua chạy lại lấp lóa ánh sáng của những cặp đèn pha….”
(Trích “Những bông hoa nở lúc trời chiều”- Đỗ Bích Thúy- Nguồn: báo nhandan.vn- đăng ngày 12/01/2023)
Câu 1: Người kể chuyện trong đoạn trích là ai? (0,5đ)
Câu 2: Phát hiện và phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biện pháp tu từ có trong đoạn sau “Đôi khi tôi thấy một em bé Hà Nội, tinh tế và tỉ mỉ, một chút kiêu hãnh thầm kín trong bề ngoài khiêm nhường; đôi khi tôi cũng thấy một em bé miền núi, đầy khát khao và ngập tràn hạnh phúc trước thiên nhiên, cỏ cây, sông hồ, những cung đường cheo leo ngoạn mục. Một em bé mộng mơ và thực tế, một em bé cẩn trọng và liều lĩnh, một em bé nhạy cảm và bản lĩnh” (1,0đ)
Câu 3: Theo nhân vật “ tôi”, vì sao “cuộc đời này dù có khó khăn đến mấy cũng thật là đáng sống”? (0,5đ)
Câu 4: Mùi thơm của hoa quất được miêu tả như thế nào? Nêu ý nghĩa của chi tiết nghệ thuật ấy. (1,0đ)
Câu 5: Em hãy nhận xét về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật “tôi” trong đoạn trích? (1,0đ)
Câu 6: Viết đoạn văn (7-10 dòng) trình bày suy nghĩ của em về một thông điệp ý nghĩa mà đoạn trích gợi cho em? (1,0đ)
LÀM VĂN (5,0đ): Viết bài văn nghị luận phân tích đoạn thơ sau đây:
Thư gửi mẹ (Trích) - Trần Đăng Khoa
Mẹ ơi, có thể trong cuộc chiến đấu này
Con sẽ ngã xuống
Ngã xuống bình thường
Như bao đồng đội của con
Để mái nhà gianh mẹ được yên ả
Dưới sắc nắng vàng...

Và, có thể là, sáng mai bừng mắt ra
Mẹ sẽ nhận về một tờ giấy
Như nhiều bà mẹ ở làng
Tờ giấy mỏng manh
Nhưng lại nặng hơn ngàn tấn bom
Trút xuống tuổi già của mẹ
Cho dù thế, mẹ cũng đừng khóc nhé
Con không chết đâu


Xin mẹ cứ đọc Kiều
Cho căn nhà trở lại yên tĩnh
Dưới bóng cây bảng lảng hoàng hôn
Xin mẹ cứ ngồi tựa cửa chờ con
Như những ngày xưa
Mỗi chiều đi học về
(…)
Xin mẹ đừng khép cửa
Để gió vào
Gió hát trong căn nhà của mẹ
Những khao khát của trời mây
Và mẹ sẽ thiếp đi lúc nào không hay
Đến nỗi mẹ chẳng biết được
Thằng con trai mẹ về
Trong làn gió mát
Làn gió đã đi khắp trái đất
Hát ru những bà mẹ không con...

Biên giới Tây Nam 28-8-1979
(Nguồn: baovannghe.com.vn- đăng ngày 26/7/2020)