Tác phẩm Cây tre Việt Nam có hoàn cảnh sáng tác khá đặc biệt. Nó chính là lời bình của nhà văn Thép Mới viết cho bộ phim Cây tre Việt Nam, được sản xuất bởi điện ảnh Ba Lan. Có lẽ chính vì vậy, Thép Mới đã bộc lộ tất cả tài năng của mình bằng ngòi bút để có thể giới thiệu một cách đầy đủ và chân thật nhất cho toàn bộ thế giới biết về con người Việt Nam và người anh em gắn bó, luôn đi cùng chúng ta, cây tre.Trước tiên nhà thơ đã giới thiệu cây tre và người dân Việt Nam là bạn thân của nhau. Đây là sự khẳng định tình cảm gắn bó, khăng khít của dân tộc ta hay chính là nhà thơ đối với cây tre.

      Nhà văn tự hào giới thiệu những nét đẹp của con người Việt Nam ẩn chứa trong hình ảnh cây tre. Tất cả những cây tre đều giống nhau, mọc chung lên từ những cây măng non và có sức sống mãnh liệt, dù ở bất kì nơi nào, cây tre Việt Nam vẫn sống và phát triển từ đời này sang đời khác. Giống như tre, dân tộc ta cũng là một dân tộc đoàn kết, chung màu máu đỏ, da vàng, có nguồn gốc con rồng cháu tiên. Và nhân dân ta cũng có sức sống mãnh liệt, dù trải qua những ngày dựng nước và bảo vệ nhà nước khó khăn, gian khổ, chúng ta vẫn đoàn kết dìu dắt nhau bước tiếp vì Tổ quốc. Tre và dân tộc Việt Nam còn được nhà văn Thép Mới cảm nhận chí khí và thanh cao, giản dị. Đúng như vậy, tre cũng như nhân dân ta, mang một khí chất lạ như vậy, tuy giản dị nhưng không hề đơn giản mà lại cao quý, chí khí đến lạ thường. Giọng văn của nhà văn như đang kể chuyện thật tâm tình, nhưng lại tràn đầy sự tự hào, hãnh diện.

      Nhà văn còn tự hào và thể hiện tình yêu với truyền thống văn hoá, truyền thống lao động và truyền thống đánh giặc của tre và con người Việt Nam tạo nên. Với lịch sử hơn bốn ngàn năm văn hiến của nước ta, chúng ta có một nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc. Ở khắp mọi nơi của nước ta, từ đình làng, cánh đồng đều thấy tre xuất hiện, tre cùng con người lao động, trở thành những công cụ cho nhân dân ta trồng trọt, làm việc, tạo ra lương thực...Cùng chúng ta đón tết, bao bọc lấy bánh chưng xanh với lạt mềm. Rồi nhà thơ gợi nhớ cho chúng ta và giới thiệu tới bạn bè quốc tế về việc cây tre còn là bạn của tuổi thơ với biết bao đồ chơi của trẻ em Việt Nam được làm từ tre. Đối với người già, tre lại là điếu cày cho các ông hút thuốc, chúng ta còn nằm bằng giường tre, nghe nhạc từ nhạc cụ làm bằng tre,... Quan trọng hơn và có lẽ cùng là điều nhà văn Thép Mới tự hào, yêu thương nhất là tre không chỉ gắn bó với con người Việt Nam lúc hoà bình, sinh hoạt thường ngày mà tre còn là đồng đội cùng nhân dân ta chiến đấu anh dũng qua bao trận đấu bảo vệ Tổ quốc. Tre trở thành vũ khí của chúng ta, giúp ta bảo vệ thành công Tổ quốc và cũng có những cây tre cùng hi sinh, ngã xuống như những liệt sĩ của dân tộc ta. Nhà văn Thép Mới từ thể hiện sự tự hào, giờ lại thêm vào đó là tình yêu cây tre, con người Việt Nam bao đời nay. Nhà văn yêu truyền thống văn hoá do dân ta cùng cây tre dựng nên, yêu tinh thần bất khuất, anh dũng của tre và con người. Đây cũng chính là tình yêu quê hương, đất nước của Thép Mới.

      Cuối cùng, Thép Mới bày tỏ cả sự trân trọng cây tre, cũng qua đó là trân trọng thành quả ngày nay mà con người Việt Nam tạo nên. Ngày nay, các đồ dùng, vật liệu hiện đại đang dần thay thế cho cây tre. Điều này cũng chứng tỏ rằng, đất nước ta đang ngày càng phát triển hơn trước, có nhiều thành quả lớn hơn. Nhưng nhà văn Thép mới vẫn bằng giọng tự hào, tình yêu và trân trọng với tre và con người Việt Nam mà khẳng định rằng tre vẫn còn mãi với con người Việt Nam, vẫn mãi lại biểu tượng cho con người Việt Nam. Nhà văn vô cùng trân trọng cây tre và thành quả mà các thế hệ đã cùng nhau gây dựng nên như ngày nay.