Kho tàng tục ngữ, ca dao có một vai trò quan trọng trong cuộc sống đã đem đến những bài học ý nghĩa. Một trong số đó là câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.

Từ hai hình ảnh tương phản nhau “mực” và “đèn” thể hiện hai hàm ý đối ngược nhau nhằm nhắc nhở chúng ta về cái xấu, cái xấu. Ông cha ta muốn khuyên nhủ thế hệ sau phải biết học hỏi những điều tốt đẹp, đúng đắn và tránh xa những cái xấu xa, không lành mạnh.

Có thể thấy rằng môi trường có vai trò với việc hình thành nhân cách của con người. Từ xưa đến nay, ông cha ta đã ý thức được điều đó. Nếu như trong một gia đình, cha mẹ chính là tấm gương để con cái nói theo. Thì ở trường học, thầy cô lại chính là người có ảnh hưởng đến học sinh. Đặc biệt nhất là bạn bè:

“Thói thường gần mực thì đen
Anh em bạn hữu phải nên chọn người”

Chắc hẳn không ai là không biết đến câu chuyện tình bạn cảm động của Lưu Bình và Dương Lễ. Lưu Bình và Dương Lễ là hai người bạn tâm giao từ thuở nhỏ. Nhà Dương Lễ nghèo khó, còn Lưu Bình lại giàu có nên thường đưa bạn về nhà ăn cùng mâm, học cùng đèn, tình bạn hữu rất gắn bó. Lưu Bình cậy gia đình giàu có nên ham chơi, còn Dương Lễ lại chăm chỉ đèn sách. Dương Lễ thi đỗ được bổ nhiệm làm quan. Còn Lưu Bình thì thi trượt nên ngày càng chán nản. Chính vì vậy, Dương Lễ đã ngầm giúp đỡ bạn mình. Sau này, đến khi Lưu Bình tu chí học hành và đỗ đạt, mới nhận ra mình có được ngày hôm nay là nhờ có được sự giúp đỡ của người bạn năm xưa. Ngược lại, nhân vật Chí Phèo trong truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nam Cao - vốn là một người nông dân hiền lành. Nhưng do chịu hoàn cảnh của xã hội mà đại diện là bá Kiến - kẻ đã tiếp tay cho nhà tù thực dân đẩy Chí vào con đường lưu manh, tha hóa - để rồi hắn dần trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại.

Tuy nhiên, không phải ai cũng chịu ảnh hưởng của môi trường. Có những người vẫn giữ gìn được nhân cách tốt đẹp, giống như đóa hoa sen vậy:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Bác Hồ chính là một dẫn chứng điển hình. Dù sống trong hoàn cảnh khó khăn, gian khổ nhưng người vẫn giữ được tinh thần yêu nước, ý thức cách mạng và nhân cách cao đẹp. Hoặc chúng ta có thể kể đến cái tên Nguyễn Văn Trỗi - người thợ điện ở thành phố Sài Gòn hoa lệ, vẫn không chút mảy may xao động bởi cuộc sống hào nhoáng, những thủ đoạn lọc lừa xảo trá. Anh chọn cho mình con đường Cách mạng, chấp nhận chiến đấu và hy sinh cho lý tưởng mà mình theo đuổi… Tấm gương của anh và biết bao gương sáng khác đã trở thành bài học cho bao thế hệ cháu con học tập.

Trong xã hội hiện đại, nhiều giá trị nhân văn tốt đẹp đã bị thay đổi. Chính nhờ có câu tục ngữ trên là một lời khuyên bảo sâu sắc, giúp cho con người có bài học bổ ích. Đồng thời có một cách nhìn đúng đắn về mối quan hệ giữa môi trường xã hội với việc hình thành nhân cách của bản thân. Còn đối với một học sinh như tôi, câu tục ngữ đã giúp em ý thức cần phải lựa chọn những người bạn đúng đắn để chơi. Đồng thời xác định cho mình một thế đứng vững vàng trước những tác động tiêu cực của môi trường xung quanh để luôn luôn “gần mực” mà vẫn không “ đen” và “ gần đèn” để luôn tỏa sáng.

Qua chứng minh trên, câu “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” là một lời khuyên vô cùng đúng đắn. Con người hãy ghi nhớ để học tập, rèn luyện bản thân để ngày một tốt hơn.

Kho tàng tục ngữ, ca dao có một vai trò quan trọng trong cuộc sống đã đem đến những bài học ý nghĩa. Một trong số đó là câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.

Từ hai hình ảnh tương phản nhau “mực” và “đèn” thể hiện hai hàm ý đối ngược nhau nhằm nhắc nhở chúng ta về cái xấu, cái xấu. Ông cha ta muốn khuyên nhủ thế hệ sau phải biết học hỏi những điều tốt đẹp, đúng đắn và tránh xa những cái xấu xa, không lành mạnh.

Có thể thấy rằng môi trường có vai trò với việc hình thành nhân cách của con người. Từ xưa đến nay, ông cha ta đã ý thức được điều đó. Nếu như trong một gia đình, cha mẹ chính là tấm gương để con cái nói theo. Thì ở trường học, thầy cô lại chính là người có ảnh hưởng đến học sinh. Đặc biệt nhất là bạn bè:

“Thói thường gần mực thì đen
Anh em bạn hữu phải nên chọn người”

Chắc hẳn không ai là không biết đến câu chuyện tình bạn cảm động của Lưu Bình và Dương Lễ. Lưu Bình và Dương Lễ là hai người bạn tâm giao từ thuở nhỏ. Nhà Dương Lễ nghèo khó, còn Lưu Bình lại giàu có nên thường đưa bạn về nhà ăn cùng mâm, học cùng đèn, tình bạn hữu rất gắn bó. Lưu Bình cậy gia đình giàu có nên ham chơi, còn Dương Lễ lại chăm chỉ đèn sách. Dương Lễ thi đỗ được bổ nhiệm làm quan. Còn Lưu Bình thì thi trượt nên ngày càng chán nản. Chính vì vậy, Dương Lễ đã ngầm giúp đỡ bạn mình. Sau này, đến khi Lưu Bình tu chí học hành và đỗ đạt, mới nhận ra mình có được ngày hôm nay là nhờ có được sự giúp đỡ của người bạn năm xưa. Ngược lại, nhân vật Chí Phèo trong truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nam Cao - vốn là một người nông dân hiền lành. Nhưng do chịu hoàn cảnh của xã hội mà đại diện là bá Kiến - kẻ đã tiếp tay cho nhà tù thực dân đẩy Chí vào con đường lưu manh, tha hóa - để rồi hắn dần trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại.

Tuy nhiên, không phải ai cũng chịu ảnh hưởng của môi trường. Có những người vẫn giữ gìn được nhân cách tốt đẹp, giống như đóa hoa sen vậy:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Bác Hồ chính là một dẫn chứng điển hình. Dù sống trong hoàn cảnh khó khăn, gian khổ nhưng người vẫn giữ được tinh thần yêu nước, ý thức cách mạng và nhân cách cao đẹp. Hoặc chúng ta có thể kể đến cái tên Nguyễn Văn Trỗi - người thợ điện ở thành phố Sài Gòn hoa lệ, vẫn không chút mảy may xao động bởi cuộc sống hào nhoáng, những thủ đoạn lọc lừa xảo trá. Anh chọn cho mình con đường Cách mạng, chấp nhận chiến đấu và hy sinh cho lý tưởng mà mình theo đuổi… Tấm gương của anh và biết bao gương sáng khác đã trở thành bài học cho bao thế hệ cháu con học tập.

Trong xã hội hiện đại, nhiều giá trị nhân văn tốt đẹp đã bị thay đổi. Chính nhờ có câu tục ngữ trên là một lời khuyên bảo sâu sắc, giúp cho con người có bài học bổ ích. Đồng thời có một cách nhìn đúng đắn về mối quan hệ giữa môi trường xã hội với việc hình thành nhân cách của bản thân. Còn đối với một học sinh như tôi, câu tục ngữ đã giúp em ý thức cần phải lựa chọn những người bạn đúng đắn để chơi. Đồng thời xác định cho mình một thế đứng vững vàng trước những tác động tiêu cực của môi trường xung quanh để luôn luôn “gần mực” mà vẫn không “ đen” và “ gần đèn” để luôn tỏa sáng.

Qua chứng minh trên, câu “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” là một lời khuyên vô cùng đúng đắn. Con người hãy ghi nhớ để học tập, rèn luyện bản thân để ngày một tốt hơn.
 

Cuộc sống xung quanh ta là một bức tranh muôn màu vạn vẻ, và môi trường sống có ảnh hưởng rất lớn đến với sự hoàn thiện và phát triển của mỗi con người. Vậy nên, từ xa xưa, ông cha ta đã có câu “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.

Trước tiên chúng ta phải hiểu, “mực” ở đây xét về nghĩa đen và một đồ dùng có màu tối, thường để tô hay viết nên những trang giấy trắng, tuy nhiên nó cũng mang nghĩa để chỉ những thói hư tật xấu, những cạm bẫy trong xã hội. “Gần mực thì đen” tức là khi ta tiếp xúc hoặc sống trong một nơi đầy rẫy những điều, những kẻ xấu xa, ta cũng sẽ dễ dàng bị tha hoá, bị “vấy bẩn” nhân cách. Ngược lại, “đèn” là một vật dụng dùng để soi sáng, thắp lên ánh sáng ở những nơi tối tăm, hay sâu xa hơn, nó là hình ảnh để chỉ những điều hay lẽ phải, nơi có những con người tốt đẹp. Đồ vật nào ở gần đèn cũng được soi sáng, giống như con người khi được sống ở một nơi tràn đầy những điều đúng đắn, tốt đẹp, ta cũng sẽ tiếp thu được và trở thành một con người sống lương thiện, hoàn thiện về nhân cách.

Lời nhắn nhủ của thế hệ đi trước thật đúng đắn làm sao. Thật vậy, trước tiên cần phải hiểu rằng, con người từ khi sinh ra cũng giống như một tờ giấy trắng vậy, chưa thể có những định hình về nhân phẩm, về cái xấu, cái tốt trong xã hội. Chính môi trường sống xung quanh, chính những người ở bên cạnh ta sẽ tác động rất lớn trong việc hoàn thiện và định hướng tư duy, cách nghĩ của mỗi người. Dó đó, dù xung quanh chúng đều là những người xấu xa, đầy rẫy những thói hư tật xấu, hay đều là những người lương thiện, với những điều hay lẽ phải, chúng cũng sẽ dễ dàng bị tác động, hình thành nhận thức và hành động theo.

Điều này cũng hoàn toàn dễ hiểu. Chẳng hạn, nếu con người ta sinh ra trong một gia đình mà cha mẹ thường xuyên cãi vã, anh chị không có đạo đức tốt thì làm sao có thể là tấm gương sáng để đứa trẻ noi theo? Thậm chí, không nhất thiết là từ bé, mà ngay cả khi con người đã trưởng thành, đến một môi trường sống mới, đến một môi trường làm việc hay học tập đầy rẫy những kẻ lười biếng, gian manh,... đầy rẫy những thói hư, tật xấu như ăn cắp, ăn trộm, lừa đảo,..có thể ban đầu ta sẽ bài xích nó nhưng rồi dần dần, qua thời gian, sự bài xích ấy sẽ nhạt dần đi, ta học cách chấp nhận và sống cùng những điều ấy,thậm chí đến một lúc nào ấy, ta sẽ làm, học đòi theo họ. Đó chẳng phải là lúc nhân cách của ta đã bị tha hoá hoàn toàn hay sao?

Ngược lại, ở với những người mà là tấm gương sáng về đạo đức, được tiếp thu những điều hay, lẽ phải, dù là khi còn là một đứa trẻ hay đến khi trưởng thành, ta vẫn sẽ trở thành những con người tốt đẹp. Một gia đình mà cha mẹ anh chị em đều yêu thương, đùm bọc bọc lẫn nhau, một nơi học tập và làm việc mà mọi người luôn giúp đỡ, cùng vươn lên, một hay những người bạn mà có những điểm tốt đẹp để ta học hỏi theo,.. chẳng phải con người ta cũng sẽ tiếp thu và không ngừng vươn lên trong cuộc sống hay sao?

Vậy nên, có thể thấy, môi trường sống có ảnh hưởng lớn thế nào đến cuộc sống của mỗi người, Tuy nhiên, cũng cần phải hiểu, sẽ có những trường hợp, con người ta không thể tự quyết định được ta sẽ sống ở đâu, ta sẽ tiếp xúc với những ai. Dù vậy, “ta không thể chọn nơi mình sinh ra nhưng ta có thể chọn cách mình sẽ sống” , điều này hoàn toàn phụ thuộc vào bản thân mỗi người, liệu ta có thể giữ cho mình một tâm lý vững vàng trước những cái xấu xa, để bảo toàn trọn vẹn nhân phẩm hay không? Đó là lý do vì sao trong những trang sử vàng son của dân tộc, vẫn có biết bao người anh hùng “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn” như Danh tướng Trần Bình Trọng trước những dụ dỗ của quân giặc đã tuyên bố với một câu nói vang danh muôn đời "Thà làm quỷ nước Nam còn hơn làm vương đất Bắc", hay cụ Nguyễn Khuyến vì “lánh đục về trong”, đã quyết từ quan về ở ẩn...và còn rất nhiều những tấm gương sáng nữa.

Qua câu tục ngữ trên, ông cha ta đã nêu ra một chân lý thật sâu sắc và hoàn toàn đúng đắn, từ đó khuyên nhủ con cháu muôn đời phải biết tỉnh táo, cảnh giác trước những điều xấu xa, những cạm bẫy trong xã hội cũng như luôn hướng mình theo những lẽ lẽ sống tốt đẹp, biết lựa chọn đúng đắn trong mọi hoàn cảnh, luôn giữ cho mình một nhân cách tinh khiết. Với mỗi gia đình hay cơ quan, thế hệ đi trước cần là tấm gương sáng để thế hệ sau noi theo. Một xã hội với những con người lương thiện sẽ kéo theo cả một xã hội lương thiện, ngược lại một xã hội mà toàn những cạm bẫy xấu xa thì xã hội ấy cũng sẽ chẳng thể tồn tại được lâu dài, vĩnh cửu.

Bức tranh cuộc sống sẽ thay đổi màu sắc theo thời gian, sẽ có những người tô lên đó những màu sắc rực rỡ, nhưng cũng sẽ có những người tô lên đó gam màu tối sẫm.

Câu tục ngữ là một lời nhận xét hoàn toàn đúng đắn, thể hiện kinh nghiệm sống phong phú của ông cha ta. Môi trường có vai trò với việc hình thành nhân cách của con người. Trong gia đình, cha mẹ là tấm gương để con cái noi theo. Còn ở trường học, thầy cô sẽ vai trò giáo dục, định hướng cho học sinh. Ngoài ra, bạn bè cũng sẽ ảnh hưởng đến mỗi người. Một người bạn tốt sẽ giúp chúng ta học được nhiều điều hay lẽ phải để sống tốt đẹp hơn, cùng giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn, chia sẻ mọi buồn vui trong cuộc sống. Còn người bạn xấu sẽ kéo chúng ta sa ngã vào tệ nạn xã hội, học thói hư tật xấu, trở nên ích kỉ để rồi cuộc đời trở chìm trong những đêm dài tăm tối…

Tuy vậy, không phải ai cũng chịu ảnh hưởng của môi trường. Có những người vẫn giữ gìn được nhân cách tốt đẹp. Chủ tịch Hồ Chí Minh chính là tấm gương sáng ngời. Suốt những năm tháng bôn ba nước ngoài để tìm đường cứu nước, Bác vẫn luôn giữ vững phẩm chất cao đẹp, lối sống giản dị, đạo đức cách mạng. Điều đó khiến cho chúng ta càng cảm thấy khâm phục, kính trọng Bác nhiều hơn.

Như vậy, câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng” là bài học quý báu cho mỗi người. Chúng ta phải biết giữ gìn và phát huy nó một cách tối đa để có thể trở thành những con người có ích cho xã hội này.