Trong văn học Trung đại, hình ảnh nhân vật mang tính cách anh hùng, cương trực, khẳng khái luôn được đề cao và tôn trọng. Chúng ta bắt gặp rất nhiều những nhân vật điển hình ấy như Từ Hải, Lục Vân Tiên… Nhà văn Nguyễn Dữ cũng đã xây dựng cho mình một nhân vật đầy ấn tượng trong tác phẩm “Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên” đó là Ngô Tử Văn. Anh chàng mang tính cách anh hùng từ đầu cho đến cuối tác phẩm.

Mở đầu truyện, Nguyễn Dữ đã giời thiệu về nhân vật của mình bằng những câu văn ngắn gọn nhưng lại đầy đủ cả về con người lẫn tính cách. “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng đất Lang Giang. Chàng vốn khẳng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được”. Câu văn trên là những lời lẽ đẹp nhất mà nhà văn muốn dành cho nhân vật của mình. Đó không chỉ là lời nhận xét chủ quan mà nó được kiểm chứng bởi rất nhiều người. “Người Bắc người ta vẫn khen là một người cương  phương”. Cách dẫn dắt như vậy là một nét đặc trưng của văn xuôi Trung đại. Nó mang đến cho người đọc những cái nhìn khái quát nhất về nhân vật và mang đến sự cuốn hút cho phần sau của tác phẩm.

Tính cách của Ngô Tử Văn được thể hiện khá rõ ràng qua hành động đốt đền của chàng. Vốn ngôi làng mà chàng ở là một vùng đất yên bình, ấm êm nhưng từ khi có giặc đến làm loạn và bỏ xác lại nơi đây nên chúng đã trở thành yêu ma quấy phá dân làng. Vốn tính tình cương trực, ghét gian tà nên Tử Văn đã dũng cảm dốt đền nhằm tiêu diệt lũ yêu ma quỷ quái đã mang đến nỗi sợ hãi cho nhân dân. Tuy chàng nóng nảy quyết định đốt đền nhưng chàng vẫn không quên “tắm gội chay sạch, khấn trời rồi đốt đền”. Hành động ấy còn thể hiện chàng là một người có nguyên tắc và biết tôn trọng những vị thần “trong sạch” ở đền. Dù biết bao nhiêu người ngăn cản và lo lắng thay cho Tử Văn nhưng chàng vẫn không hề sợ hãi mà ra tay làm việc chính nghĩa

 
Sau khi đốt đèn, Tử Văn lên cơn sốt rét.. Trong cơn mê sảng, chàng thấy một người đội mũ trắng đến và kết tội chàng, ông ta còn hăm dọa sẽ gây hại vì hành động đốt đền của chàng. Tử Văn vẫn không hề sợ hãi mà “mặc kệ, vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên”. Bởi lẽ, trong tâm thức của chàng, việc làm chính nghĩa ấy sẽ chẳng việc gì phải sợ hãi hay nhún nhường đối với quỷ thần. Chàng đốt đền là để trừ yêu, để đem lại cuộc sống yên bình cho nhân dân nên chàng không sợ bất kì sự trừng phạt nào khác. Chàng tin, chính nghĩa sẽ thắng gian tà nên vẫn oai phong mà đối đáp lại những linh hồn kia. Sauk hi gặp quan Thổ địa, biết được sự thật về lão đội mũ kia, Tử Văn càng muốn vạch rõ bộ mặt gian xảo và muốn tiêu diệt hắn. Chàng bị lính của Diêm Vương bắt đi nhưng vẫn luôn luôn ngẩng cao đầu trong tư thế hiên ngang, tự tại.

Dưới âm phủ, những luồng gió lạnh buốt sương sống, những hình thù kì quái, khiếp đảng vẫn không làm chàng nao núng. Chàng cãi lại tay đôi với tên gian tà kia, nhất quyết buộc Diêm Vương phải hiểu được sự thật sau câu chuyện ấy. Chàng không sợ hãi mà hô to khẳng khái “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lõi gì xin bảo rõ cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng”. Chàng cãi đi cãi lại lời buộc tội của tên đội mũ để bảo vệ nhân phẩm và bảo vệ chính nghĩa. Chàng quyết tâm để cho Diêm Vương thấy được sự gian xảo của hắn. Trước sự cương trực và không chịu nhún nhường của Tử Văn, Diêm Vương đã sinh nghĩ và cho người điều tả sự thật. Tên yêu ma kia bị trừng trị một cách thích đáng còn Tử Văn được trả tự do và ban cho công lớn.

Từ hôm đó, Tử Văn cùng Thổ địa chia nhau những món đồ mà nhân dân cúng ở đền. Chàng càng lấy được niềm tin và sự yêu quý của nhân dân. Yêu ma đã bị dẹp bỏ, cuộc sống yên bình, ấm no trở lại. Ai cũng biết ơn công sức của Tử Văn. Chàng trở thành anh hùng trong lòng mọi người, ai cũng kính trọng, ai cũng ngợi ca. Và đến cuối cùng, Tử Văn lựa chọn cái chết để có thể trở thành viên quan phán sự đền Tản Văn ngày ngày bảo vệ nhân dân, bảo vệ xóm làng.

Qua tác phẩm và đặc biệt là nhân vật Ngô Tử Văn, chúng ta càng thêm tin tưởng tinh thần chính nghĩa thắng gian tà. Những yếu tố kì ảo đã góp phần làm nổi bật tính cách anh hùng trong con người Tử Văn và qua đó nó còn thể hiện những khao khát và ước mơ của Nguyễn Dữ về những vị anh hừng dung cảm, cương trực có thể bảo vệ nhân dân khỏi những thế lực xấu xa, tàn ác.