Bài 24: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

I. TÓM TẮT LÍ THUYẾT

1. Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua

- Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua giống từ phổ bên ngoài của một thanh nam châm thẳng.

- Đường sức từ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua là những đường cong khép kín (hình vẽ). Bên trong lòng ống dây là những đoạn thẳng song song nhau.

- Ống dây có dòng điện chạy qua cũng được xem như là một nam châm. Hai đầu của nó cũng như là hai cực từ. Đầu ống dây có các đường sức từ đi ra là cực Bắc, đầu kia có các đường sức từ đi vào là cực Nam.

2. Quy tắc nắm tay phải

    a) Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào?

    Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các cuộn dây.

    b) Quy tắc nắm tay phải

    Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì ngón tay cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.

II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI

1. Xác định chiều đường sức từ hay chiều dòng điện của ống dây

    Bằng cách áp dụng quy tắc nắm tay phải ta có thể suy ra được:

- Chiều đường sức từ trong lòng ống dây khi biết chiều dòng điện qua ống dây.

- Chiều dòng điện trong ống dây khi biết chiều đường sức từ trong lòng ống dây khi có dòng điện chạy qua.

2. Xác định sự định hướng của nam châm thử khi đặt gần một ống dây có dòng điện chạy qua

- Vẽ đường sức từ của ống dây có dòng điện.

- Xác định chiều đường sức từ của ống dây theo quy tắc nắm tay phải.

- Xác định sự định hướng của nam châm thử theo quy tắc: Trục của kim nam châm thử trùng với tiếp tuyến của đường sức từ tại điểm đặt nó, chiều cực Bắc của nam châm thử trùng với chiều đường sức từ.