I. Mở đầu

Câu hỏi trang 44 GDCD 7: Em hãy chia sẻ một số tình huống bạo lực học đường mà em đã chứng kiến và đề xuất cách ứng phó.

Trả lời:

- Bị đánh đập: Bình tĩnh, quan sát xung quanh để tìm đường thoát, nhờ người khác giúp đỡ.

- Bị chê bai, lăng mạ, chửi bới: Bình tĩnh, kiềm chế cảm xúc, báo sự việc với bố mẹ, thầy cô.

- Bị khủng bố, lan truyền sai sự thật: Thông báo với bố mẹ, thầy cô, công an và nhờ họ đảm bảo an toàn.

II. Khám phá

1. Quy định cơ bản của pháp luật liên quan đến phòng, chống bạo lực học đường

Câu hỏi trang 46 GDCD 7: Em hãy đọc các hộp thông tin để trả lời câu hỏi trong các trường hợp sau:

a) Em hãy chỉ ra các hành vi vi phạm pháp luật phòng, chống bạo lực học đường trong trường hợp trên.

b) Những biện pháp phòng ngừa, can thiệp nào được thể hiện trong hai trường hợp trên?

c) Hãy nêu quy định của pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường qua các thông tin trên.

Trả lời:

Yêu cầu a)

- Trường hợp 1: Hành vi nhóm bạn thường xuyên đe dọa và lấy đồ của S là hành vi vi phạm pháp luật phòng, chống bạo lực học đường.

- Trường hợp 2: Hành vi rủ một nhóm người đến dọa đánh bạn là hành vi vi phạm pháp luật phòng, chống bạo lực học đường.

Yêu cầu b) Trong hai trường hợp trên, nhờ có cô giáo và bố mẹ kịp thời can thiệp, khuyên răn giúp cho các bạn nhận ra lỗi sai của bản thân để không tiếp tục vi phạm pháp luật.

Yêu cầu c) Quy định của pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường

- Không được xúc phạm nhân phẩm, danh dự, xâm phạm thân thể giáo viên, cán bộ, nhân viên của nhả trưởng, người khác và học sinh khác.

- Không được đánh nhau, gây rối trật tự, an ninh trong nhà trường và nơi công cộng.

- Nhà trường, cha mẹ học sinh có trách nhiệm giáo dục học sinh về mối nguy hiểm và hậu quả của bạo lực học đường, về trách nhiệm phát hiện, thông báo, tố giác hành vi bạo lực học đường, ngăn ngừa và can thiệp kịp thời đối với các hành vi bạo lực học đường phù hợp với khả năng của bản thân.

2. Phòng ngừa và ứng phó với bạo lực học đường

Câu hỏi trang 46 GDCD 7: Em hãy quan sát các chỉ dẫn dưới đây, thảo luận với các bạn và xác định những việc cần làm để phòng ngừa bạo lực học đường.

Trả lời:

Để phòng ngừa bạo lực học đường, mỗi học sinh cần:

- Có lối sống lành mạnh tránh xa phim ảnh, trò chơi bạo lực và các tệ nạn xã hội.

- Thân thiện, hoà đồng và xây dựng tình bạn lành mạnh.

- Kiềm chế cảm xúc, đặc biệt là các cảm xúc tiêu cực.

- Khéo léo và kịp thời trong giải quyết các hiểu nhầm, xích mích nhỏ.

- Nhận biết nguy cơ bị bạo lực học đưong, tự chủ, không để bị lôi kéo, tham gia vào các vụ việc bạo lực học đường.

- Tìm hiểu các thông tin pháp luật liên quan đến phòng, chống bạo lực học đường.

Câu hỏi trang 48 GDCD 7: Em hãy quan sát hình ảnh dưới đây và thảo luận

a) Các bạn học sinh trong những hình ảnh trên đang gặp những tình huống nguy hiểm nào?

b) Theo em, các bạn ấy đã làm gì để ứng phó với tình huống đó?

c) Ngoài những cách ứng phó đó, em còn biết những cách nào khác?

Trả lời:

Yêu cầu a)

- Hình ảnh 1: Bạn học sinh bị một bạn học sinh khác chặn đường lại với thái độ vô cùng khó chịu và cáu gắt.

- Hình ảnh 2: Bạn học sinh đang bị một người lạ mặt bám theo.

- Hình ảnh 3: Bạn học sinh đã bị bạn cùng lớp đánh.

Yêu cầu b)

- Hình ảnh 1: Bạn đã nhanh chóng nhận ra rằng đây không phải là một tình huống bình thường nên đã do dự suy nghĩ xem có nên đi tiếp không.

- Hình ảnh 2: Bạn học sinh đã nhanh chóng nhờ đến sự trợ giúp của người đi đường để thoát khỏi tình cảnh nguy hiểm.

- Hình ảnh 3: Bạn học sinh suy nghĩ về việc nói với bố mẹ như thế nào để bố mẹ đỡ lo lắng nhất.

Yêu cầu c) Để ứng phó với bạo lực học đường, mỗi học sinh cần:

- Nhanh chóng nhận diện được dấu hiệu của bạo lực học đường.

- Bình tĩnh, tìm cơ hội thoát ra hoặc kêu gọi sự giúp đỡ.

- Thông báo sự việc cho gia đình, thầy cô hoặc trình báo cơ quan chức năng.

- Gọi số điện thoại đường dây nóng bảo vệ trẻ em 111.

- Khi chứng kiến bạo lực học đuờng, không thờ ơ vô cảm, lôi kéo tham gia, cổ vũ hành vi bạo lực học đường.

- Không tìm cách trả thù, đánh lại, tỏ thái độ thách thức.

Câu hỏi trang 48 GDCD 7: Em hãy đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

a) Em hãy cho biết bạn T đã làm gì để ứng phó với hành vi trêu chọc quá mức của các bạn?

b) Ngoài cách xử lí của T, em còn cách xử lí nào khác trong trường hợp trên?

c) Nếu là bạn của T, khi được nhờ giúp đỡ em sẽ giúp bạn như thế nào?

Trả lời:

Yêu cầu a) T đã giữ được bình tĩnh và quyết định dùng thái độ nhẹ nhàng để yêu cầu các bạn không được trêu trọc nữa.

Yêu cầu b) Trước hết là em sẽ bỏ ngoài tai những lời trêu trọc của các bạn, các bạn thấy chán thì sẽ dừng lại. Nhưng nếu các bạn tiếp tục quá đáng hơn thì em sẽ nghiêm túc yêu cầu các bạn dừng lại và sẽ báo với cô giáo để nhờ đến sự trợ giúp từ cô.

Yêu cầu c) Trước hết em sẽ đứng về phía T và bênh vực T, yêu cầu những bạn kia dừng hành vi trêu trọc lại. Nếu như các bạn đó vẫn tiếp tục, em sẽ cùng T thưa chuyện với cô giáo và nhờ cô giáo can thiệp.

Câu hỏi trang 49 GDCD 7: Em hãy đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

a) Trong tình huống trên, D và anh trai đã ứng phó như thế nào với bạo lực trực tuyến?

b) Ngoài những cách trên, em còn biết những cách nào để ứng phó với bạo lực trực tuyến?

Trả lời:

Yêu cầu a) D đã không nhắn tin lại, đổi mật khẩu tài khoản xã hội, chặn tin nhắn từ người lạ. Sau đó D và anh trai đã gặp các bạn nói chuyện và yêu cầu các bạn không được thực hiện những hành vi đó nữa.

Yêu cầu b)

- Thông báo sự việc cho gia đình, thầy cô hoặc trình báo cơ quan chức năng.

- Gọi số điện thoại đường dây nóng bảo vệ trẻ em 111.

- Đổi mật khẩu để bảo vệ tài khoản mạng xã hội của cá nhân.

- Không tìm cách trả thù, tỏ thái độ thách thức.

III. Luyện tập

Luyện tập 1 trang 49 GDCD 7: Em hãy cho biết những cách ứng phó nào dưới đây là phù hợp với quy định pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường?

A. Lưu lại những hình ảnh, bài viết trên mạng xã hội có tính chất bạo lực học đường để báo cáo với nhà trường.

B. Rủ bạn bè đi đánh lại nhằm giải quyết mâu thuẫn.

C. Viết bài/quay video trực tuyến nhằm nói xấu khi bị xúc phạm trên mạng xã hội.

D. Bỏ qua khi bị đánh để được yên ổn.

E. Báo với gia đình khi bị bạo lực để nhận được ý kiến xử lí học sinh có hành vi bạo lực với mình.

G. Gọi đến số điện thoại của phòng Tư vấn tâm lí học đường hoặc số 111.

H. Báo cáo cơ quan công an khi bị đe doạ tính mạng.

Trả lời:

Cách ứng phó phù hợp với quy định pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường:

A. Lưu lại những hình ảnh, bài viết trên mạng xã hội có tính chất bạo lực học đường để báo cáo với nhà trường.

E. Báo với gia đình khi bị bạo lực để nhận được ý kiến xử lí học sinh có hành vi bạo lực với mình.

G. Gọi đến số điện thoại của phòng Tư vấn tâm lí học đường hoặc số 111.

H. Báo cáo cơ quan công an khi bị đe doạ tính mạng.

Luyện tập 2 trang 49 GDCD 7: Hãy thảo luận và đưa ra cách ứng phó với bạo lực học đường trong các tình huống sau:

- Tình huống 1: Gần đây, H thường xuyên bị một nhóm bạn trong trường chặn đường, trêu chọc. Tuần này, nhóm bạn đó yêu cầu H phải mua đổ ăn cho họ thì sẽ không trêu chọc H nữa.

- Tình huống 2: Vì là một cầu thủ bóng đá giỏi, thường xuyên ghi bàn nên Lâm bị một số bạn ở đội bóng lớp 7B không thích và thường xuyên tìm cách gây sự.

Trả lời:

- Trường hợp 1: Trong trường hợp này, trước tiên H không nên đi một mình mà cần rủ thêm bạn hoặc anh chị em đi cùng, tránh đi đến chỗ vắng người một mình. Nếu nhóm người đó vẫn tiếp tục hành vi bắt nạt H thì H cần báo cáo cho thầy cô giáo và bố mẹ để kịp thời giúp đỡ và ngăn chặn hành vi bạo lực học đường.

- Trường hợp 2: Trước tiên Lâm cần phải giữ bình tĩnh trước hành vi gây sự này và không tỏ thái độ thách thức ngược lại, nghiêm túc yêu cầu các bạn dừng ngay hành vi đó lại. Nếu sự việc vẫn tiếp diễn, Lâm cần tìm đến sự giúp đỡ của người lớn.

Luyện tập 3 trang 50 GDCD 7: Em hãy đưa ra ý kiến về những hành vi bạo lực học đường trong các tình huống sau:

Trả lời:

- Tình huống 1. Hành động của Q trong trường hợp này là chưa đúng. Q cần phải dũng cảm đứng về phía T để cùng T chấm dứt tình trạng bạo lực học đường này bằng cách cùng T nói chuyện nghiêm túc, giải quyết mâu thuẫn giữa T và các bạn.

- Tình huống 2. Em sẽ ghi lại bằng chứng ở trên mạng xã hội và nộp lên cho thầy cô giải quyết.

- Tình huống 3. Em sẽ thuyết phục T rằng hãy can đảm báo cáo sự việc này lên thầy cô và bố mẹ bởi vì đây là một hành vi vi phạm pháp luật.

- Tình huống 4. Trước tiên em cùng với các bạn bị nói xấu sẽ đứng ra nói chuyện nghiêm túc với nhóm bạn kia và yêu cầu các bạn dừng ngay hành động này lại vì các bạn đang vi phạm pháp luật. Nếu các bạn không chịu dừng, em sẽ báo cáo lên thầy cô giáo.

Luyện tập 4 trang 50 GDCD 7: Em hãy thảo luận với các bạn và cho biết, vì sao khi ứng phó với bạo lực học đường cần tuân thủ các quy định của pháp luật.

Trả lời:

- Khi ứng phó với bạo lực học đường cần tuân thủ các quy định của pháp luật. Thực tế là có nhiều vụ việc bạo lực học đường đã vượt quá giới hạn là các xô xát thông thường giữa học sinh với nhau mà trở thành các vụ việc vi phạm pháp luật.

- Hiện nay, chúng ta đã có khá đầy đủ các văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh về môi trường giáo dục an toàn; các hành vi vi phạm pháp luật nói chung; phòng, chống bạo lực học đường nói riêng. Hơn nữa, trong cuộc đời bất cứ ai cũng có thể mắc sai lầm có thể do chủ quan hoặc khách quan đem đến.

- Khi ứng phó với bạo lực học đường cần tuân thủ các quy định của pháp luật là để phòng ngừa và ngăn chặn các hành vi trả thù, bạo lực lại với các cá nhân gây ra bạo lực học đường, để giúp học sinh nhận ra khuyết điểm, thay đổi nhận thức, tự giác rèn luyện để tiến bộ. Không sử dụng các hình thức ứng phó mang tính bạo lực, xúc phạm nhân phẩm, ảnh hưởng xấu đến thể chất và tinh thần của học sinh.

IV. Vận dụng

Vận dụng 1 trang 50 GDCD 7: Cùng các bạn trong lớp xây dựng một hòm thư mang tên “Điều em muốn nói”:

- Mỗi học sinh viết một bức thư tâm sự nói về bạo lực học đường.

- Trong giờ sinh hoạt lớp hàng tuần, giáo viên chủ nhiệm và học sinh sẽ lấy thư để chia sẻ trước lớp.

Trả lời:

(*) Ví dụ một bức thư:

Xin chào cả lớp, tớ là An và tớ sẽ kể cho các cậu nghe về nạn bạo lực học đường. Tớ thấy chưa bao giờ những vụ việc bạo lực học đường lại xảy ra với tần suất dày đặc, có mức độ và tính chất nghiêm trọng trong xã hội hiện đại như ngày nay. Hơn nữa, bạo lực học đường còn được phổ biến rộng rãi bằng những video clip trên các trang mạng xã hội như facebook, zalo, twitter…

Bắt nạt không chỉ xảy ra ở trường chúng ta, nó cũng xảy ra ở những nơi khác. Tớ đã bị bắt nạt ở trường này và khi đang viết bức thư này tớ vẫn lo sợ. Bạo lực là những hành vi có tính chất thô bạo, ngang ngược, bất chấp công lí đạo đức xúc phạm dùng để đe dọa, trấn áp, gây áp lực, tổn hại tới người khác. Bạo lực tồn tại dưới nhiều hình thức kể cả bằng lời nói, hành động vũ lực… gây nên những tổn thương về nhân phẩm, tinh thần và thể xác.

Bắt nạt không nhất thiết phải là ai đó đánh đập bạn, bắt nạt cũng có thể là khi ai đó nói những điều có ý nghĩa làm tổn thương bạn. Mọi người đôi khi bắt nạt vì họ ghen tị với bạn, họ làm điều đó bởi vì họ đang vật lộn với một cái gì đó trong cuộc sống của họ và họ trút giận lên người khác. Rất nhiều kẻ bắt nạt nghĩ rằng thật tuyệt khi chọn ai đó, nhưng tớ nghĩ bắt nạt là điều tệ nhất mà một người có thể làm. Trở nên tuyệt vời không có nghĩa là bắt nạt người khác, trở nên tuyệt vời là giúp đỡ và khuyến khích người khác trở thành người tốt.

Mẹ nói với tớ rằng những kẻ bắt nạt có thể là những người đang gặp khó khăn. Một kẻ bắt nạt đầy thương cảm đồng thời cũng là một người thực sự yếu đuối, họ luôn cần phải hạ bệ người khác để họ có thể cảm giác tự tinh.

Một kẻ bắt nạt là người cũng thực sự cần sự giúp đỡ cũng như người bị bắt nạt. Tớ nghĩ điều quan trọng là khi chúng ta thấy ai đó bị bắt nạt hoặc nếu chúng ta bị bắt nạt, chúng ta hãy nói với ai đó về điều này, và nếu giáo viên của bạn không lắng nghe, hãy chắc chắn rằng bạn đến gặp mẹ hoặc bố, hoặc người lớn khác mà bạn tin tưởng.

Tại trường học, tớ nghĩ rằng điều quan trọng nhất chính là sự giúp đỡ của các giáo viên, điều mà tớ chưa bao giờ nhận được.

Vận dụng 2 trang 50 GDCD 7: Em hãy viết một bài tuyên truyền phòng chống bạo lực học đường (liên hệ với bản thân em).

Trả lời:

- Tình trạng bạo lực học đường liên tục xảy ra là nỗi bức xúc của xã hội và chưa làm an lòng các bậc phụ huynh và những người quan tâm đến sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Hiện tượng bạo lực của học sinh không phải là một hiện tượng mới, song thời gian gần đây hiện tượng này xảy ra ở một số trường học đã bộc lộ những tính chất nguy hiểm và nghiêm trọng.

- Đối tượng tham gia đánh nhau phần lớn là học sinh cuối cấp THCS, đây là lứa tuổi mà cơ thể các em đang có sự phát triển mạnh mẽ, tâm sinh lý có nhiều biến đổi, suy nghĩ bồng bột, thích tự mình giải quyết các mâu thuẫn, dễ bị bàn bè rủ rê, lôi kéo. Lý do dẫn đến học sinh đánh nhau thương rất đơn giản như: nhìn mặt thấy “ghét”; va chạm trong lúc vui chơi, trên đường đi học; mâu thuẫn, nói xấu nhau qua diễn đàn, “chát” hay một số vụ việc là do học sinh có quan hệ khác giới, yêu đương sớm, ghen tuông nên ẩu đả, đánh nhau để trả thù.

- Theo tìm hiểu có một số các vụ việc HS gây gổ, đánh nhau, phần lớn là vụ việc xích mích nhỏ giữa các học sinh, các em dùng tay, chân đánh nhau nhưng được sự can ngăn kịp thời nên không để xảy ra hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong số đó vẫn có những vụ việc xảy ra mang tính chất hoặc gây hậu quả nghiêm trọng. Video với cảnh đấm đá, túm tóc của các nữ sinh khiến người xem không khỏi bàng hoàng về cuộc sống ngoài cổng trường của học sinh hiện nay. Vụ đánh nhau cũng thêm một lần nữa cảnh báo về tình trạng bạo lực học đường đang ngày một nhiều. Tính chất và mức độ nghiêm trọng của một số vụ việc xảy ra cho thấy sự xuống cấp về đạo đức, lối sống, văn hoá ứng xử của một bộ phận học sinh hiện nay.

- Hãy chung tay để đẩy lùi, bài trừ bạo lực học đường. Vì đây không chỉ là trách nhiệm của tôi, của bạn, của trường học, của ngành giáo dục mà là trách nhiệm của toàn xã hội.

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo