Nhiệt độ tăng ở Nam Cực – tức là hiện tượng ấm lên toàn cầu – đang gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến các loài động vật tại đây. Dưới đây là một số tác động tiêu biểu:

1. Băng tan – mất môi trường sống
Chim cánh cụt, đặc biệt là chim cánh cụt Hoàng đế, cần băng biển ổn định để sinh sản và nuôi con. Khi băng tan sớm, trứng và con non dễ chết vì lạnh hoặc ngã xuống nước.

Hải cẩu và gấu biển (ở vùng cận Nam Cực) cũng phụ thuộc vào các tảng băng để nghỉ ngơi, sinh sản – khi băng tan, chúng buộc phải di chuyển xa hơn hoặc chết vì kiệt sức.

2. Thay đổi nguồn thức ăn
Loài nhuyễn thể (krill) – thức ăn chính của cá voi, chim cánh cụt, hải cẩu – sống dưới lớp băng biển. Khi băng tan, số lượng krill giảm mạnh, kéo theo sự thiếu hụt thức ăn cho chuỗi động vật ăn thịt phía trên.

Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống còn và sinh sản của cá voi xanh, hải cẩu, và chim biển.

3. Thay đổi hệ sinh thái và phân bố loài
Khi Nam Cực ấm hơn, các loài không bản địa (xâm lấn) có thể di cư đến – gây nguy cơ cạnh tranh hoặc truyền bệnh cho các loài bản địa.

Một số loài chim biển đã bắt đầu di chuyển về phía nam để tìm môi trường lạnh hơn, gây xáo trộn trong chuỗi sinh thái lâu đời.

4. Suy giảm số lượng cá thể
Một số nghiên cứu cho thấy chim cánh cụt Adélie đã giảm mạnh số lượng do biến đổi khí hậu.

Nhiều loài đang rơi vào nguy cơ tuyệt chủng nếu tốc độ ấm lên không được kiểm soát.

=> Tóm lại:
Nhiệt độ tăng ở Nam Cực ảnh hưởng nghiêm trọng đến các loài động vật như:

Làm tan băng, mất nơi sinh sống

Thiếu thức ăn do hệ sinh thái biển thay đổi

Gây di cư, bệnh tật, và nguy cơ tuyệt chủng

Xáo trộn hệ sinh thái toàn vùng Nam Cực

Hoàn cảnh ra đời nước Chăm-pa:

-Nước Chăm-pa (còn gọi là Lâm Ấp trong giai đoạn đầu) hình thành vào khoảng năm 192 sau Công nguyên, trên vùng đất Trung Trung Bộ Việt Nam ngày nay, với hoàn cảnh ra đời cụ thể như sau:

1. Từ cư dân bản địa và sự ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ: Cư dân chủ yếu là người Chăm (thuộc nhóm Malayo-Polynesian), sinh sống lâu đời ở vùng duyên hải miền Trung Việt Nam.
Trong thời kỳ đầu Công nguyên, các tộc người này chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ văn hóa Ấn Độ thông qua giao lưu thương mại đường biển (con đường tơ lụa trên biển).

Họ đã tiếp thu tôn giáo (Ấn Độ giáo, Phật giáo), chữ viết (chữ Phạn – Sanskrit), kiến trúc, nghệ thuật từ Ấn Độ và dần hình thành nên một quốc gia cổ đại với đặc trưng văn hóa Ấn hóa.

2. Sự kiện thành lập: Năm 192, một thủ lĩnh địa phương tên là Khu Liên đã lãnh đạo nhân dân nổi dậy chống lại ách đô hộ của nhà Đông Hán (Trung Quốc) tại vùng Tượng Lâm (nay thuộc Quảng Nam).
Cuộc khởi nghĩa thắng lợi, Khu Liên xưng vương, đặt tên nước là Lâm Ấp – chính là tiền thân của Chăm-pa.

3. Từ Lâm Ấp đến Chăm-pa: Từ thế kỷ VII, quốc hiệu Chăm-pa (Champa) mới xuất hiện và được dùng phổ biến thay cho Lâm Ấp.
Chăm-pa từng tồn tại như một quốc gia độc lập suốt hơn một nghìn năm, có thời kỳ rất phát triển về kinh tế, văn hóa, nghệ thuật, đặc biệt là điêu khắc, kiến trúc tháp Chăm.

=> Tóm lại: Thời gian ra đời: Năm 192 sau Công nguyên.

Người sáng lập: Khu Liên.

Nguyên nhân: Khởi nghĩa giành độc lập khỏi nhà Hán.

Đặc điểm: Chịu ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ, hình thành quốc gia độc lập với tên ban đầu là Lâm Ấp, sau đổi thành Chăm-pa.

1. She met him while she was travelling on a train.
2. While the woman was getting off the bus, she fell down.
3. The thief broke in while we were sleeping.
4. Lan took a photo while I was not looking / wasn’t looking.
5. While my mum was working in the garden, she hurt her back.
6. We were living in Hanoi when our old aunt died.
7. When I got up this morning, it was raining heavily.
8. While my dad was brushing teeth, my mum fell asleep.
9. I saw a nightmare while I was sleeping last night.
10. What happened in your dream while a monster was chasing you?
11. He was studying Chemistry when my friends came around.
12. While Hoa was walking in the street, she met her ex.
13. Her baby woke up while she was washing the dish.
14. He was working when his wife phoned him.
15. The students were having a test when the storm started.

 II. Multiple-choice questions:
Question 9:
→ C. cut down on

Question 10:
→ A. boost

Question 11:
→ D. informed

Question 12:
→ C. up

Question 13:
→ A. advised

Question 14:
→ B. to tell me

Question 15:
→ A. boost

Question 16:
→ A. maintain

Question 9 (trùng số):
→ B. childminder

Question 10 (trùng số):
→ A. pursue

Question 11:
→ C. depends

Question 12:
→ A. If

Question 13:
→ B. soft skills

Question 14:
→ B. path

Question 15:
→ D. deal with

Question 16:
→ C. for

Biến đổi khí hậu đã và đang tác động mạnh mẽ đến vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), đặc biệt là hiện tượng xâm nhập mặn và sạt lở bờ biển. Đây là những vấn đề gây ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp và đời sống của người dân nơi đây. Để ứng phó hiệu quả, cần có những giải pháp tổng thể và lâu dài, bao gồm các biện pháp kỹ thuật, quản lý và nâng cao nhận thức cộng đồng.

Giải pháp ứng phó với xâm nhập mặn: Xây dựng và cải tạo hệ thống thủy lợi: Việc xây dựng và nâng cấp các đê biển, kênh mương, cống điều tiết nước mặn và nước ngọt là rất quan trọng. Các công trình này giúp kiểm soát nước mặn vào đất canh tác và đảm bảo nguồn nước ngọt cho nông dân.
Chọn giống cây trồng chịu mặn: Việc nghiên cứu và phát triển giống cây trồng chịu mặn như lúa mặn, cây ăn quả đặc sản chịu mặn, hay các loại cây khác có thể giúp nông dân thích ứng với tình trạng xâm nhập mặn. Đồng thời, cần khuyến khích việc trồng các cây bản địa có khả năng chống chọi với điều kiện môi trường khắc nghiệt.

Ứng dụng công nghệ và quản lý nguồn nước thông minh: Việc áp dụng các công nghệ mới như tưới nhỏ giọt, hệ thống kiểm soát mặn và nước ngọt thông qua các thiết bị cảm biến giúp quản lý và sử dụng nguồn nước hiệu quả hơn.

Giảm thiểu sử dụng nước ngọt trong nông nghiệp: Các biện pháp tiết kiệm nước như sử dụng đất ngập nước cho trồng trọt, cải tiến phương pháp tưới tiêu có thể giảm bớt gánh nặng cho các nguồn nước ngọt trong khu vực.

Giải pháp ứng phó với sạt lở bờ biển: Xây dựng các công trình bảo vệ bờ biển: Việc xây dựng các công trình như kè chắn sóng, các bức tường cát nhân tạo, hoặc trồng rừng ngập mặn sẽ giúp gia tăng khả năng chống chịu của bờ biển trước sóng lớn và quá trình xói mòn. Rừng ngập mặn không chỉ giúp bảo vệ bờ biển mà còn là nơi trú ngụ của nhiều loài thủy sản.
Quy hoạch và quản lý đất đai bền vững: Việc thực hiện quy hoạch đồng bộ và hợp lý, tránh xây dựng ở các khu vực có nguy cơ bị sạt lở cao là rất quan trọng. Cần phát triển các dự án sinh kế cho người dân ở những vùng này, đồng thời xây dựng các khu dân cư di dời an toàn khỏi các khu vực dễ bị sạt lở.

Tăng cường nghiên cứu và dự báo tình hình sạt lở: Việc đầu tư vào các công trình nghiên cứu và dự báo để hiểu rõ hơn về cơ chế sạt lở bờ biển sẽ giúp đưa ra những biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn, đặc biệt là việc xác định các vùng có nguy cơ cao để triển khai các biện pháp ứng phó kịp thời.

Khôi phục hệ sinh thái tự nhiên: Các khu rừng ngập mặn và rừng ven biển có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đất liền khỏi sóng biển và giảm thiểu tình trạng xói mòn. Việc phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên này sẽ giúp giảm thiểu các tác động xấu của biến đổi khí hậu.

Giải pháp nâng cao nhận thức và chuyển giao công nghệ: Tuyên truyền, đào tạo cho người dân: Việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về biến đổi khí hậu, các tác động của xâm nhập mặn và sạt lở bờ biển là rất quan trọng. Cần tổ chức các lớp đào tạo, hội thảo về các biện pháp bảo vệ môi trường và khuyến khích nông dân áp dụng các phương pháp sản xuất bền vững.
Hợp tác quốc tế và chuyển giao công nghệ: Các giải pháp kỹ thuật từ các nước khác có thể được áp dụng tại ĐBSCL để đối phó với những thách thức này. Việc hợp tác quốc tế trong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ sẽ giúp vùng ĐBSCL có thêm các giải pháp và công nghệ hiện đại trong việc ứng phó với xâm nhập mặn và sạt lở bờ biển.

Giải pháp liên kết cộng đồng: Hợp tác giữa các địa phương và người dân: Các giải pháp phòng chống xâm nhập mặn và sạt lở bờ biển cần sự hợp tác giữa các cơ quan nhà nước, các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng. Việc xây dựng các mô hình cộng đồng tự quản, nơi người dân tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, sẽ giúp nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ sản xuất nông nghiệp.
Kết luận: Các giải pháp ứng phó với xâm nhập mặn và sạt lở bờ biển đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, tổ chức cộng đồng và người dân. Đồng thời, cần có sự đổi mới trong công nghệ, tư duy sản xuất và chính sách quản lý, nhằm bảo vệ nông nghiệp và đời sống của người dân ở Đồng bằng sông Cửu Long trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng.

- Những việc em đã làm để thực hiện quyền của trẻ em:
+Chăm chỉ học tập và rèn luyện đạo đức
->Em luôn cố gắng học tập tốt, tham gia đầy đủ các hoạt động học tập và rèn luyện đạo đức để phát triển toàn diện bản thân.

+Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường
->Em thường xuyên rửa tay sạch sẽ, giữ gìn vệ sinh cá nhân và tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường như dọn dẹp lớp học, trồng cây xanh.

+Tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí lành mạnh
->Em tham gia các hoạt động thể thao, văn nghệ tại trường để phát triển thể chất và tinh thần.

+Biết yêu thương, chia sẻ với người khác
->Em luôn tôn trọng, lễ phép với người lớn, thương yêu em nhỏ, đoàn kết với bạn bè và giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn.

- Những việc em đã làm để thực hiện bổn phận của trẻ em:
+Sống trung thực, khiêm tốn
->Em luôn nói thật, không gian lận trong học tập và cư xử khiêm tốn với mọi người xung quanh.

+Giữ gìn vệ sinh, rèn luyện thân thể
->Em duy trì thói quen vệ sinh cá nhân và tham gia các hoạt động thể dục thể thao để rèn luyện sức khỏe.

+Không sử dụng các chất kích thích và tránh xa các hành vi xấu
->Em không sử dụng rượu, bia, thuốc lá và tránh xa các hành vi như đánh bạc, bạo lực học đường.

+Tôn trọng pháp luật và thực hiện nếp sống văn minh
->Em tuân thủ nội quy trường lớp, không vi phạm pháp luật và tham gia các hoạt động tuyên truyền về quyền và bổn phận của trẻ em.

Chị Dậu – Tắt đèn (Ngô Tất Tố)
Chị Dậu là biểu tượng của người phụ nữ giàu lòng yêu thương và nghị lực phi thường. Dù sống trong một xã hội đầy áp bức, bất công, chị vẫn hiện lên với tinh thần kiên cường, sẵn sàng hy sinh vì gia đình. Nhân vật này truyền cảm hứng về lòng dũng cảm và sự kiên trì trong cuộc sống.

Nếu gia đình em tham gia hoạt động nuôi thủy sản, em sẽ chọn nuôi tôm thẻ chân trắng và cá rô phi để đạt hiệu quả cao.

Lý do em chọn tôm thẻ chân trắng là vì đây là loại tôm có tốc độ sinh trưởng nhanh, dễ nuôi, thích nghi tốt với điều kiện môi trường và ít bị bệnh hơn so với tôm sú. Ngoài ra, tôm thẻ chân trắng có giá trị kinh tế cao, nhu cầu tiêu thụ lớn trong và ngoài nước, dễ tiêu thụ nên giúp người nuôi ổn định thu nhập.

Còn cá rô phi là loài cá nước ngọt dễ nuôi, ít tốn chi phí đầu tư, có thể sống được trong nhiều điều kiện nước khác nhau, kể cả nước lợ. Cá rô phi sinh trưởng nhanh, có thể nuôi xen canh với các loài thủy sản khác, góp phần tăng năng suất ao nuôi.

Em chọn hai loại thủy sản này vì chúng phù hợp với điều kiện khí hậu và môi trường ở vùng nông thôn ven biển như quê em. Việc nuôi kết hợp còn giúp tận dụng tốt nguồn nước, thức ăn và giảm thiểu rủi ro, từ đó mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho gia đình.

Câu 1 (1 điểm):
Một số làng nghề thủ công nổi tiếng ở Quảng Nam – Đà Nẵng:

Làng gốm Thanh Hà (Hội An – Quảng Nam)

Làng mộc Kim Bồng (Hội An – Quảng Nam)

Làng đúc đồng Phước Kiều (Quảng Nam)

Làng đá Non Nước (Ngũ Hành Sơn – Đà Nẵng)

Việc cần làm để giữ gìn và phát huy giá trị làng nghề truyền thống:

Bảo tồn kỹ thuật và truyền thống của làng nghề

Quảng bá sản phẩm ra thị trường trong và ngoài nước

Kết hợp du lịch với làng nghề để thu hút du khách

Khuyến khích thế hệ trẻ học hỏi và tiếp nối nghề truyền thống

Câu 2 (1 điểm):
Một số nghề thủ công nổi tiếng ở địa phương em hoặc qua sách, báo, truyền hình:

Nghề đan lát ở Bến Tre

Nghề làm nón lá ở Huế

Nghề dệt thổ cẩm của người dân tộc thiểu số

Nghề làm tranh Đông Hồ ở Bắc Ninh

Vai trò của các nghề thủ công trong đời sống kinh tế - xã hội:

Tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân

Bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống

Góp phần phát triển kinh tế địa phương

Tăng cường giao lưu văn hóa qua xuất khẩu sản phẩm thủ công

Câu 3 (2 điểm):
Ý nghĩa của văn minh Đại Việt trong lịch sử Việt Nam:

Khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc riêng biệt so với Trung Hoa

Là thời kỳ phát triển rực rỡ của văn hóa, giáo dục, tư tưởng

Góp phần củng cố tinh thần độc lập, tự cường và đoàn kết dân tộc

Là nền tảng cho sự phát triển của các thời kỳ sau trong lịch sử Việt Nam

Một số thành tựu của văn minh Đại Việt còn tồn tại đến ngày nay:

Chùa Một Cột, Văn Miếu – Quốc Tử Giám

Các tác phẩm văn học như “Nam quốc sơn hà”, “Hịch tướng sĩ”, “Bình Ngô đại cáo”

Luật Hồng Đức

Nho học và nền giáo dục khoa cử truyền thống

Câu 4 (1 điểm):
Một số tín ngưỡng, tôn giáo, phong tục, tập quán và lễ hội:

Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên

Tôn giáo: Phật giáo, Thiên Chúa giáo, Đạo Cao Đài, Hòa Hảo

Phong tục: ăn Tết Nguyên Đán, cưới hỏi, giỗ chạp

Lễ hội: Lễ hội chùa Hương, Lễ hội Gióng, Lễ hội đua ghe ngo của người Khmer

Câu 5 (2 điểm):
Ưu điểm của văn minh Đại Việt:

Có nền văn hóa phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc

Phát triển rực rỡ về văn học, nghệ thuật, giáo dục và kiến trúc

Khẳng định độc lập, tự chủ về chính trị và văn hóa

Đóng góp lớn vào việc xây dựng và bảo vệ đất nước

Hạn chế:

Bị ảnh hưởng nặng từ văn hóa Trung Hoa nên một số giá trị chưa thật sự độc lập

Chưa chú trọng phát triển khoa học – kỹ thuật

Chưa công bằng hoàn toàn về quyền lợi giữa các tầng lớp xã hội, đặc biệt là phụ nữ