Được hình thành muộn, phát triển trong giai đoạn từ thế kỳ Xi đến khoảng thế kỷ XV, kết thúc sớm hơn rơi vào khủng hoảng suy vong nhường chỗ cho chủ nghĩa tư bản. Quá trình phát triển xã hội phong kiến châu Âu có những đặc điểm sau đây:

– Cuối thế kỷ V các quốc gia cổ đại phương Tây đã bị các bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc tràn xuống xâm chiếm, tiêu diệt.

+ Người Giéc-man vào đế quốc La Mã đã phá bỏ bộ máy Nhà nước Roma, chia ruộng của chủ nô cho quý tộc và tướng lĩnh, họ có quyền lợi, giàu có đó là lãnh chúa phong kiến. Nô lệ và nông dân trở thành nông nô, họ lệ thuộc vào lãnh chúa. Quan hệ sản xuất phong kiến hình thành ở châu Âu.

+ Xã hội phong kiến châu Âu hình thành. Lãnh chúa phong kiến là người có ruộng đất, tước vị, giàu có, quyền thế. Nông nô xuất thân từ nô lệ và nông dân, cuộc sống bị phụ thuộc vào lãnh chúa.

– Lãnh địa phong kiến:

+ Kinh tế trong lãnh đại tự sản xuất, tự cấp, tực túc, chỉ mua muối và sắt, tự tiêu thụ, không trao đổi buôn bán.

+ Những vùng đất đai rộng lớn mà quý tộc chiến lược được đã nhanh chíng bị họ biến thành khu đất riêng của mình đó là các lãnh địa phong kiến.

+ Đời sống lãnh chúa có nhiều quyền như một vị vua sống đầy đủ, xa hoa, nông nô phụ thuộc, đói nghèo, khổ cực.

+ Lãnh địa phong kiến gồm đất đai của lãnh chúa, nhà ở của nông nô.

– Sự xuất hiện các thành thị trung đại:

+ Thành thị thúc đẩy nền kinh tế hàng hóa, xã hội phong kiến châu Âu phát triển.

+ Cuối thế kỳ XI kinh tế thủ công nghiệp phát triển dẫn đến nhu cầu trao đổi và buôn bán hàng hóa, nhiều thành thị trung đại ra đời.

+ Sống trong thành thị gồm thợ thủ công, thương nhân.

+ Tổ chức của thành thị phố xá cửa hàng, các phường hội và thương hội.