Bình Dương nổi tiếng với nhiều cụm khu công nghiệp, không dừng lại ở đó khi nhắc đến Bình Dương người ta nghĩ ngay đến các ngành nghề thủ công mỹ nghệ: sơn mài, điêu khắc, gốm sứ…. nổi tiếng nhất vẫn là làng nghề gốm sứ Bình Dương

Trong những nghành nghề kể trên thì làng nghề gốm sứ Bình Dương tạo nên những nét độc đáo, những dấu ấn riêng, mang  đến một diện mạo mới cho Bình Dương. Nhờ những đôi bàn tay khéo léo các nghệ nhân làm gốm đã cho ra đời những tác phẩm tuyệt vời với đầy đủ các mẫu mã, kiểu dáng và màu sắc đa dạng, phong phú. Đem đến cho khách hàng những sự lựa chọn hấp dẫn nhất.
Ngày nay công nghệ khoa học phát triển máy móc tự động hóa cao nhưng ở đâu đó vẫn còn giữ nguyên giá trị của các làng nghề thủ công truyền thống. Nổi tiếng nhất trong số đó phải kể đến làng nghề gốm sứ Bình Dương nơi hội tụ tinh hoa của nghề gốm.

Trong đó có 3 làng nghề sản xuất gốm tập trung :

• Tân Phước Khánh, Tân Uyên, Bình Dương. ( hay còn gọi là làng nghề gốm Tân Khánh)
• Lái Thiêu, Bình Hòa thuộc xã Thuận An.
• Phường Chánh Nghĩa thuộc TP. Thủ Dầu Một  ( hay còn gọi là làng nghề gốm Bà Lụa)

3 địa chỉ trên là nơi quy tụ hơn 500 lò gốm, với đa dạng mặt hàng gốm sứ thủ công và công nghiệp. Chủ nhân các cơ sở sản xuất lò gốm chủ yếu là người Việt gốc Hoa.

Làng nghề gốm sứ Bình Dương sử dụng nước sơn bóng ,chất men tốt, bền đẹp được người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn suốt nhiều năm liền. Gốm sứ Bình Dương nổi tiếng nhất phải kể đến gốm sứ Minh Long. Thương hiệu này là người dân Bình Dương ai ai cũng biết, sản phẩm của Minh Long được mang đi xuất khẩu nhiều nước trong khu vực và thế giới như: Anh, Mỹ, Pháp, Nhật…

Theo tài liệu mình tìm hiểu được thì làng nghề gốm sứ Bình Dương xuất hiện vào những năm cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20.  Nhờ có nguồn đất sét cao lanh chất lượng, dễ khai khác, đội ngũ nghệ nhân tay nghề cao, nguồn nguyên liệu củi đốt trong tỉnh Bình Dương nhiều tất cả những yếu tố trên là điều kiện thuận lợi để phát triển làng nghề gốm sứ Bình Dương.

Khi đến đây mình được nghe tương truyền kể lại rằng lúc đầu thợ gốm Trung Quốc sang Bình Dương chơi họ chỉ đi du ngoạn, nhưng khi nhìn thấy được tìm năng nơi đây họ đã ở lại kinh doanh nghề gốm và phát triển nghề gốm cho đến ngày nay. Đây cũng là câu trả lời cho câu hỏi vì sao đa số những chủ lò gốm là người Việt gốc Hoa.

Theo mình hiểu được hiện tại Bình Dương quê mình có 83 mỏ đất sét cung cấp nguyên liệu chính cho cụm làng nghề gốm sứ Bình Dương đạt trữ lượng 150 triệu tấn. Chủ yếu ở 3 điểm: Thuận An, Tân Uyên và Thị Xã Thủ Dầu Một.

Theo mình tìm hiểu Làng gốm Tân Phước Khánh xuất hiện vào giữa thế kỷ 17, khi nghệ nhân Trung Quốc phát hiện ra loại đất màu trắng có thể làm gốm.

Điểm đặc biệt của gốm Tân Phước Khánh là tráng men da lươn hoặc xanh lục đậu

Xuất hiện vào đầu thế kỷ 20, Khi giai đoạn gốm ở Hồ Chí Minh khó khăn người ta chuyển ngành gốm về các tỉnh lân cận, làng nghề gốm Lái Thiêu ra đời.

Sản phẩm làng gốm Lái Thiêu đặc trưng ở chỗ nước men bóng và màu sắc mang tính chất hội họa

Ra đời vào thế kỷ 19, với tên gọi Vương Lương – Lò Ông Tía hay còn được gọi với cái tên làng gốm Bà Lụa.

Sản phẩm làng gốm Chánh Nghĩa đặc trưng ở chỗ được tráng men trong hoặc men trắng đục. Khi mới ra lò thì rạn, lâu ngày những đường rạn sẽ ngã sang màu hồng cổ kính.

Sự ra đời và phát triển của làng nghề gốm sứ Bình Dương tạo ra nét đẹp văn hóa cổ truyền, nền tảng của nghề gốm sứ Bình Dương, tạo công ăn  việc làm cho người dân Bình Dương. Không dừng lại ở đó sản phẩm gốm sứ Bình Dương còn xuất khẩu khắp nơi trên thế giới, đưa văn hóa Việt đến bạn bè năm châu. Tạo nên nét đẹp thuần văn hóa, dấu ấn lịch sử của người dân Bình Dương. Mỗi khi nhắc về Bình Dương quê mình người ta sẽ nhớ ngay đến làng nghề gốm sứ Bình Dương tinh hoa của nghề gốm sứ.

Sản phẩm chủ yếu của làng nghề gốm sứ Bình Dương thiêng về chén, bát, bình, chậu, tách trà…. Điểm chung cho tất cả các lò gốm ở đây là đều làm bằng tay và gia dụng bằng củi truyền thống. Để cho ra những sản phẩm đẹp, chất lượng đòi hỏi tay nghề của người thợ nặn và kinh nghiệm lâu năm đốt lò củi phải thật khéo léo.

Thời gian nung mỗi mẻ gốm từ 3-5 ngày, sau đó mang đi phơi khô rồi mới tráng men. Nói vậy thôi chứ chắn chắn các bạn cũng chưa hình dung ra đâu nhỉ, chỉ khi nào đi thực tế đến làng nghề gốm sứ Bình Dương bạn mới hiểu hết được quy trình công đoạn làm gốm như thế nào. Mới khấu hiểu được nỗi vất vả của những người làm gốm, mang đến cho chúng ta những giá trị sản phẩm chất lượng.

Mình là dân Bình Dương mình tự hào về sản phẩm gốm Bình Dương, mình trân trọng giá trị của những sản phẩm gốm người dân quê mình mang lại. Thay mặt tất cả mọi người cảm ơn sự hi sinh thầm lặng của những người thợ mang đến cho đời những sản phẩm chất lượng, tốt, uy tín.

Trong thời buổi công nghiệp hóa hiện đại hóa, cái thời mà máy móc thay thế con người rất nhiều, thì làng nghề gốm sứ Bình Dương cũng chịu ảnh hưởng lớn. Hình thành hai thái cực một bên là sản xuất thủ công truyền thống 1 bên là máy móc thiết bị tiên tiến. Đi đầu trong quá trình áp dụng máy móc kỹ thuật tiên tiến phải kể đến gốm sứ Minh Long, một cái tên thương hiệu lớn trong ngành gốm sứ ở tỉnh Bình Dương.

Trãi qua một chặn đường dài, dù gặp bao khó khăn, cạnh tranh trong thời buổi kinh tế thị trường khốc liệt đặc biệt là cạnh tranh với mặt hàng gốm sứ công nghiệp. Nhưng làng nghề gốm sứ Bình Dương vẫn giữ nguyên được giá trị, các nghệ nhân ở đây không ngừng sáng tạo cho ra những sản phẩm độc đáo, mới lạ nên nó vẫn  giữ vị trí trong lòng khách hàng đặc biệt là người dân Bình Dương.

Là con cháu Bình Dương chúng ta phải tự hào với làng nghề gốm sứ Bình Dương Dù cho bao khó khăn các nghệ nhân ở đây vẫn giữ vẫn làng nghề truyền thống truyền cho các thế hệ sau.