Ngụ binh ư nông là "gửi binh ở nông: gửi quân vào nông nghiệp, cho binh lính lao động, sản xuất tại địa phương trong một khoảng thời gian xác định", là chính sách xây dựng lực lượng quân sự thời phong kiến ở Việt Nam

Đây là chính sách xây dựng quân đội gắn liền với nông dân, nông nghiệp và nông thôn. Nhà Đinh là triều đại phong kiến đầu tiên ở Việt Nam áp dụng chính sách này. Bắt đầu từ thời Lý, quân đội được xây dựng mang tính chính quy và phân cấp thành quân triều đình (cấm quân đóng ở trong và xung quanh kinh thành, chịu trách nhiệm canh gác cung điện, phủ quan..., còn gọi là "thiên tử binh") và quân địa phương (quân ở các lộ, đạo, dân binh ở hương, động, sách... còn gọi là "lộ quân" hay "sương quân"). Sang thời Trần có thêm quân của các vương hầu nhưng số lượng không đáng kể. Sang thời Hậu Lê thì lực lượng này bị xoá bỏ, chính sách ngụ binh ư nông áp dụng cả với cấm quân ở kinh thành. Từ thời Mạc, áp dụng chế độ "lộc điền" (hay còn gọi là "binh điền") nhằm ưu đãi cho lực lượng quân đội, chính sách ngụ binh ư nông không còn được áp dụng. Tới khoảng năm 1790, một dạng của phép ngụ binh ư nông được Nguyễn Ánh thi hành ở khu vực Gia Định, miền cực nam Đại Việt, theo đó binh lính cũng được huy động vào việc sản xuất nông nghiệp. Họ vừa tham gia chiến đấu vừa được khuyến khích lẫn bị bắt buộc cày cấy để tận dụng các mảnh đất bị bỏ hoang vì chiến tranh.

Nhận xét về chính sách ngụ binh ư nông
Để bảo vệ đất nước, bảo vệ chế độ chính trị cần có lực lượng quân đội hùng hậu. Tuy nhiên nhu cầu về lương thực để "nuôi quân" cũng quan trọng không kém. Vì vậy việc đưa quân về địa phương luân phiên cày cấy giúp lực lượng quân đội tự túc được vấn đề lương thực, bớt gánh nặng nuôi quân của triều đình

Ngụ binh ư nông là việc kết hợp hài hòa của nhiều yếu tố: giữa việc quân sự và nông nghiệp, giữa kinh tế và quân sự. Sự kết hợp này giúp cho quân đội có thể chuyển đổi trạng thái nhanh chóng từ thời bình sang thời chiến.