Bài thơ "Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương đã để lại trong em niềm xúc động sâu sắc. Với ngôn ngữ bình dị, gần gũi và thể thơ thất ngôn tứ tuyệt ngắn gọn, hàm súc, giàu hình tượng, bài thơ đã mượn hình ảnh chiếc bánh trôi nước - một món ăn bình dị, quen thuộc của dân tộc để nói lên thân phận, cuộc đời của người phụ nữ trong xã hội cũ. Họ thật đẹp “vừa trắng lại vừa tròn” nhưng số phận lại hẩm hiu, lận đận “bảy nổi ba chìm” và phải sống cuộc đời phụ thuộc, không có quyền tự quyết số phận của mình thật đáng thương. Nhưng vượt lên trên số phận hẩm hiu, người phụ nữ luôn giữ vững phẩm hạnh sắt son, chung thủy của mình “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”. Họ như những đóa hoa sen thơm ngát vươn lên tỏa hương giữa chốn bùn lầy. Bài thơ cho em cảm nhận sự thương cảm, trân trọng sâu sắc của Hồ Xuân Hương đối với người phụ nữ thời bấy giờ. Đồng thời giúp em hiểu hơn về số phận, cuộc đời người phụ nữ trong xã hội cũ. Em thật hạnh phúc được sống trong xã hội bình đẳng, công bằng, văn minh.

Hồ Xuân Hương là một trong những nữ thi sĩ tiêu biểu cho phong trào thơ Nôm Việt Nam. Thơ bà luôn chất chứa tâm trạng, niềm cảm thông với thân phận bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội lúc bấy giờ. Bánh trôi nước là một trong những bài thơ mang ý nghĩa ấy.

Người Việt Nam rất gần gũi và quen thuộc với hình ảnh bánh trôi nước – một loại bánh dân dã, bình thường được thấy quanh năm. Nữ sĩ đã dùng hình ảnh hết sức quen thuộc này để nói lên thân phận của người phụ nữ:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn”

Bà đã không dùng những hình ảnh mĩ miều để miêu tả về người phụ nữ Việt Nam bằng những hình ảnh như “khuôn mặt hình trái xoan”, hay “đôi mày hình lá liễu”, trái lại bà dùng hình tượng “tròn”, “trắng” để cho ta có thể liên tưởng đến một vẻ đẹp mạnh mẽ, xinh xắn, khỏe khoắn. Chỉ trong một câu thơ ngắn bà đã nói hết được vẻ đẹp đáng yêu của người phụ nữ bằng hình ảnh hết sức đời thường và điệp từ “vừa” càng làm tăng thêm vẻ đẹp đáng quý ấy.

Đẹp là thế, đáng yêu là thế nhưng cuộc đời họ lênh đênh chìm nổi như chiếc bánh trôi nước trong nồi.

“Bảy nổi ba chìm với nước non”

Có lẽ tất cả những người phụ nữ Việt Nam trong xã hội ấy đều phải chịu chung một số phận bất hạnh. Họ phải chìm nổi, long đong, giữa sóng gió cuộc đời. Câu thơ nghe như một tiếng than thầm, cam chịu, nhưng cũng phảng phất vẻ cao ngạo của họ. Cái long đong mà người phụ nữ phải gánh chịu không phải chỉ vì gia đình mà với nước non. Có lẽ với mong muốn được công nhận trong xã hội, được cso quyền giống nam nhi mà bà đã mạnh dạn nói lên khả năng giúp dân giúp nước của người phụ nữ. Bởi trong xã hội đó, người phụ nữ không được coi trọng, dù có tài giỏi, có sắc sảo thì họ cũng chỉ là phận nữ nhi, không có quyền quyết định bất cứ một điều gì.

“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”

Cuộc đời người phụ nữ trong xã hội cũ từ khi mới sinh ra cho đến lúc lìa đời hoàn toàn phụ thuộc. Khi còn nhỏ thì phụ thuộc vào cha mẹ, khi lấy chồng thì phụ thuộc vào chồng, chồng mất thì phụ thuộc vào con cái. Bày tỏ nỗi lòng của mình, nhà thơ đã chèn vào ý thơ sự phản kháng, sự đấu tranh để giành lấy quyền tự chủ cho mình. Đó là cái ngông thường xuất hiện trong thơ bà. Nếu như trong ca dao, người phụ nữ được ví: “Thân em như tấm lụa đào – Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai” chỉ để thể hiện thân phận lênh đênh. Đến với Hồ Xuân Hương, bà cũng bày tỏ được nỗi khổ cực của những thân phận bất hạnh ấy, nhưng bà đã mạnh dạn khẳng định vẻ đẹp vẫn luôn tiềm ẩn trong những mỗi người phụ nữ, dù cuộc đời có vùi dập họ tới đâu.

“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Dù xã hội không công nhận, không cho họ một chút quyền lợi, có chà đạp vùi dập họ thế nào, người phụ nữ vẫn giữ được sự son sắt, thủy chung cùng những phẩm chất tốt đẹp của mình. Đó là sự khẳng định của bà và đó cũng chính là phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam.

Bánh trôiThông qua hình tượng cái bánh trôi nước, Hồ xuân Hương tố cáo cái xã hội phong kiến vùi dập, chà đạp người phụ nữ, nhưng họ vẫn giữ được những phẩm chất tốt đẹp, đáng quý. Có lẽ bà là người đầu tiên đã đề cập đến một vấn đề xã hội rộng lớn đối với người phụ nữ – sự bình đẳng giới. Một vấn đề mà hiện nay xã hội rất đáng quan tâm.