a. Những nét chính về tình hình văn hoá, tôn giáo ở Đại Việt (thế kỉ XVI–XVIII)
Văn hoá:

Nho giáo suy thoái do chế độ phong kiến khủng hoảng, vua chúa ăn chơi, xã hội rối ren.
Văn học chữ Nôm phát triển mạnh, phản ánh đời sống xã hội và tâm tư của nhân dân.
Văn hoá dân gian phong phú: ca dao, tục ngữ, lễ hội dân gian được duy trì và phát triển.
Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, sân khấu dân gian (chèo, tuồng) khá phát triển.
Tôn giáo:

Phật giáo và Đạo giáo được phục hồi, tồn tại song song với Nho giáo.
Thiên Chúa giáo bắt đầu du nhập vào Việt Nam.
Nhìn chung, đời sống tôn giáo đa dạng, phản ánh nhu cầu tinh thần của nhân dân trong bối cảnh xã hội biến động.
 Nhận xét:
Văn hoá, tôn giáo thời kì này mang tính đa dạng, dân gian, phản ánh sự khủng hoảng của xã hội phong kiến và vai trò ngày càng lớn của nhân dân.

b. Đánh giá vai trò của Nguyễn Huệ – Quang Trung trong phong trào Tây Sơn
Nguyễn Huệ – Quang Trung giữ vai trò lãnh đạo kiệt xuất và quyết định thắng lợi của phong trào Tây Sơn:

Là linh hồn quân sự của phong trào, trực tiếp chỉ huy nhiều chiến thắng vang dội:

Đánh bại quân Xiêm ở Rạch Gầm – Xoài Mút (1785).
Đập tan 29 vạn quân Thanh (1789), bảo vệ nền độc lập dân tộc.
Có tài thao lược, quyết đoán, mưu lược, biết tận dụng thời cơ và sức mạnh toàn dân.
Sau khi lên ngôi, Quang Trung tiến hành nhiều cải cách tiến bộ về kinh tế, giáo dục, quân sự nhằm xây dựng đất nước.
 Đánh giá chung:
Nguyễn Huệ – Quang Trung là anh hùng dân tộc kiệt xuất, có công lớn trong việc lật đổ các thế lực phong kiến phản động và bảo vệ độc lập, thống nhất đất nước.

c. Bài học rút ra cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay
Từ thắng lợi của phong trào Tây Sơn, đặc biệt là vai trò của Nguyễn Huệ – Quang Trung, em rút ra một số bài học sau:

Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong xây dựng và bảo vệ đất nước.
Có sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.
Kết hợp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, luôn đề cao tinh thần cảnh giác trước các thế lực xâm phạm.
Trọng dụng nhân tài, quan tâm đến đời sống nhân dân để tạo nền tảng vững chắc cho đất nước phát triển.
 Liên hệ bản thân:
Mỗi học sinh cần ra sức học tập, rèn luyện đạo đức, ý thức trách nhiệm công dân để góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời đại mới.

Kết luận ngắn gọn (dễ ghi bài):
Phong trào Tây Sơn và vai trò của Nguyễn Huệ – Quang Trung để lại nhiều bài học quý giá về đoàn kết dân tộc, lãnh đạo sáng suốt và tinh thần yêu nước, có ý nghĩa sâu sắc đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

a. Tình hình văn hóa, tôn giáo ở Đại Việt (Thế kỷ XVI - XVIII)

Tôn giáo:

Nho giáo: Vẫn được chính quyền phong kiến đề cao nhưng không còn chiếm vị trí độc tôn như trước.

Phật giáo và Đạo giáo: Phục hồi và phát triển mạnh mẽ. Nhiều chùa chiền được xây dựng hoặc tu bổ (như chùa Keo, chùa Bút Tháp).

Thiên Chúa giáo: Bắt đầu được truyền bá vào nước ta từ thế kỷ XVI qua các giáo sĩ phương Tây.

Tín ngưỡng dân gian: Các phong tục thờ cúng tổ tiên, anh hùng dân tộc, và các lễ hội truyền thống vẫn được duy trì và phát triển rộng khắp.

Văn hóa:

Chữ viết: Chữ Nôm phát triển rực rỡ với nhiều tác phẩm lớn (tiêu biểu là của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Đoàn Thị Điểm). Đặc biệt, chữ Quốc ngữ theo hệ chữ La-tinh bắt đầu xuất hiện.

Văn học: Văn học dân gian phát triển phong phú (truyện tiếu lâm, ca dao, tục ngữ); văn học viết bằng chữ Nôm chiếm ưu thế.

Nghệ thuật: Nghệ thuật điêu khắc dân gian tại các đình làng đạt trình độ cao. Nghệ thuật sân khấu (chèo, tuồng, múa rối nước) rất phổ biến.

b. Vai trò của Nguyễn Huệ - Quang Trung trong phong trào Tây Sơn

Nguyễn Huệ là linh hồn, là lãnh đạo kiệt xuất nhất của phong trào Tây Sơn với những đóng góp vĩ đại:

Lật đổ các tập đoàn phong kiến phản động: Trực tiếp chỉ huy đánh đổ chúa Nguyễn ở Đàng Trong và chúa Trịnh ở Đàng Ngoài, xóa bỏ ranh giới chia cắt đất nước, đặt nền móng cho việc thống nhất quốc gia.

Kháng chiến chống ngoại xâm:

Đập tan 5 vạn quân Xiêm trong trận Rạch Gầm - Xoài Mút (1785).

Quét sạch 29 vạn quân Thanh trong đại thắng Ngọc Hồi - Đống Đa (1789), bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc.

Cải cách đất nước: Sau khi lên ngôi Hoàng đế (1788), ông ban hành nhiều chính sách tiến bộ về kinh tế (Chiếu khuyến nông), giáo dục (Chiếu lập học, đề cao chữ Nôm) và quân sự để ổn định và phát triển đất nước.

c. Bài học rút ra cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay

Từ tấm gương của Quang Trung và thắng lợi của phong trào Tây Sơn, chúng ta rút ra được những bài học quý báu:

Bài học về lòng dân: "Lấy dân làm gốc". Phải xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, vì sức mạnh của nhân dân là sức mạnh vô địch trong mọi cuộc chiến đấu và kiến thiết.

Chủ động và sáng tạo: Luôn giữ thế chủ động, nhạy bén trước thời cuộc; sáng tạo trong cách đánh, cách làm và không ngừng đổi mới để phát triển đất nước.

Trọng dụng nhân tài: Cần có chính sách thu hút và sử dụng người tài đức (như cách Quang Trung cầu hiền tài) để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Kiên quyết bảo vệ chủ quyền: Luôn cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu và bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, biển đảo của Tổ quốc bằng mọi giá.