1. Hệ thần kinh ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hoá
Hệ tiêu hoá chịu sự điều khiển của hệ thần kinh. Khi căng thẳng kéo dài:

Não luôn ở trạng thái lo âu, áp lực
Tín hiệu thần kinh truyền đến dạ dày và ruột bị rối loạn
→ Hoạt động co bóp và tiết dịch tiêu hoá không bình thường.

2. Stress làm tăng tiết axit dạ dày
Khi bị stress:

Cơ thể tiết nhiều hormone cortisol và adrenaline
Các hormone này kích thích dạ dày tiết nhiều axit hơn bình thường
➡ Axit dư thừa dễ gây:

Trào ngược dạ dày – thực quản
Viêm, loét dạ dày – tá tràng

3. Rối loạn nhu động ruột
Căng thẳng kéo dài làm:

Ruột co bóp chậm hoặc không đều
Thức ăn di chuyển chậm trong ruột
➡ Dẫn đến:

Táo bón
Đầy bụng, khó tiêu, đau bụng

4. Stress làm giảm sức đề kháng của niêm mạc tiêu hoá
Khi cơ thể mệt mỏi, căng thẳng:

Lớp niêm mạc dạ dày yếu đi
Dễ bị vi khuẩn (như Helicobacter pylori) tấn công
➡ Tăng nguy cơ viêm loét dạ dày

 Kết luận
Căng thẳng thần kinh kéo dài làm rối loạn hoạt động của hệ tiêu hoá, tăng tiết axit, giảm khả năng bảo vệ niêm mạc và rối loạn nhu động ruột, từ đó gây ra nhiều bệnh tiêu hoá như trào ngược dạ dày, viêm loét dạ dày, táo bón,…

Căng thẳng thần kinh (stress) kéo dài gây ra các bệnh tiêu hóa thông qua cơ chế liên kết phức tạp giữa não bộ và hệ tiêu hóa, thường được gọi là trục não - ruột. Khi bạn bị stress, cơ thể kích hoạt phản ứng "chiến đấu hay bỏ chạy" (fight-or-flight), dẫn đến những thay đổi tiêu cực sau: 
 
1. Tăng tiết axit dạ dày (Gây trào ngược và viêm loét)
Kích thích dịch vị: Stress kích thích hệ thần kinh trung ương và nội tiết, khiến dạ dày sản sinh quá mức axit HCl. Lượng axit dư thừa này làm tổn thương niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm loét.
Trào ngược: Căng thẳng làm tăng độ nhạy cảm của thực quản và gây ra các cơn co thắt cơ trơn bất thường, đẩy axit ngược lên trên, gây ra trào ngược dạ dày thực quản (GERD). 
 
2. Giảm lưu lượng máu và nhu động ruột (Gây táo bón)
Chuyển hướng nguồn lực: Để đối phó với stress, cơ thể ưu tiên đẩy máu đến tim và cơ bắp, làm giảm lưu lượng máu cung cấp cho cơ quan tiêu hóa.
Ngừng trệ tiêu hóa: Sự thiếu hụt máu và tác động của các hormone stress (như cortisol, adrenaline) làm chậm quá trình di chuyển của thức ăn trong ruột, gây ra tình trạng táo bón và khó tiêu. 
 
3. Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Tiêu diệt lợi khuẩn: Căng thẳng kéo dài làm sụt giảm lượng lợi khuẩn, gây mất cân bằng hệ vi sinh. Điều này không chỉ gây đau bụng, khó tiêu mà còn làm suy yếu hệ miễn dịch của đường ruột (nơi chứa 70-80% tế bào miễn dịch cơ thể). 
 
4. Tăng tính thấm và viêm nhiễm
"Rò rỉ" ruột: Stress làm tăng tính thấm của niêm mạc ruột, khiến các chất độc hại dễ xâm nhập vào máu, kích hoạt phản ứng viêm toàn thân và làm trầm trọng hơn các bệnh lý như hội chứng ruột kích thích (IBS). 
Vì hệ tiêu hóa được coi là "bộ não thứ hai" với mạng lưới hàng trăm triệu neuron thần kinh, mọi biến động về tâm lý đều ảnh hưởng trực tiếp và ngay lập tức đến hoạt động của nó. Để cải thiện tình trạng này, bên cạnh việc điều trị chuyên khoa, việc kiểm soát căng thẳng thông qua nghỉ ngơi, tập thể dục hoặc thiền định là rất cần thiết.

Khi bạn căng thẳng (stress) kéo dài, cơ thể luôn ở trong trạng thái "chiến đấu hay bỏ chạy" (fight or flight). Điều này gây ra những biến đổi vật lý trực tiếp lên hệ tiêu hóa thông qua các cơ chế sau:

1. Sự mất cân bằng hệ thần kinh thực vật
Hệ thần kinh của chúng ta có hai nhánh chính đối lập nhau:

Hệ giao cảm: Hoạt động khi căng thẳng, giúp cơ thể đối phó với nguy hiểm.
Hệ đối giao cảm: Hoạt động khi nghỉ ngơi, chịu trách nhiệm chính cho việc tiêu hóa thức ăn.
Khi stress kéo dài, hệ giao cảm bị kích thích quá mức, làm ngưng trệ các hoạt động tiêu hóa để dồn máu và năng lượng cho cơ bắp và tim. Điều này khiến thức ăn bị lưu lại trong dạ dày lâu hơn, gây đầy hơi và khó tiêu.

2. Cơ chế gây trào ngược và viêm loét dạ dày
Căng thẳng tác động đến dạ dày qua hai con đường:

Tăng tiết Acid: Stress kích thích dây thần kinh phế vị (dây thần kinh số X), khiến dạ dày sản sinh ra nhiều acid dư thừa hơn mức cần thiết. Lượng acid này ăn mòn lớp niêm mạc, dẫn đến viêm loét.
Rối loạn cơ thắt: Stress làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới (cái "van" ngăn dạ dày và thực quản). Khi van này đóng không chặt, acid dễ dàng trào ngược lên phía trên, gây ra bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).

3. Cơ chế gây táo bón và tiêu chảy
Stress làm thay đổi tốc độ co bóp của nhu động ruột:

Co bóp quá nhanh: Khiến nước không kịp hấp thụ lại, gây ra tiêu chảy.
Co bóp quá chậm: Thức ăn di chuyển lờ đờ, bị hút cạn nước khiến phân khô cứng, dẫn đến táo bón.
Ngoài ra, stress còn làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột, giết chết các lợi khuẩn và tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển, gây ra hội chứng ruột kích thích (IBS).

4. Co thắt mạch máu và giảm nuôi dưỡng
Khi căng thẳng, cơ thể co thắt các mạch máu ở hệ tiêu hóa để ưu tiên máu cho não và cơ bắp. Việc thiếu hụt lưu lượng máu khiến lớp màng nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày bị mỏng đi, làm cho dạ dày dễ bị chính acid của nó tấn công gây loét.

Lời khuyên cho bạn:
Bệnh tiêu hóa do stress thường rất khó chữa dứt điểm nếu chỉ dùng thuốc dạ dày đơn thuần. Việc kết hợp các liệu pháp thư giãn như thiền, tập thể dục hoặc ngủ đủ giấc đóng vai trò cực kỳ quan trọng để "tắt" hệ giao cảm và cho phép hệ tiêu hóa phục hồi.