Tác dụng của ngôi kể thứ nhất:
• Tạo sự gần gũi, chân thực: Người kể là người trong cuộc nên câu chuyện trở nên sống động, chân thật và dễ gây đồng cảm với người đọc.
• Thể hiện cảm xúc sâu sắc: Ngôi kể này giúp người viết bộc lộ trực tiếp cảm xúc, suy nghĩ, tâm trạng, từ đó làm nổi bật chất trữ tình của tác phẩm.
• Tăng tính chủ quan và cá nhân hóa: Câu chuyện được nhìn từ góc nhìn riêng của người kể, giúp người đọc hiểu rõ hơn về thế giới nội tâm và quan điểm của nhân vật.
• Tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn: Người đọc có cảm giác như đang được nghe kể chuyện trực tiếp, từ đó dễ bị cuốn vào dòng chảy của câu chuyện.

 Ví dụ: Trong truyện ngắn “Tôi đi học” của Thanh Tịnh, việc sử dụng ngôi kể thứ nhất giúp người đọc cảm nhận rõ ràng nỗi hồi hộp, bỡ ngỡ và xúc động của nhân vật “tôi” trong ngày đầu đến trường.
Bạn có muốn mình so sánh ngôi kể thứ nhất với ngôi kể thứ ba để thấy rõ sự khác biệt không?

Tác dụng của ngôi kể thứ nhất (xưng "Tôi" hoặc "Chúng tôi") trong văn học là tạo ra một góc nhìn trực tiếp, cá nhân và giàu cảm xúc, mang lại nhiều lợi thế nghệ thuật cụ thể.

Dưới đây là các tác dụng chính:

• Tính xác thực: Khi nhân vật xưng "Tôi", người đọc có cảm giác đang nghe một câu chuyện được kể lại trực tiếp từ chính người trong cuộc. Điều này làm tăng sự tin cậy, khiến câu chuyện trở nên chân thực và đáng tin hơn, tạo ra ảo giác về tính khách quan (dù thực tế nó vẫn là chủ quan).

• Gần gũi: Giúp người đọc dễ dàng đồng cảm và chấp nhận câu chuyện như một trải nghiệm thực tế đã xảy ra.

• Đi sâu vào cảm xúc: Ngôi kể thứ nhất cho phép tác giả khai thác trực tiếp cảm xúc, suy nghĩ, nhận định, và đấu tranh nội tâm của nhân vật kể chuyện mà không cần thông qua sự giải thích của người dẫn chuyện. Người đọc có thể "đọc" được dòng suy nghĩ của nhân vật.

• Tạo sự đồng cảm: Giúp thiết lập một mối liên kết chặt chẽ giữa người đọc và nhân vật, từ đó thúc đẩy sự đồng cảm (empathy) và thấu hiểu các hành động, quyết định của nhân vật.

• Tầm nhìn giới hạn: Người kể chuyện chỉ biết, thấy, và cảm nhận những gì họ trực tiếp trải qua hoặc chứng kiến. Điều này tạo ra một "điểm mù" cần thiết.

• Tạo kịch tính và tò mò: Vì người kể chuyện không biết trước tương lai hay ý định của các nhân vật khác, tác giả có thể dễ dàng tạo ra sự hồi hộp, bất ngờ, và kịch tính cho người đọc, đặc biệt khi sự thật được hé lộ.

• Tính chủ quan: Thể hiện rõ ràng quan điểm chủ quan, định kiến, hoặc sai lầm của nhân vật kể chuyện. Đôi khi, người kể chuyện không đáng tin cậy (unreliable narrator), buộc người đọc phải tự phân tích và nhận định sự thật đằng sau lời kể.

• Ngôi kể thứ nhất cho phép tác giả thể hiện một giọng văn và phong cách ngôn ngữ độc đáo, riêng biệt của nhân vật kể chuyện. Giọng văn này có thể là trào phúng, hoài niệm, sắc sảo, hay ngây thơ, tùy thuộc vào tính cách, tuổi tác, và bối cảnh xã hội của nhân vật đó.

Tăng tính chân thực, đáng tin cậy:Người kể chuyện trực tiếp tham gia vào câu chuyện, chứng kiến hoặc trải nghiệm mọi sự kiện. Điều này khiến câu chuyện giống như một lời tự thuật, một cuốn nhật ký hay một lời tâm sự, tạo cảm giác rất thật, rất đời, dễ đi vào lòng người đọc.
Giúp bộc lộ thế giới nội tâm sâu sắc:Cho phép nhân vật chính (người kể chuyện) bộc lộ trực tiếp suy nghĩ, cảm xúc, tâm trạng, những dằn vặt nội tâm mà không cần qua trung gian người dẫn chuyện. Người đọc dễ dàng đồng cảm và thấu hiểu nhân vật hơn.
Tạo sự gần gũi, thân mật:Việc xưng "tôi" rút ngắn khoảng cách giữa tác giả/nhân vật với độc giả. Độc giả cảm thấy mình đang được lắng nghe một câu chuyện riêng tư, một bí mật được chia sẻ.
Tạo góc nhìn chủ động, linh hoạt:Người kể chuyện có thể chủ động dẫn dắt câu chuyện theo mạch cảm xúc hoặc suy nghĩ của mình. Tuy nhiên, góc nhìn này cũng bị giới hạn trong phạm vi hiểu biết, quan sát của nhân vật "tôi" đó (khác với ngôi kể thứ ba toàn tri).
Tóm lại: Tác dụng lớn nhất của ngôi kể thứ nhất là mang lại giọng văn chân thành, giàu cảm xúc, và tạo điều kiện tối đa để nhân vật bộc lộ nội tâm, từ đó tăng sức hấp dẫn và thuyết phục cho tác phẩm