Đặc điểm chính trị và xã hội khác nhau

Liên Xô và Đông Âu có nhiều mâu thuẫn nội bộ giữa các nhóm dân tộc, tầng lớp xã hội, dẫn đến bất ổn chính trị và kinh tế nghiêm trọng.

Ở Việt Nam, chế độ duy trì sự tập trung quyền lực cao, kiểm soát tốt các vấn đề xã hội, chính trị, và củng cố sự đoàn kết dân tộc, nên tránh được xung đột nội bộ lớn.

Khả năng đổi mới kinh tế

Liên Xô và Đông Âu trì trệ kinh tế, thiếu khả năng cải cách kịp thời, dẫn đến khủng hoảng.

Việt Nam thực hiện chính sách Đổi Mới từ năm 1986, chuyển đổi nền kinh tế từ kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, giúp duy trì ổn định và phát triển.

Sự ổn định xã hội và văn hóa

Việt Nam có nền văn hóa chính trị lâu đời, truyền thống đoàn kết dân tộc, tinh thần chiến đấu bảo vệ độc lập, nên xã hội ít chịu tác động tiêu cực từ phong trào dân chủ và khủng hoảng kinh tế quốc tế.

Vai trò lãnh đạo và dự báo kịp thời

Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo chặt chẽ, biết điều chỉnh chính sách, giải quyết các vấn đề khó khăn kinh tế – xã hội, từ đó duy trì sự ổn định chính trị.

Tóm lại: Việt Nam không sụp đổ như Liên Xô và Đông Âu nhờ chính sách đổi mới kinh tế, khả năng lãnh đạo linh hoạt, sự đoàn kết dân tộc, và kiểm soát ổn định chính trị – xã hội hiệu quả.

1. Công cuộc Đổi mới toàn diện và kịp thời của Việt Nam
Việt Nam đã nhận ra những sai lầm của mô hình kinh tế kế hoạch tập trung bao cấp và bắt đầu công cuộc Đổi mới từ năm 1986.
Chuyển đổi kinh tế: Đảng Cộng sản Việt Nam đã chủ động chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thừa nhận vai trò của kinh tế tư nhân, thị trường và đầu tư nước ngoài. Sự chuyển đổi này đã giải phóng sức sản xuất, cải thiện đời sống nhân dân, và tạo ra động lực kinh tế mới, giúp Việt Nam thoát khỏi khủng hoảng kinh tế trầm trọng giai đoạn trước đó [2].
Ổn định chính trị: Khác với Liên Xô, nơi chính sách cải tổ (Perestroika) và công khai (Glasnost) dẫn đến sự mất kiểm soát về chính trị và sự trỗi dậy của các phong trào ly khai, Việt Nam duy trì sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng Cộng sản và giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo sự đoàn kết toàn dân tộc [2].
 
2. Sự khác biệt về cấu trúc kinh tế và xã hội
Cấu trúc kinh tế linh hoạt hơn: Liên Xô có nền kinh tế tập trung quy mô khổng lồ, phụ thuộc nặng nề vào công nghiệp nặng và xuất khẩu dầu mỏ. Khi giá dầu giảm và hệ thống quản lý cồng kịch bộc lộ yếu kém, nền kinh tế Liên Xô sụp đổ nhanh chóng [1]. Ngược lại, Việt Nam là một nền kinh tế nông nghiệp đang phát triển, cấu trúc đơn giản hơn, dễ thích nghi hơn với những thay đổi và cải cách.
Vấn đề dân tộc: Liên Xô là một quốc gia đa dân tộc lớn với hàng chục nước cộng hòa cấu thành, luôn tiềm ẩn mâu thuẫn dân tộc sâu sắc. Khi chính quyền trung ương yếu đi, các phong trào ly khai bùng lên mạnh mẽ, dẫn đến sự tan rã không thể cứu vãn. Việt Nam là một quốc gia dân tộc thống nhất (dù có 54 dân tộc anh em), sự đoàn kết và ý thức dân tộc rất cao, không có phong trào ly khai nào đe dọa sự tồn vong của nhà nước [1, 2].
 
3. Bài học từ lịch sử và kinh nghiệm đấu tranh
Tính độc lập, tự chủ cao: Việt Nam có lịch sử hàng ngàn năm đấu tranh giành độc lập và tự chủ, người dân Việt Nam có tinh thần đoàn kết và ý thức tự lực tự cường rất cao. Đảng Cộng sản Việt Nam luôn đề cao nguyên tắc độc lập, tự chủ trong việc xác định đường lối của mình.
Học tập từ thất bại của Liên Xô: Việt Nam đã theo dõi và rút ra nhiều bài học sâu sắc từ sự sụp đổ của Liên Xô và Đông Âu, từ đó củng cố và điều chỉnh đường lối phát triển của mình, tránh đi vào vết xe đổ của các nước bạn.
Tóm lại, Việt Nam đã vượt qua cơn địa chấn chính trị lớn của thế giới nhờ khả năng tự điều chỉnh, đổi mới kịp thời về kinh tế, duy trì sự ổn định chính trị vững chắc và không tồn tại mâu thuẫn dân tộc gay gắt dẫn đến ly khai như Liên Xô.