Vì sao đứng dưới bóng cây to vào trưa hè lại mát hơn đứng dưới mái che?

 Trả lời ngắn gọn:
Vì cây không chỉ che nắng mà còn thoát hơi nước làm không khí xung quanh mát hơn, trong khi mái che chỉ chắn ánh nắng mà không điều hòa nhiệt độ.

 Giải thích chi tiết:
Cây xanh có quá trình thoát hơi nước (bay hơi):
Vào ban ngày, cây hút nước từ đất lên lá và thoát hơi nước qua khí khổng. Quá trình này hấp thụ nhiệt từ môi trường → làm mát không khí xung quanh cây.
Tán cây rộng và dày:
Tán cây giúp che nắng hiệu quả, đồng thời không hấp thụ nhiệt mạnh như mái tôn, mái nhựa, nên nhiệt độ dưới bóng cây thấp hơn.
Mái che thường giữ nhiệt:
Mái che (như tôn, nhựa, bạt…) thường hấp thụ và giữ nhiệt, sau đó tỏa nhiệt lại khiến không khí bên dưới nóng hơn dù vẫn có bóng râm.

Bóng cây mang lại cảm giác mát hơn vì cây vừa che nắng, vừa giải phóng hơi nước giúp làm dịu không khí – điều mà mái che thông thường không làm được.

Vào những buổi trưa hè, đứng dưới bóng cây to mang lại cảm giác mát mẻ hơn so với đứng dưới mái che nhân tạo vì một số lý do sau:

1. Quá trình thoát hơi nước của lá cây:

Cơ chế làm mát tự nhiên: Lá cây thực hiện quá trình thoát hơi nước (transpiration). Nước được hút từ rễ lên thân, cành và đến lá. Tại bề mặt lá, nước chuyển từ trạng thái lỏng sang hơi và thoát ra ngoài không khí qua các lỗ khí khổng.
Hấp thụ nhiệt: Quá trình chuyển hóa nước lỏng thành hơi cần một lượng nhiệt lớn (nhiệt hóa hơi). Lượng nhiệt này được hấp thụ từ môi trường xung quanh, bao gồm cả bề mặt lá và không khí xung quanh cây.
Làm mát không khí: Khi hơi nước thoát ra, nó mang theo nhiệt, làm cho không khí xung quanh tán cây trở nên mát mẻ hơn.
2. Cản bức xạ mặt trời trực tiếp:

Tán lá dày đặc: Tán lá rộng và dày của cây to tạo thành một lớp chắn hiệu quả, ngăn chặn phần lớn bức xạ mặt trời trực tiếp chiếu xuống mặt đất và cơ thể bạn.
Giảm nhiệt hấp thụ: Nhờ đó, bạn không phải chịu trực tiếp lượng nhiệt lớn từ ánh nắng mặt trời, giúp cơ thể cảm thấy mát hơn.
3. Nhiệt độ bề mặt:

Mái che hấp thụ và tỏa nhiệt: Các vật liệu làm mái che (như tôn, bê tông) thường hấp thụ nhiệt từ ánh nắng mặt trời và sau đó tỏa nhiệt trở lại môi trường xung quanh, bao gồm cả không gian dưới mái che. Điều này có thể làm cho không khí dưới mái che trở nên nóng hơn so với nhiệt độ môi trường xung quanh.
Bề mặt lá mát hơn: Lá cây, nhờ quá trình thoát hơi nước, thường có nhiệt độ bề mặt thấp hơn so với các vật liệu làm mái che khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Do đó, lượng nhiệt tỏa ra từ tán cây xuống không gian bên dưới cũng ít hơn.
4. Lưu thông không khí:

Cấu trúc mở của tán cây: Tán cây không phải là một khối đặc kín hoàn toàn. Gió có thể luồn qua các kẽ lá và cành, tạo ra sự lưu thông không khí tự nhiên dưới bóng cây.
Giảm cảm giác bí bách: Sự lưu thông không khí này giúp làm giảm cảm giác bí bách và nóng nực so với không gian kín hơn dưới mái che.
Tóm lại:

Cảm giác mát mẻ hơn khi đứng dưới bóng cây to vào trưa hè là do sự kết hợp của nhiều yếu tố: quá trình thoát hơi nước của lá cây hấp thụ nhiệt và làm mát không khí, tán lá cản bức xạ mặt trời trực tiếp, nhiệt độ bề mặt của lá thường thấp hơn mái che, và sự lưu thông không khí tự nhiên dưới tán cây.