Ba lần kháng chiến chống quân Mông – Nguyên
 Kháng chiến lần thứ nhất (1258)
Bối cảnh: Năm 1258, đế quốc Mông Cổ xâm lược Đại Việt lần đầu tiên.
Lãnh đạo: Trần Thái Tông và Trần Hưng Đạo.
Diễn biến chính:

Quân Trần chủ động rút lui để bảo toàn lực lượng.
Sau đó, phản công mạnh mẽ tại Đông Bộ Đầu (nay là khu vực Hà Nội).
Kết quả: Quân Mông Cổ bị đánh bại, buộc phải rút chạy khỏi Đại Việt.
Ý nghĩa: Bảo vệ vững chắc độc lập, mở đầu truyền thống chiến thắng trước kẻ thù mạnh hơn.

 Kháng chiến lần thứ hai (1285)
Bối cảnh: Nhà Nguyên (Trung Quốc) kế tục Mông Cổ, tiếp tục xâm lược Đại Việt.
Lãnh đạo: Trần Nhân Tông, Trần Hưng Đạo.
Diễn biến chính:

Quân Nguyên tiến sâu vào nước ta, chiếm Thăng Long.
Triều đình rút lui để chuẩn bị phản công.
Trận Tây Kết, Chương Dương, Vạn Kiếp: quân ta phản công dữ dội.
Kết quả: Quân Nguyên thảm bại, phải rút lui về nước.
Ý nghĩa: Khẳng định tài thao lược và tinh thần đoàn kết dân tộc.

 Kháng chiến lần thứ ba (1287–1288)
Bối cảnh: Nhà Nguyên quyết tâm xâm lược lần nữa, chuẩn bị lực lượng hùng hậu.
Lãnh đạo: Trần Nhân Tông, Trần Hưng Đạo.
Diễn biến chính:

Quân Nguyên tiến vào nước ta theo đường thủy và bộ.
Trận Bạch Đằng (1288): Trần Hưng Đạo lập mưu dùng cọc gỗ dưới sông, đánh tan quân địch.
Kết quả: Quân Nguyên đại bại, không còn dám xâm lược Đại Việt nữa.
Ý nghĩa: Đỉnh cao của nghệ thuật quân sự thời Trần; khẳng định chủ quyền dân tộc.
 Tổng kết ý nghĩa ba lần kháng chiến
Bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc.
Góp phần làm suy yếu tham vọng xâm lược của đế quốc Mông – Nguyên.
Thể hiện tinh thần yêu nước, đoàn kết và tài thao lược xuất sắc của nhà Trần.

Những nét chính của cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ năm 1258:

- Tháng 1 – 1258, 3 vạn quân Mông Cổ do tướng Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy, từ Vân Nam tiến vào Đại Việt.

- Vua Trần Thái Tông trực tiếp chỉ huy trận Bình Lệ Nguyên (Vĩnh Phúc). Trước thế giặc mạnh, quân ta tạm thời rút lui để bảo toàn lực lượng.

- Nhà Trần thi hành kế sách “vườn không nhà trống”, quân Mông Cổ chiếm được Thăng Long nhưng chỉ là một tòa thành trống rỗng.

- Trước tình cảnh khó khăn của quân giặc, nhà Trần mở cuộc tấn công quyết định vào Đông Bộ Đầu (Hà Nội ngày nay). Quân Mông Cổ thua trận, rút chạy khỏi Thăng Long.

- Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi sau chưa đầy một tháng.