Câu 1 (0,5 điểm): Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Đáp án:
Bài thơ "Nhàn" của Nguyễn Bỉnh Khiêm được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.

Câu 2 (0,5 điểm): Trong bài thơ, thú Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm được thể hiện qua những hình ảnh nào?
Đáp án:
Thú Nhàn trong bài thơ được thể hiện qua những hình ảnh bình dị, gần gũi với thiên nhiên và cuộc sống an nhàn, không bon chen, vất vả. Những hình ảnh ấy bao gồm:

"Một mai, một cuốc, một cần câu": Hình ảnh đơn giản của một người dân đi câu cá, thể hiện cuộc sống an nhàn, không vướng bận.
"Thu ăn măng trúc, đông ăn giá": Hình ảnh của thiên nhiên, mùa màng, thể hiện cuộc sống thanh tịnh, tựa như việc tận hưởng vẻ đẹp của đất trời qua mùa màng.
"Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao": Hình ảnh của sự thư thái, tắm mát trong thiên nhiên.
"Rượu đến gốc cây, ta sẽ nhắp": Hình ảnh uống rượu ở một góc nhỏ của cây cối, thể hiện thú vui nhàn nhã, tự tại.
Câu 3 (1,0 điểm): Xác định nhịp thơ ở câu thơ đầu tiên. Nêu tác dụng của cách ngắt nhịp ấy.
Đáp án:
Nhịp thơ ở câu đầu tiên "Một mai, một cuốc, một cần câu" là 4/3/3.
Tác dụng của cách ngắt nhịp này là:

Nhấn mạnh sự đơn giản, nhẹ nhàng của cuộc sống mà tác giả muốn hướng tới. Cách ngắt nhịp tạo nên một sự giãn cách giữa các hình ảnh, giúp người đọc cảm nhận được sự tĩnh lặng, không gấp gáp của thú vui nhàn nhã.
Tạo ra sự nhẹ nhàng, thanh thoát, làm nổi bật cảm giác thảnh thơi, không bị ràng buộc, giống như những hình ảnh của cuộc sống an nhàn mà tác giả muốn truyền tải.
Câu 4 (1,0 điểm): Chỉ ra và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ thứ 3 và thứ 4.
Đáp án:
Trong câu thơ thứ 3 và thứ 4:

Biện pháp tu từ: Đối lập.
Câu thơ thứ 3: "Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ".
Câu thơ thứ 4: "Người khôn, người đến chốn lao xao".
Hiệu quả của biện pháp tu từ:

Sự đối lập giữa "ta dại" và "người khôn" thể hiện sự khác biệt giữa cuộc sống an nhàn, thanh tịnh mà tác giả chọn lựa và cuộc sống bon chen, lao xao của người đời.
Qua đó, tác giả thể hiện quan điểm sống không chạy theo vật chất, danh lợi, mà tìm đến một cuộc sống thanh thản, tự do, không tranh đấu.
Câu 5 (1,0 điểm): Triết lý sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm được thể hiện như thế nào qua hai câu cuối bài thơ?
Đáp án:
Triết lý sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm được thể hiện rõ qua hai câu cuối bài thơ:

"Rượu đến gốc cây, ta sẽ nhắp": Đây là hình ảnh một người tự do, tự tại, không bị ràng buộc bởi vật chất hay sự bon chen trong xã hội. Tác giả không tìm kiếm sự thỏa mãn từ những thú vui xa hoa mà chỉ cần một chút thanh tịnh bên cạnh thiên nhiên.
"Nhìn xem phú quý, tựa chiêm bao": Tác giả khẳng định rằng phú quý, giàu sang chỉ là những thứ phù du, thoáng qua, giống như một giấc mơ. Qua đó, tác giả nhấn mạnh triết lý sống thanh cao, không mê đắm vào vật chất, mà tìm sự bình yên, an nhàn trong cuộc sống.
Dịch: Triết lý sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm là sống đơn giản, khiêm nhường, tìm niềm vui trong thiên nhiên và tự mình nuôi dưỡng cuộc sống an nhàn, không vướng bận vào những sự vật phù du, bận rộn.
 
 
 

Câu 1 (0,5 điểm):
Bài thơ "Nhàn" được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.

Câu 2 (0,5 điểm):
Thú Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm được thể hiện qua các hình ảnh:

Công việc lao động bình dị: "Một mai, một cuốc, một cần câu".
Cuộc sống gần gũi thiên nhiên, hòa hợp với bốn mùa: "Thu ăn măng trúc, đông ăn giá / Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao".
Cách sống thanh thản, không vướng bận phú quý: "Rượu đến gốc cây, ta sẽ nhắp / Nhìn xem phú quý, tựa chiêm bao".
Câu 3 (1,0 điểm):

Câu thơ đầu tiên: "Một mai, một cuốc, một cần câu".
Nhịp: 2/2/3.
Tác dụng: Cách ngắt nhịp này tạo nhịp điệu khoan thai, thong dong, nhấn mạnh sự đơn giản, bình dị trong cuộc sống của nhà thơ.
Câu 4 (1,0 điểm):

Hai câu thơ:
"Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người đến chốn lao xao"
Biện pháp tu từ: Đối lập (ta dại – người khôn, nơi vắng vẻ – chốn lao xao).
Hiệu quả: Làm nổi bật quan niệm sống của tác giả. Nguyễn Bỉnh Khiêm tự nhận mình là "dại" vì chọn lối sống ẩn dật, tránh xa danh lợi. Nhưng thực chất, đây là một sự lựa chọn thông minh, thể hiện trí tuệ minh triết của bậc hiền nhân.
Câu 5 (1,0 điểm):
Triết lý sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua hai câu cuối bài thơ:

Ông xem phú quý như một giấc chiêm bao, hư ảo, không đáng để bận tâm.
Quan niệm sống của ông là tìm niềm vui từ những điều giản dị, gần gũi với thiên nhiên, xa lánh danh lợi bon chen. Đây là tư tưởng sống thanh cao, đề cao sự an nhiên, tự tại.