Thời Trần (thế kỷ 13 - 14) là một giai đoạn thịnh vượng trong lịch sử văn học và nghệ thuật của Việt Nam, diễn ra trong bối cảnh đất nước vừa chiến đấu chống giặc ngoại xâm, vừa phát triển về văn hóa và nghệ thuật. Dưới đây là một số thành tựu chính về văn học và nghệ thuật thời Trần:

Văn học:

1.Thơ văn: Từ thời Trần, thơ văn ngày càng phát triển với sự lấn át của thể loại thơ. Nhiều tác phẩm nổi bật xuất hiện, đáng chú ý là các tác phẩm của Trần Nhân Tông (như "Hịch tướng sĩ"), Trần Thánh Tông.
2.Thể loại tự sự: Các loại truyện cổ tích, truyền thuyết cũng được phát triển, phản ánh đời sống nhân dân và giá trị văn hóa.
Nghệ thuật

1.Nghệ thuật kiến trúc: Các công trình kiến trúc nổi bật như chùa Quỳnh Lâm, chùa Dạm, chùa Bà Đá thể hiện sự phát triển của nghệ thuật xây dựng và điêu khắc.

2.Nghệ thuật tranh dân gian: Đời sống dân gian thời Trần cũng phát triển, trong đó có sự xuất hiện của các thể loại tranh dân gian phản ánh đời sống và phong tục tập quán dân tộc.
Triết học và tôn giáo:

1.Phật giáo và Nho giáo đều phát triển mạnh mẽ, với sự xuất hiện của nhiều tư tưởng mới, trong đó Trần Nhân Tông là một nhân vật quan trọng trong việc truyền bá Phật giáo Thiền.

2.Ấn tượng nhất trong những thành tựu thời Trần có lẽ là thơ văn, đặc biệt là thơ ca. Tôi ấn tượng với thơ của Trần Nhân Tông vì:

1.Nội dung sâu sắc: Thơ của ông không chỉ phản ánh tâm tư chiến đấu bảo vệ đất nước mà còn thể hiện triết lý nhân sinh, tinh thần yêu nước và lạc quan.
2.Hình thức tinh tế: Ngôn ngữ thơ văn thời Trần giàu hình ảnh, từ ngữ và đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị văn học.
3.Di sản văn hoá: Những tác phẩm thơ văn trong giai đoạn này đã trở thành di sản văn hóa quý giá, ảnh hưởng đến các thế hệ sau, phản ánh sâu sắc bản sắc văn hóa dân tộc.
Nhìn chung, thành tựu văn học, nghệ thuật thời Trần không chỉ là sản phẩm của thời đại mà còn có sức sống mãnh liệt qua nhiều thế kỷ, ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa Việt Nam sau này.

• Phát triển chữ Nôm: Đây là thời kỳ chữ Nôm (chữ viết của người Việt) được phát triển mạnh mẽ, thay thế phần lớn chữ Hán trong nhiều tác phẩm văn học. Các tác phẩm chữ Nôm chủ yếu thuộc thể loại thơ, văn, và hịch.

• Các tác phẩm nổi bật:

  • "Hịch tướng sĩ" của Trần Quốc Tuấn: Đây là tác phẩm nổi bật nhất, thể hiện tinh thần yêu nước và khích lệ tinh thần chiến đấu của quân dân trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên-Mông. Đặc biệt, nó không chỉ là một lời kêu gọi chiến đấu mà còn là một áng văn hùng hồn đầy cảm hứng.

  • "Văn bia Tiến sĩ": Những bia đá khắc tên các tiến sĩ trong các kỳ thi của triều Trần đã để lại nhiều văn bia quý giá, phản ánh đời sống học thuật, văn hóa, và tinh thần trọng học trong thời kỳ này.

  • Trần Nhân Tông: Là một trong những nhà văn, nhà thơ nổi bật thời Trần, không chỉ nổi tiếng với những tác phẩm thơ Nôm mà còn là người sáng lập Thiền phái Trúc Lâm. Những bài thơ của Trần Nhân Tông, như "Cư trần lạc đạo", phản ánh tư tưởng Phật giáo và cuộc sống thanh tịnh.

• Văn học sử thi: Thơ ca, hịch văn của thời Trần phần lớn đều hướng về tinh thần chiến đấu và bảo vệ tổ quốc. Tình yêu đất nước, sự hi sinh vì quê hương luôn là chủ đề xuyên suốt trong văn học Trần.

• Kiến trúc:

  • Các công trình kiến trúc thời Trần thường thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, như chùa chiền, đình, đền. Nổi bật nhất là các chùa và đền thờ (ví dụ: Chùa Thiên Mụ hay các đền thờ các vị vua Trần).

  • Công trình kiến trúc hoành tráng như Tháp Phổ Minh, cũng là một minh chứng cho sự phát triển nghệ thuật xây dựng trong thời kỳ này.

• Nghệ thuật điêu khắc: Nghệ thuật điêu khắc cũng có những bước phát triển đáng kể trong thời kỳ này. Các bức tượng Phật và tượng thần được chạm khắc tỉ mỉ, thể hiện sự tôn kính đối với tôn giáo, cũng như phong cách điêu khắc của người Việt.

• Mỹ thuật: Các tác phẩm tranh, đồ gốm, và các vật dụng mỹ nghệ thời Trần cũng phát triển mạnh mẽ, với đồ gốm men rạn đặc trưng, được xem là những sản phẩm nghệ thuật quý giá của thời kỳ này.

Em ấn tượng nhất với thành tựu văn học thời Trần, đặc biệt là "Hịch tướng sĩ" của Trần Quốc Tuấn. Đây là một tác phẩm có giá trị không chỉ về mặt văn học mà còn về mặt lịch sử và tinh thần dân tộc.

Vì sao em ấn tượng với tác phẩm này?

• Tinh thần yêu nước: "Hịch tướng sĩ" không chỉ là lời kêu gọi chiến đấu mà còn là tuyên ngôn về lòng yêu nước, sự quyết tâm và tinh thần đoàn kết trong công cuộc chống ngoại xâm. Câu văn như "Ta muốn có một quốc gia độc lập, tự do, hạnh phúc" vang lên mạnh mẽ, khiến người đọc cảm thấy tự hào và ngưỡng mộ.

• Sức mạnh của ngôn từ: Tác phẩm này là minh chứng cho sức mạnh của ngôn từ trong việc truyền tải tinh thần, ý chí và động lực chiến đấu. Những lời kêu gọi trong tác phẩm đã tiếp thêm sức mạnh tinh thần cho quân dân Đại Việt trong cuộc chiến chống quân Nguyên-Mông.

• Ý nghĩa lâu dài: Tác phẩm không chỉ có giá trị đối với thời kỳ nhà Trần mà còn có ý nghĩa lâu dài đối với tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử.