Nước ta có đặc điểm khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, và dưới đây là một số đặc trưng để chứng minh điều này:

- Nhiệt độ trung bình năm cao
Khí hậu nhiệt đới là khí hậu có nhiệt độ trung bình năm cao, từ 22°C đến 27°C. Nước ta nằm trong khu vực nhiệt đới, vì vậy, hầu hết các khu vực trên lãnh thổ đều có nhiệt độ tương đối ổn định, không có sự chênh lệch nhiệt độ quá lớn giữa các mùa. Nhiệt độ cao nhất thường xuất hiện vào mùa hè (khoảng 35°C) và thấp nhất vào mùa đông (khoảng 10°C ở các vùng núi cao).
- Mưa nhiều và phân hóa theo mùa
Mưa ẩm ướt: Mưa là một đặc trưng rõ ràng của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa. Nước ta có mùa mưa kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10, với lượng mưa lớn, đặc biệt ở các vùng phía Nam và miền Trung. Miền Bắc có mùa đông khô, mùa hè mưa nhiều, tạo thành một chế độ mưa mùa rõ rệt.
Mùa khô và mùa mưa: Mùa khô diễn ra từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, và mùa mưa kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10, với lượng mưa tăng dần vào giữa mùa hè. Điều này chứng tỏ khí hậu nước ta mang tính chất gió mùa.
- Sự ảnh hưởng của gió mùa
Gió mùa Đông Bắc: Từ tháng 10 đến tháng 4, gió mùa Đông Bắc mang theo không khí lạnh từ Trung Quốc vào nước ta, làm giảm nhiệt độ, đặc biệt là ở miền Bắc và các vùng núi cao.
Gió mùa Tây Nam: Vào mùa hè, gió mùa Tây Nam từ Ấn Độ Dương thổi vào nước ta, mang theo không khí nóng ẩm và mưa lớn, đặc biệt ở các vùng đồng bằng ven biển và miền Trung.
Gió mùa có tính mùa vụ rõ rệt: Sự thay đổi của gió mùa Đông Bắc và Tây Nam tạo ra sự phân hóa khí hậu theo mùa, một đặc điểm nổi bật của khí hậu gió mùa.
- Độ ẩm cao
Độ ẩm quanh năm: Nước ta có độ ẩm trung bình năm khá cao, từ 80% đến 85%, đặc biệt ở các vùng ven biển và đồng bằng. Độ ẩm cao này là yếu tố đặc trưng của khí hậu ẩm ướt, thuận lợi cho sự phát triển của rừng nhiệt đới và các loại cây trồng đặc trưng.
- Hệ sinh thái đa dạng
Rừng nhiệt đới ẩm: Với khí hậu nhiệt đới ẩm, nước ta sở hữu một hệ sinh thái phong phú, đặc biệt là rừng nhiệt đới ẩm gió mùa. Rừng cây xanh quanh năm và sự đa dạng sinh học thể hiện rõ nét ở các khu vực như rừng Bắc Bộ, Tây Nguyên, và các khu vực ven biển.
- Biến động khí hậu theo khu vực
Khí hậu miền Bắc: Miền Bắc có khí hậu đặc trưng với mùa đông lạnh, khô, do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc, còn mùa hè nóng ẩm, mưa nhiều.
Khí hậu miền Nam: Miền Nam có khí hậu nhiệt đới gió mùa với nhiệt độ ổn định quanh năm và lượng mưa nhiều vào mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, còn mùa khô kéo dài từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau.
Khí hậu miền Trung: Miền Trung có sự kết hợp giữa khí hậu nhiệt đới ẩm và khí hậu gió mùa, với mùa mưa kéo dài và một số vùng chịu ảnh hưởng của bão nhiệt đới, tạo nên sự đặc trưng khí hậu riêng biệt.
-
Những đặc điểm khí hậu như nhiệt độ cao quanh năm, sự phân hóa rõ rệt giữa mùa mưa và mùa khô, ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc và Tây Nam, độ ẩm cao, và sự đa dạng sinh học đều chứng tỏ nước ta mang tính chất khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa. Đây là điều kiện thuận lợi cho nền nông nghiệp trồng trọt và sự phát triển đa dạng sinh học của đất nước.