Dàn ý so sánh bài thơ "Chiều hôm nhớ nhà" của Bà Huyện Thanh Quan với bài thơ "Màu cây trong khói" của Hồ Dzếnh

I. Mở bài:

Giới thiệu khái quát về hai tác phẩm:"Chiều hôm nhớ nhà" của Bà Huyện Thanh Quan là một bài thơ tiêu biểu trong thơ lục bát cổ điển, mang đậm nỗi niềm nhớ quê hương trong hoàn cảnh xa xứ.
"Màu cây trong khói" của Hồ Dzếnh là một bài thơ mang vẻ đẹp lãng mạn, trữ tình về sự nhớ nhung, khắc khoải giữa cảnh sắc thiên nhiên.
Nêu mục đích so sánh: Hai bài thơ đều mang những cảm xúc về nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương, tuy nhiên cách thể hiện và cảm xúc lại có sự khác biệt rõ rệt về ngữ cảnh, thể loại và hình thức.
II. Thân bài:

Giới thiệu về hoàn cảnh và chủ đề của hai bài thơ:

"Chiều hôm nhớ nhà" (Bà Huyện Thanh Quan):Là nỗi nhớ quê hương của tác giả khi bà phải xa quê hương vào cung để làm quan. Bài thơ miêu tả cảnh chiều tàn, khung cảnh thiên nhiên, và sự cô đơn trong tâm trạng người phụ nữ xa xứ.
Chủ đề: Nỗi nhớ nhà, sự cô đơn và khắc khoải của người phụ nữ trong một khung cảnh tĩnh lặng.
"Màu cây trong khói" (Hồ Dzếnh):Bài thơ nói về cảnh sắc thiên nhiên trong buổi chiều tàn, khói lam chiều, cây cối và nỗi nhớ nhà trong tâm trạng của người chiến sĩ.
Chủ đề: Nỗi nhớ quê hương trong tâm trạng một người xa quê, vừa hòa mình vào cảnh vật thiên nhiên, vừa bồi hồi về quá khứ.
So sánh về hình thức nghệ thuật:

"Chiều hôm nhớ nhà":Thể thơ lục bát truyền thống, mang đậm chất cổ điển. Câu thơ nhịp nhàng, vần điệu thanh thoát, dễ nhớ.
Ngôn ngữ trong sáng, mượt mà, thể hiện được sự duyên dáng của người phụ nữ xưa.
"Màu cây trong khói":Thể thơ tự do, với sự phá cách trong ngữ điệu và cách dùng từ. Tuy không còn giữ nguyên lục bát như "Chiều hôm nhớ nhà", nhưng Hồ Dzếnh vẫn duy trì sự nhẹ nhàng và lãng mạn trong cách dùng từ.
Ngôn ngữ mượt mà, mang đậm chất lãng mạn, gợi cảm giác mơ màng và xa vắng.
So sánh về hình ảnh thiên nhiên và cảm xúc trong hai bài thơ:

"Chiều hôm nhớ nhà":Thiên nhiên được miêu tả với hình ảnh tĩnh lặng, u hoài: "Chiều hôm nhớ nhà", "lòng không yên". Thiên nhiên không chỉ là bối cảnh mà còn phản ánh tâm trạng cô đơn của người xa quê.
Sự tĩnh lặng của thiên nhiên phản ánh sự tĩnh lặng trong tâm hồn người phụ nữ, dường như vắng bóng mọi động thái sống.
"Màu cây trong khói":Thiên nhiên hiện lên với một sắc thái khác, cũng trong không gian chiều tối, nhưng với hình ảnh cây cối, khói bếp gợi lên sự ấm áp và bình dị của quê nhà.
Cảm xúc trong bài thơ của Hồ Dzếnh gắn liền với sự khắc khoải, nỗi nhớ và sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên. Cảnh vật không chỉ là nền mà là một phần của cảm xúc.
So sánh về tâm trạng và cảm xúc của tác giả:

"Chiều hôm nhớ nhà":Tâm trạng người phụ nữ trong bài thơ là sự hoài niệm, buồn bã và xa vắng. Nỗi nhớ quê hương rất rõ nét và mãnh liệt. Cảm giác cô đơn, lẻ loi được thể hiện rõ trong từng câu chữ.
"Màu cây trong khói":Tâm trạng người chiến sĩ hay người xa quê trong bài thơ có phần nhẹ nhàng hơn. Cảm giác nhớ nhà trong bài thơ của Hồ Dzếnh là sự khắc khoải, bồi hồi và lãng mạn hơn. Người nhớ nhà không chỉ trong tâm trí mà còn cảm nhận qua thiên nhiên.
So sánh về cảm hứng và thông điệp của hai bài thơ:

"Chiều hôm nhớ nhà":Bài thơ khắc họa rõ nét nỗi niềm của người phụ nữ xa quê, với cảm giác cô đơn, thiếu thốn tình cảm. Thông điệp của bài thơ là sự khắc khoải của lòng người trong cảnh xa quê, tìm kiếm những phút giây thanh thản.
"Màu cây trong khói":Mặc dù cũng là nỗi nhớ quê hương, nhưng bài thơ của Hồ Dzếnh gợi lên một sự hoài niệm ngọt ngào và lãng mạn. Cảnh vật trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa con người với thiên nhiên.
III. Kết bài:

Khẳng định lại sự tương đồng và khác biệt giữa hai bài thơ:

Cả hai bài thơ đều thể hiện nỗi nhớ quê hương, nhưng cách thể hiện và cảm xúc trong mỗi bài lại có sự khác biệt rõ rệt.
"Chiều hôm nhớ nhà" của Bà Huyện Thanh Quan mang đến một cảm giác tĩnh lặng, buồn bã, với những nét đẹp cổ điển.
"Màu cây trong khói" của Hồ Dzếnh lại mang đến sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người, với một không gian lãng mạn và sâu lắng.
Suy nghĩ cá nhân:

Mỗi bài thơ đều mang một vẻ đẹp riêng, khiến người đọc không chỉ cảm nhận được nỗi nhớ nhà mà còn cảm nhận được sự gắn bó, sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên trong những khoảnh khắc nhớ nhung, xa cách.
 
 
 
 

Dưới đây là dàn ý so sánh bài thơ "Chiều hôm nhớ nhà" của Bà Huyện Thanh Quan với "Màu cây trong khói" của Hồ Dzếnh:

1. Mở bài
Giới thiệu về hai bài thơ:"Chiều hôm nhớ nhà" của Bà Huyện Thanh Quan thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết của tác giả.
"Màu cây trong khói" của Hồ Dzếnh là bài thơ nói về sự cô đơn và nỗi buồn lắng đọng qua cảnh vật.
2. Thân bài
a. Nội dung
Chiều hôm nhớ nhà:Nỗi nhớ quê hương, khung cảnh thiên nhiên buồn bã khi tác giả đang ở xa quê.
Hình ảnh chiều tà gợi lên cảm giác hoài niệm, mênh mông, vắng lặng.
Màu cây trong khói:Cảnh vật qua lăng kính buồn bã, mờ ảo, khói mịt mù tạo nên không gian u tịch.
Tác giả thể hiện nỗi buồn, sự cô đơn qua màu sắc và khói.
b. Nghệ thuật
Chiều hôm nhớ nhà:Sử dụng các hình ảnh thiên nhiên (chiều tà, cánh chim, mây) để gợi lên cảm xúc nhớ nhung, xa vắng.
Ngôn ngữ nhẹ nhàng, trữ tình, thanh thoát.
Màu cây trong khói:Hình ảnh "khói" và "màu cây" tạo sự mơ hồ, ẩn dụ cho tâm trạng.
Lối viết đầy ẩn ý, sử dụng khổ thơ với các biện pháp nghệ thuật như điệp từ, đối lập.
c. Cảm hứng và tâm trạng
Chiều hôm nhớ nhà:Nỗi nhớ quê hương da diết, cảm giác lạc lõng nơi đất khách quê người.
Nỗi buồn nhẹ nhàng, hoài niệm về quê hương.
Màu cây trong khói:Tâm trạng cô đơn, buồn bã, đôi khi có chút bất lực, mệt mỏi với cuộc sống.
Cảm giác bị bao trùm bởi khói mù mịt, như che khuất đi niềm vui.
3. Kết bài
Cả hai bài thơ đều thể hiện nỗi buồn, nhưng trong khi "Chiều hôm nhớ nhà" thiên về hoài niệm và sự gắn bó với quê hương, thì "Màu cây trong khói" lại mang đến một không gian u buồn, mờ mịt với tâm trạng cô đơn, lạc lõng hơn.

I. Mở bài
Giới thiệu về hai bài thơ: "Chiều hôm nhớ nhà" của Bà Huyện Thanh Quan và "Màu cây trong khói" của Hồ Dzếnh đều thể hiện nỗi nhớ nhà, nỗi cô đơn trong cảnh chiều tà.
Điểm chung: Cả hai bài thơ đều sử dụng bút pháp tả cảnh ngụ tình để diễn tả tâm trạng xa quê, nỗi buồn man mác trước thiên nhiên.
Điểm khác: Sự khác biệt về bối cảnh, giọng điệu và cách thể hiện cảm xúc.

II. Thân bài
1. So sánh bối cảnh sáng tác
"Chiều hôm nhớ nhà" được sáng tác trong bối cảnh Bà Huyện Thanh Quan xa quê, đi nhận chức quan ở kinh thành, mang tâm trạng cô đơn, hoài cổ.
"Màu cây trong khói" của Hồ Dzếnh thuộc dòng thơ mới, thể hiện nỗi buồn và nỗi nhớ quê hương xa xôi một cách nhẹ nhàng, tinh tế.
2. So sánh nội dung
a. Nỗi nhớ nhà qua hình ảnh thiên nhiên
Trong "Chiều hôm nhớ nhà", thiên nhiên gợi lên sự cô đơn, lạnh lẽo:“Trời chiều bảng lảng bóng hoàng hôn” → Cảnh chiều mờ ảo, buồn bã.
“Tiếng ốc xa đưa lẫn tiếng chuông” → Âm thanh gợi cảm giác xa xăm, cô quạnh.
“Gác mái, ngư ông về viễn phố” → Hình ảnh con người trở về nhà làm nổi bật sự lẻ loi của tác giả.
Trong "Màu cây trong khói", cảnh thiên nhiên cũng mang màu sắc hoài niệm:“Nhớ nhà châm điếu thuốc” → Một hành động rất đời thường nhưng chất chứa tâm trạng xa quê.
“Khói lên xanh mắt em” → Cách diễn đạt hiện đại, giàu hình ảnh, thể hiện nỗi nhớ quê qua một chi tiết nhỏ bé.
b. Giọng điệu và cảm xúc
"Chiều hôm nhớ nhà" mang giọng điệu trang nhã, cổ kính, buồn man mác nhưng vẫn giữ được sự điềm tĩnh, trầm lắng.
"Màu cây trong khói" có giọng điệu nhẹ nhàng, gần gũi hơn, giàu chất thơ của dòng thơ mới, không quá bi lụy mà vẫn sâu sắc.
c. Nghệ thuật sử dụng từ ngữ và hình ảnh
"Chiều hôm nhớ nhà" sử dụng từ Hán Việt trang trọng, nhịp thơ chậm rãi, phù hợp với dòng thơ Đường luật.
"Màu cây trong khói" có ngôn ngữ giản dị, gần gũi, mang hơi thở hiện đại của thơ mới.

III. Kết bài
Cả hai bài thơ đều thể hiện nỗi nhớ nhà trong cảnh chiều tà nhưng bằng những phong cách khác nhau:Bà Huyện Thanh Quan với phong cách cổ điển, trang nhã, dùng thiên nhiên để gợi cảm xúc.
Hồ Dzếnh với phong cách hiện đại, tự nhiên, thể hiện cảm xúc trực tiếp qua những hình ảnh giản dị.
Dù khác biệt về phong cách nhưng cả hai bài đều chạm đến nỗi lòng chung của con người xa quê, để lại dư âm sâu lắng trong lòng người đọc.