- Nhóm đất feralit hình thành trực tiếp tại các miền đồi núi thấp, chiếm 65% diện tích đất tự nhiên. Đặc tính của đất là chua, nghèo mùn, nhiều sét. Đất có màu đỏ, vàng do có nhiều hợp chất sắt, nhâm. Các hợp chất này thường tích tụ thành kết von hoặc thành đá ong nằm cách mặt đất khá sâu (0,5 – 1m). Khi đá ong bị mất lớp che phủ và lộ ra ngoài trời sẽ khô cứng lại. Đất xấu đi nhanh chóng và không thể trồng trọt được.

Đất feralit hình thành trên đá badan và đá vôi có màu đỏ thẫm hoặc đỏ vàng có độ phì rất cao, thích hợp với nhiều loại cây công nghiệp.

- Nhóm đất mùn núi cao:

+ Khi lên núi cao, nhiệt độ giảm dần, đất feralit chuyển dần sang các loại đất mùn feralit và đất mún núi cao, hình thành dưới thảm rừng á nhiệt đới hoặc ôn đới vùng núi cao.

+ chiếm khoảng 11% diện tích đất tự nhiên, chủ yếu là rừng đầu nguồn cần được bảo vệ.

- Nhóm đất phù sa song và biển chiếm 24% diện tích đất tự nhiên:

+ Tập trung tại các đồng bằng lớn, nhỏ từ bắc vào nam. Rộng lớn và phì nhiêu nhất là đồng bằng sông Cửu Long và đồng bằng sông Hồng.

+ Độ phì của đất phù sa phụ thuộc vào đặc tính phù sa của các song và chế độ canh tác của con người. Đất phù sa nhìn chung rất phì nhiêu, dễ canh tác và làm thủy lợi. Đất tơi xốp, ít chua, giàu mùn,… thích hợp với nhiều loại cây trồng (lúa, hoa màu, cây ăn quả,…)

+ Nhóm đất này chia thành nhiều loại và phân bố ở nhiều nơi: đất trong đê, đất ngoài đê (hay đất bãi đồi) khu vực sông Hồng; đất phù sa cổ miền Đông Nam Bộ; đất phù sa ngọt dọc sông Tiền, sông Hậu; đất chua, mặn, phèn ở các vùng trũng Tây Nam Bộ,…

Đất là một thành phần quan trọng của môi trường sống, phản ánh sự kết hợp của nhiều yếu tố tự nhiên và nhân tạo. Dưới đây là các loại đất thường gặp và những đặc điểm chung của chúng.

Các loại đất
Đất phù sa:

Được hình thành từ các chất lắng đọng bởi nước, thường có màu mỡ và giàu dinh dưỡng.
Thường thấy ở các vùng ven sông, đồng bằng.
Đất cát:

Đất có kích thước hạt lớn, thường có khả năng thoát nước tốt nhưng giữ ẩm kém.
Thường nghèo dinh dưỡng, cần các biện pháp bón phân để cải thiện độ màu mỡ.
Đất sét:

Được hình thành từ các hạt đất nhỏ, có khả năng giữ nước tốt nhưng dễ bị ngập úng.
Thường có độ dày và độ nén cao.
Đất mùn:

Là loại đất giàu chất hữu cơ, thường tối màu, và có khả năng giữ ẩm và dinh dưỡng tốt.
Thường gặp ở những vùng có thảm thực vật phong phú.
Đất đá vôi:

Hình thành từ sự phong hóa của đá vôi, thường chứa nhiều khoáng chất và có pH cao (kiềm).
Thích hợp cho cây trồng cần độ pH cao.
Đất cát pha:

Là sự kết hợp giữa đất cát và đất sét, giúp cải thiện khả năng giữ nước và dinh dưỡng.
Là loại đất dễ canh tác.
Đất phèn:

Đất bị nhiễm mặn do sự xâm nhập của nước ngầm, thường gặp ở vùng ven biển hoặc đồng bằng châu thổ.
Cần xử lý trước khi canh tác.
Đất đỏ bazan:

Được hình thành từ sự phong hóa của bazan (đá núi lửa), rất màu mỡ, giàu dinh dưỡng.
Phân bố chủ yếu ở các vùng núi.
Đặc điểm chung của đất
Cấu trúc:

Đất là một hỗn hợp của các hạt khoáng chất, chất hữu cơ, nước và không khí.
Cấu trúc đất ảnh hưởng đến tính chất vật lý, hoá học và sinh học của nó.
Tính chất vật lý:

Độ ẩm: Đất có khả năng giữ và cung cấp nước cho cây trồng.
Khả năng thoát nước: Tùy thuộc vào kích thước hạt và cấu trúc mà đất có khả năng thoát nước tốt hay kém.
Độ tơi xốp: Ảnh hưởng đến sự thấm nước và không khí trong đất.
Tính chất hóa học:

pH: Chỉ số pH có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ dinh dưỡng của cây.
Độ màu mỡ: Đất chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của thực vật.
Tính chất sinh học:

Đất là nơi cư trú của nhiều vi sinh vật, động vật đất, và rễ cây, tác động đến quá trình phân giải hữu cơ và cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng.
Ảnh hưởng từ môi trường:

Đất có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như khí hậu, độ ẩm, độ cao, và hoạt động của con người.
Khả năng phục hồi:

Đất có khả năng phục hồi tự nhiên nhưng có thể bị suy thoái bởi các hoạt động canh tác, đô thị hóa, và ô nhiễm.
Kết luận
Đất là một thành phần thiết yếu không chỉ cho cuộc sống con người mà còn cho hệ sinh thái. Khả năng hiểu biết về các loại đất và đặc điểm của chúng giúp cải thiện công tác canh tác và bảo vệ môi trường.