II. Viết Em hãy viết bài văn nghị luận phân tích nhân vật mẹ Lê trong đoạn trích...

· 14:16 01/03/2025

Đề kiểm tra Ngữ văn 11 Học kì 2

II. Viết Em hãy viết bài văn nghị luận phân tích nhân vật mẹ Lê trong đoạn trích. Từ đó, em

hãy nhận xét về nghệ thuật miêu tả được Thạch Lam sử dụng trong đoạn trích.

[...]

Nhà mẹ Lê là một gia đình một người mẹ với mười một người con. Bác Lê là một người đàn bà quê chắc chắn và thấp bé, da mặt và chân tay nhăn nheo như một quả trám khô. Khi bác mới đến phố, ai ai cũng chú ý đến đám con của bác: mười một đứa, mà đứa lớn mới có mười bảy tuổi! Đứa bé nhất hãy còn bế trên tay.

Mẹ con bác ta ở một căn nhà lá. Chừng ấy người chen chúc trong một khoảng rộng độ bằng hai chiếc chiếu, có mỗi một chiếc giường nan gãy nát. Mùa rét thì trải ổ rơm đầy nhà, mẹ con cùng nằm ngủ trên đó, trông như một cái ổ chó, chó mẹ và chó con lúc nhúc. Đối với người nghèo như bác một chồ ở như thế cũng tươm tất lắm rồi. Nhưng còn cách kiếm ăn? Bác Lê chật vật, khó khăn suốt ngày cũng không đủ nuôi từng ấy đứa con. Từ buổi sáng tinh sương, mùa nực cũng như mùa rét, bác ta đã phải trở dậy để đi làm mướn cho những người trong làng.

Những ngày có người mướn ấy, tuy bác phải làm vất vả, nhưng chắc chắn buổi tối được mấy bát gạo và mấy đồng xu về nuôi lũ con đói đợi ở nhà.

Đó là những ngày sung sướng. Nhưng đến mùa rét, khi các ruộng lúa đã gặt rồi, cánh đồng chỉ còn trơ cuống rạ, dưới gió bấc lạnh như lưỡi dao sắc khía vào da, bác Lê lo sợ, vì không ai mướn bác làm việc gì nữa. Thế là cả nhà nhịn đói, mấy đứa nhỏ nhất: con Tý, con Phún, thẳng Hy mà con chị nó bế, chúng nó khóc lả đi mà không có cái ăn. Dưới manh áo rách nát, thịt chúng nó thâm tím lại vì rét như thịt con trâu chết. Bác Lê ôm lấy con trong ổ rơm, để mong lấy cái ấm của mình ấp ủ cho nó. Thằng con lớn thì từ sáng đã cùng thằng Ba ra cánh đồng kiếm con cua, con ốc, hay sau mùa gặt, đi mót những bông lúa còn sót lại trong khe ruộng. Thật là sung sướng, nếu chúng mang về được một lượm, trong những ngày may mắn. Vội vàng bác Lê đẩy con ra, vơ lấy bó lúa, đem để xuống dưới chân vò nát, vét hột thóc giã lấy gạo. Rồi làm một bữa cơm nóng lúc buổi tối giá rét, mẹ con ngồi chung quanh nồi cơm bốc hơi, trong khi bên ngoài gió lạnh rít qua mái tranh.

Cuộc đời của gia đình bác Lê cứ như thế mà lặng lẽ qua ngày nọ rồi lại đến ngày kia. Tuy vậy cũng có những ngày vui vẻ. Những ngày nắng ấm trong năm, hay những buổi chiều mùa hạ, mẹ con bác Lê cùng nhau ngôi chơi ở trước cửa nhà. Các người hàng xóm cũng làm như thế, các bà mẹ ngồi rủ rỉ với nhau những câu chuyện kín đáo; các trẻ con nô dùa dưới quán chợ, còn các bà già thì ngồi giũ tóc cho chúng và gọt tóc chúng bằng mảnh chai sắc. Thằng cả ngồi đan lại cái lờ. Còn những đứa khác chơi quanh gần đấy. Trong những ngày hè nóng bức, con bác Lê đứa nào cũng lở đầu. Bác ta bảo là một cái bệnh gia truyền từ đời ông tam đại nên bác lấy phẩm xanh bôi cho chúng nó. Trông mẹ con bác lại càng giống mẹ con một đàn gà, mà những con gà con người ta bôi xanh lên đầu cho khỏi lẫn. Người phố chợ thường nói đùa bácbLê về đàn con đông đúc ấy Bác Đối kéo xe, người vui tánh nhất xóm, không lần nào đi qua nhà bác Lê mà không bảo:

- Bác phải nhớ thỉnh thoảng đếm lại con không quên mất.

Bác Lê bao giờ cũng trả lời một câu:

- Mất bớt đi cho nó đỡ tội.

Nhưng mọi người biết bác Lê quí con lắm. Tuy bác hết sức công bằng, người ta cũng thấy bác yêu thằng Hy hơn cả. Nó là con thứ chín, ốm yếu, xanh xao nhất trong nhà. Bác thường bế nó lên hôn hít, rồi khoe với hàng xóm, nội cả nhà chỉ có nó là giống thầy cháu như đúc. Rồi bác lại ôm con ngồi lặng yên một lát, như để nhớ lại chuyện gì đã lâu lắm.

[...]

(Trich Nhà mẹ Lê, Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa, NXB Đời nay, 1937)

Trả Lời (+5 điểm)

Hỏi chi tiết

Quảng cáo

3 câu trả lời 1415

Sang Phạm

9 tháng trước

Phân tích nhân vật mẹ Lê trong đoạn trích "Nhà mẹ Lê" của Thạch Lam

Trong đoạn trích "Nhà mẹ Lê" từ tác phẩm Gió lạnh đầu mùa của Thạch Lam, nhân vật mẹ Lê hiện lên là hình ảnh của người mẹ nghèo khổ, vất vả nhưng đầy yêu thương, hy sinh vì đàn con. Mặc dù cuộc sống của bà đầy khó khăn, gian khổ, nhưng tình mẫu tử và lòng kiên cường của bà vẫn là điểm sáng trong bức tranh cuộc sống nghèo khó ấy.

Mẹ Lê - biểu tượng của tình mẫu tử mạnh mẽ

Mẹ Lê, một người đàn bà quê, nhỏ bé, da dẻ nhăn nheo vì lao động vất vả, là hình mẫu của người phụ nữ nông dân miền Bắc trong xã hội phong kiến, sống trong cảnh nghèo đói nhưng luôn cố gắng chăm lo cho gia đình, đặc biệt là các con. Dù nghèo khó, nhà chỉ có một gian nhà lá nhỏ, chật chội nhưng bà vẫn cố gắng hết sức để tạo ra một tổ ấm cho con cái. Đặc biệt, những lúc khó khăn nhất, bà vẫn luôn ân cần chăm sóc các con, thậm chí là ôm lấy con trong ổ rơm để giữ ấm cho chúng trong những đêm đông giá lạnh. Điều này thể hiện sự hy sinh vô bờ bến của người mẹ, một tình yêu thương vô điều kiện dành cho con cái.

Dù không có đủ thức ăn, dù không có đủ sự chăm sóc đầy đủ về vật chất, nhưng tình yêu thương của bà đối với con cái là không gì sánh được. Trong cái cảnh cơm áo gạo tiền khó khăn ấy, bà không chỉ lo cho sự sống của con, mà còn luôn dành cho chúng sự quan tâm, động viên. Đoạn văn miêu tả bà bế con lên hôn, khoe con là giống thầy cháu như đúc, chính là minh chứng rõ rệt cho sự yêu thương hết lòng của bà đối với con. Mẹ Lê, qua đó, không chỉ là biểu tượng của người mẹ tảo tần mà còn là hình mẫu của người mẹ đầy hy sinh, luôn lo lắng và quan tâm đến con cái trong mọi hoàn cảnh.

Tình cảnh nghèo khó và sự chịu đựng của mẹ Lê

Cuộc sống của gia đình bà thật sự rất nghèo khó. Mẹ Lê và mười một đứa con sống trong một căn nhà lá tồi tàn, chen chúc nhau trong không gian chật hẹp. Những ngày mùa rét, khi không có ai mướn bà làm việc, cả nhà phải nhịn đói, con cái khóc lả đi vì đói. Điều này phản ánh cuộc sống khốn khó của bà, nhưng ngay cả trong hoàn cảnh ấy, bà vẫn cố gắng tìm cách cho con cái có một bữa cơm ấm áp dù là những hạt thóc phải giã lại từ những bó lúa bị bỏ sót. Sự chịu đựng của bà trong những lúc khó khăn càng làm nổi bật vẻ đẹp của người mẹ tần tảo, luôn tìm cách vượt qua nghịch cảnh để nuôi dưỡng con cái.

Mẹ Lê và sự gắn bó với cộng đồng

Mặc dù nghèo khó, gia đình mẹ Lê vẫn luôn sống hòa thuận với hàng xóm, và bà luôn sẵn sàng chia sẻ niềm vui, nỗi buồn với họ. Những buổi chiều mùa hè, khi các bà mẹ hàng xóm ngồi nói chuyện, các đứa trẻ nô đùa quanh, là những khoảnh khắc bình yên trong cuộc sống của bà. Mặc dù cuộc sống khó khăn nhưng bà luôn cố gắng tạo ra không khí ấm áp và gần gũi cho con cái và những người xung quanh. Thái độ của bà đối với mọi người trong xóm là sự hòa đồng, vui vẻ, dù chỉ là qua những câu nói đùa như khi bác Đối kéo xe nói với bà về việc đếm lại con cái. Đây là một chi tiết thể hiện sự lạc quan, tinh thần bất khuất và lòng kiên cường của người mẹ trước những thử thách của cuộc sống.

Nhận xét về nghệ thuật miêu tả của Thạch Lam

Thạch Lam là một bậc thầy trong việc miêu tả tâm lý nhân vật và khắc họa những hình ảnh đời sống giản dị, bình thường nhưng đầy sâu sắc. Trong đoạn trích này, Thạch Lam đã sử dụng những miêu tả chi tiết và tinh tế để làm nổi bật hình ảnh mẹ Lê. Bằng việc sử dụng những hình ảnh ẩn dụ như "da mặt và chân tay nhăn nheo như một quả trám khô", tác giả đã khắc họa được sự khắc nghiệt của cuộc sống, cũng như sự vất vả, lao động không ngừng nghỉ của bà mẹ nghèo. Những chi tiết miêu tả về căn nhà lá tồi tàn, những đứa con phải nhịn đói, hay hình ảnh bà ôm con trong ổ rơm giữa mùa rét đều mang lại cho người đọc một cảm giác xót xa, đồng thời tôn vinh sự hy sinh, chịu đựng của người mẹ.

Thạch Lam cũng khéo léo sử dụng ngôi kể thứ ba, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được sự hòa quyện giữa cái nhìn khách quan về hoàn cảnh gia đình mẹ Lê và những chi tiết sinh động về cuộc sống, tâm lý của nhân vật. Cùng với đó, sự trần thuật nhẹ nhàng, không lố bịch, giúp cho câu chuyện không rơi vào bi kịch, mà giữ được sự nhẹ nhàng, lạc quan trong hoàn cảnh nghèo khổ.

Ngoài ra, hình ảnh mẹ con bác Lê luôn gắn bó với nhau qua những ngày tháng vất vả là một hình ảnh đẹp của lòng mẹ, của sự yêu thương vô bờ bến. Mỗi chi tiết trong câu chuyện, từ những món ăn vội vã cho đến sự âu yếm của bà đối với con cái, đều tạo nên một bức tranh sinh động, gần gũi và đầy cảm động về tình mẫu tử trong xã hội nghèo khó.

Nhân vật mẹ Lê trong đoạn trích của Thạch Lam là hình mẫu tiêu biểu của người mẹ nghèo khổ nhưng vô cùng yêu thương và hy sinh vì con cái. Tác phẩm không chỉ thể hiện cuộc sống gian khó của người nông dân, mà còn tôn vinh vẻ đẹp của lòng yêu thương vô điều kiện. Qua đó, Thạch Lam đã khéo léo sử dụng các thủ pháp nghệ thuật miêu tả sinh động và sâu sắc để làm nổi bật những phẩm chất cao đẹp của nhân vật, đồng thời vẽ lên bức tranh cuộc sống của người dân nghèo với tất cả sự tôn trọng và trân trọng.

...Xem thêm

0 bình luận

Đăng nhập để hỏi chi tiết

IN THIS CRUEL REALITY NEVER HAD LOVE

9 tháng trước

Phân Tích Nhân Vật Mẹ Lê Và Nghệ Thuật Miêu Tả Của Thạch Lam

Trong truyện ngắn "Nhà mẹ Lê" thuộc tập "Gió lạnh đầu mùa", Thạch Lam đã khắc họa hình ảnh mẹ Lê - một người phụ nữ nghèo khổ nhưng đầy tình thương yêu con. Qua đó, tác giả thể hiện bức tranh hiện thực về cuộc sống lam lũ của những người dân nghèo, đồng thời bộc lộ lòng cảm thương sâu sắc đối với họ.

Trước hết, mẹ Lê hiện lên là một người phụ nữ tần tảo, giàu đức hy sinh. Hoàn cảnh của bà vô cùng khắc nghiệt: một mình nuôi mười một đứa con trong căn nhà lá chật chội, thiếu thốn. Hình ảnh "da mặt và chân tay nhăn nheo như một quả trám khô" cho thấy sự vất vả, nhọc nhằn hằn sâu trên cơ thể bà. Cuộc sống của mẹ Lê chỉ xoay quanh việc kiếm miếng ăn cho con. Ngày nào có người mướn, bà làm quần quật từ sáng đến tối chỉ mong mang về vài bát gạo. Những ngày không ai thuê, cả nhà phải chịu đói, lũ trẻ con khóc lả đi vì không có cái ăn. Dù vậy, bà vẫn cố gắng che chở, bảo vệ các con, dùng hơi ấm của mình để ấp ủ chúng trong đêm lạnh. Tình mẫu tử của bà là một điểm sáng trong bức tranh tối tăm của nghèo đói.

Không chỉ vậy, mẹ Lê còn là một người mẹ công bằng nhưng cũng rất giàu tình cảm. Dù yêu thương tất cả các con, bà đặc biệt dành sự quan tâm cho thằng Hy – đứa con yếu ớt nhất nhà. Hành động bế con lên hôn hít, khoe với hàng xóm rằng nó giống cha mình thể hiện niềm tự hào và tình yêu sâu sắc của bà dành cho con. Dù cuộc sống khốn khó, bà vẫn có những giây phút vui vẻ bên các con, chứng tỏ sự kiên cường và khả năng tìm thấy niềm vui giữa cảnh đời cơ cực.

Về nghệ thuật, Thạch Lam đã sử dụng bút pháp hiện thực kết hợp với chất trữ tình để khắc họa nhân vật mẹ Lê. Ngôn ngữ miêu tả chân thực, giản dị nhưng đầy xúc cảm, giúp người đọc cảm nhận rõ nét nỗi khổ cực và tình thương con vô bờ của bà. Hình ảnh ẩn dụ "mẹ con như ổ chó, chó mẹ và chó con lúc nhúc" tuy gợi sự cơ cực, bần hàn nhưng cũng thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng. Bên cạnh đó, tác giả còn khéo léo sử dụng đối thoại đời thường để làm nổi bật tính cách nhân vật. Lời nói đùa của bác Đối về chuyện đếm con và câu trả lời "mất bớt đi cho nó đỡ tội" của mẹ Lê nghe có vẻ lạnh lùng, nhưng ẩn chứa bên trong là nỗi xót xa và tình yêu thương con vô hạn.

Nhìn chung, nhân vật mẹ Lê trong truyện "Nhà mẹ Lê" là hình ảnh tiêu biểu cho những người mẹ nghèo khổ, giàu tình thương yêu con trong xã hội xưa. Qua nghệ thuật miêu tả tinh tế, chân thực và đầy cảm xúc, Thạch Lam không chỉ phản ánh hiện thực mà còn gửi gắm lòng trắc ẩn sâu sắc đối với những số phận nghèo khổ. Truyện ngắn này không chỉ mang giá trị nhân đạo mà còn đánh thức sự đồng cảm trong lòng mỗi người đọc.

...Xem thêm

0 bình luận

Đăng nhập để hỏi chi tiết

Hương Quỳnh

9 tháng trước

Nhân vật mẹ Lê trong đoạn trích "Nhà mẹ Lê" của Thạch Lam hiện lên như một hình tượng tiêu biểu cho người mẹ nghèo khổ nhưng giàu tình yêu thương và nghị lực sống. Qua nghệ thuật miêu tả chân thực, tinh tế, Thạch Lam đã khắc hoạ hình ảnh một người phụ nữ vất vả mưu sinh nhưng vẫn chan chứa tình mẫu tử thiêng liêng.

Trước hết, mẹ Lê là một người mẹ tần tảo, nhọc nhằn để kiếm sống nuôi con. Gia cảnh nghèo khó, với mười một đứa con chen chúc trong một căn nhà lá chật hẹp, nhưng bà vẫn cố gắng làm thuê, làm mướn để có thể đem về từng bát cơm, từng đồng xu ít ỏi nuôi con. Những ngày có việc, tuy vất vả nhưng bà vẫn thấy hạnh phúc vì có thể đem lương thực về nhà. Những ngày không có việc, đặc biệt là vào mùa rét, nỗi lo lắng, sợ hãi lại càng đè nặng lên đôi vai gầy guộc của bà, khi những đứa con nhỏ gầy guộc, đói rét mà không có cái ăn.

Tuy cuộc sống cơ cực, mẹ Lê vẫn dành cho các con tình yêu thương vô bờ. Bà sẵn sàng ôm con vào lòng để sưởi ấm, chắt chiu từng bông lúa mót được để nấu một bữa cơm nóng cho con giữa mùa đông lạnh giá. Đặc biệt, trong số mười một đứa con, bà dành nhiều sự quan tâm nhất cho thằng Hy, đứa con thứ chín ốm yếu, xanh xao nhất nhà. Những khoảnh khắc bà bế con, hôn hít, khoe với hàng xóm rằng nó giống cha như đúc, cho thấy dù cuộc sống khắc nghiệt nhưng tình mẫu tử vẫn luôn sáng ngời, thiêng liêng.

Thạch Lam đã sử dụng nghệ thuật miêu tả hiện thực một cách tinh tế để khắc họa nhân vật mẹ Lê. Ông không dùng những từ ngữ bi lụy, không lên án hay kêu gọi, mà chỉ bằng những chi tiết đời thường giản dị, ông đã gợi lên nỗi xót xa về số phận của những người lao động nghèo. Nghệ thuật tả thực của Thạch Lam rất tự nhiên, như cảnh mẹ con nằm co ro trên ổ rơm, cảnh lũ trẻ đi mót lúa, hay hình ảnh những đứa trẻ đầu bôi phẩm xanh như đàn gà con – tất cả đều chân thực, sống động, phản ánh một cách chân thành đời sống của những con người khốn khó.

Bên cạnh đó, giọng văn của Thạch Lam vừa khách quan vừa mang tính nhân văn sâu sắc. Ông không chỉ miêu tả cuộc sống nghèo khổ mà còn làm nổi bật lên tình cảm gia đình ấm áp giữa những khốn cùng. Hình ảnh mẹ Lê không chỉ là biểu tượng của nỗi cơ cực mà còn là biểu tượng của tình thương yêu và sự hy sinh cao cả của người mẹ dành cho con cái.

Tóm lại, nhân vật mẹ Lê trong đoạn trích là một người mẹ điển hình của tầng lớp lao động nghèo, đầy hy sinh và tình yêu thương con vô bờ. Nghệ thuật miêu tả của Thạch Lam vừa chân thực, vừa đượm chất trữ tình, giúp người đọc không chỉ thấu hiểu hoàn cảnh sống khắc nghiệt của người nghèo mà còn cảm nhận được vẻ đẹp nhân văn ẩn sâu trong đó.

...Xem thêm

0 bình luận

Đăng nhập để hỏi chi tiết

Quảng cáo

Bạn muốn hỏi bài tập?