(Lược đoạn mở đầu: Lượng cùng tiểu đội lính pháo binh về làng Đằng đóng quân trong những ngày đầu kháng chiến. Họ xin ở nhờ nhà một bà cụ nghèo. Nhà chỉ có hai mẹ con, cô con gái là du kích, tên Thận...)
Chúng tôi đóng quân trong làng, cấu trúc trận địa phòng ngự xong thì giặc tràn tới.
Chúng từ các làng mạn trên thị xã tiến xuống. Tiếng súng cối nổ từ sáng sớm. Trên mé đường cái, xe cộ, súng ống, lính Tây, lính ngụy bắt đầu dàn đội hình chuẩn bị tiến vào làng. Trong bữa cơm liên hoan, quân dân ở sân đình, các cụ phụ lão cùng ban chỉ huy bộ đội đã chỉ tay về hướng địch mà thề sống chết có nhau. Đơn vị chúng tôi hôm đó phòng ngự cố thủ. Gần hai trăm đồng bào không chịu tản cư, cương quyết ở lại cùng bộ đội đánh giặc. Đội du kích xã bám sát bên từng hố chiến đấu của chúng tôi. Gần chiều, các làng xung quanh trông thấy lửa bốc lên từ lũy tre làng Đằng. Địch đã chiếm được nửa làng. Tôi bị thương nặng. Địch xung phong vào lối ngõ nhà Thận, nhà tôi ở. Lúc trông thấy những bóng áo trắng của lính Tây lấp ló sau cái ngõ trống, tôi bảo Thận: "Cô quay lại phía sau xem đồng bào còn ai thì dắt xuống hầm, mau!". Thận không nghe. Cô chỉ có một thanh mã tấu, liền vứt thanh mã tấu xuống, nhặt lấy cây tiểu liên của tối bắn chết một tên địch rồi cõng tôi lui về phía sau. Đêm ấy, đơn vị chúng tôi phá vòng vây thoát ra ngoài. Trừ một số du kích ở lại bám sát địch, nhân dân lại gồng gánh ra đi theo bộ đội. Một hàng cáng thương binh từ sân đình theo con ngòi sau làng lặng lẽ tiến ra bờ sông Thong. Tôi nằm trên chiếc võng bà mẹ Thận thường hay nằm. Người cáng tôi đêm ấy chẳng phải ai khác lại chính là Thận. Năm năm rồi, lúc nào tôi cũng như trông thấy một mép khăn mỏ quạ bay lất phất trên cái cổ cao rám nắng, và thanh mã tấu in hằn xuống một bên vai áo nâu cứ đánh lách cách bên thanh đòn khiêng.
(...) Đêm ấy trời chưa lạnh lắm. Không có sóng nhưng tôi vẫn nghe tiếng róc rách dưới lưng. Bầu trời đỏ lửa, nhưng vẫn đầy sao. Mỗi vì sao như những con mắt nhấp nháy nhìn chúng tôi. Thận đỡ tôi nằm trên tẩm ván lát mạn đò. Giữa trời sao khuya, một đôi mắt đen và to khẽ chớp. Tim tôi đập rộn lên trong cái chớp mắt ấy. Thận cẩn thận gài lại mép chăn cho tôi rồi củi xuống, sát hơn: "Anh chóng lành để trở về giết thật nhiều giặc nhé - Anh đừng quên em!"Tôi thô tay ra ngoài mép chăn nắm chặt lấy bàn tay ram ráp bụi cát và ấm áp. Thận nhẹ nhàng xô đò ra. Tôi nằm dưới đò, nghe tiếng sóng Thong vỗ nhè nhẹ và nhìn theo cái bóng bé nhỏ của cô du kích đi khuất trong những vạt lúa đang trỗ. Tôi phòng đoán sáng ngày mai địch lại tiếp
tục càn lớn.
Lược một đoạn: Nhân vật tôi kể lại lần về làng Đằng tìm gia đình Thận. Nhà Thận bị giặc đốt, chưa kịp dựng lại. Hai mẹ con đi nơi khác. Nhân vật tôi viết lại mấy chữ rồi gài vào gốc cây mai với hi vọng một ngày Thận sẽ về và nhận được tin mình. Cuối cùng nhân vật tôi cũng tìm được Thận sau năm năm)
/....Chúng tôi gặp nhau quá đột ngột. Cổ tôi như bị nghẹn. Dưới ánh sao lờ mờ, tôi khao khát ngằm khuôn mặt Thận và để cho tình yêu giấu kín bấy lâu tự nó trào lên trong lòng mình. Chúng tôi đều mừng và xúc động không nói nên lời ... Thận châm một ngọn đèn nhỏ.
Bên ánh đèn, tôi thấy khuôn ngực Thận phập phồng. Tôi biết Thận đang xúc động. Tôi thương
Thận quá! Mới mấy năm mà trông Thận gầy và già đi nhiều. Đôi mắt ngày xưa trong sáng bây giờ đã thâm quầng, hằn lên những nét lo nghĩ. Gương mặt trái xoan hiền hậu cũng trở nên rắn rỏi và cương nghị.
Tôi không biết hỏi chuyện gì trước với Thận. Thời gian chúng tôi xa nhau có bao nhiều
chuyện xảy ra.
- Bây giờ nhà ta ở đâu, em? - Tôi buột miệng hỏi.
- Em ở nhiều nơi, thỉnh thoảng mới tạt về nhà.
- Vậy mẹ ở đâu?
- Mẹ mất rồi!
- Sao?
- Chúng nó giết mẹ rồi, anh ạ!
Tôi ôm khẩu súng vào lòng, đầu óc choáng váng. Tôi hỏi thêm:
- Bây giờ em làm gì?
Thận ngồi sát tôi hơn:
- Em hoạt động cho đoàn thể.
- Em được kết nạp vào Đảng rồi v?
- Vâng
Tôi đặt bàn tay lên bên vai gầy gò của Thận - một người đồng chí - và nhìn ra ngoài.
Bên ngoài bóng đêm vẫn dày đặc...
HỆ
(Trích Nhành mai, Nguyễn Minh Châu, Tuyển tập truyện ngắn,
NXB Văn học, 2006).
Anh/Chị hãy viết bài văn phân tích, đánh giá nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích trên .
Quảng cáo
2 câu trả lời 2004
Phân tích đoạn trích "Nhành mai" của Nguyễn Minh Châu
I. Mở bài
Nguyễn Minh Châu là một trong những cây bút tiêu biểu của nền văn học cách mạng Việt Nam, đặc biệt nổi bật với phong cách viết dung dị, chân thực nhưng đầy chất trữ tình. Truyện ngắn Nhành mai mang đậm dấu ấn hiện thực và giá trị nhân văn sâu sắc khi khắc họa hình ảnh những con người bình dị nhưng kiên cường trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Đoạn trích trên là một lát cắt xúc động về tình quân dân, tình đồng chí và tình yêu lặng thầm giữa hai con người gắn bó với cách mạng.
II. Thân bài
1. Nét đặc sắc về nội dung
a. Tinh thần chiến đấu kiên cường của quân và dân trong kháng chiến
Ngay từ những dòng đầu tiên, tác giả đã tái hiện một không khí chiến trận đầy căng thẳng và khốc liệt: "Chúng tôi đóng quân trong làng, cấu trúc trận địa phòng ngự xong thì giặc tràn tới". Những câu văn ngắn gọn, dồn dập đã lột tả sự gấp gáp, dữ dội của chiến trường. Giặc kéo đến với súng đạn, với xe cộ, nhưng quân dân vẫn kiên cường bám trụ: “quân dân ở sân đình, các cụ phụ lão cùng ban chỉ huy bộ đội đã chỉ tay về hướng địch mà thề sống chết có nhau”.
Sự đồng lòng của nhân dân và quân đội thể hiện tinh thần yêu nước mạnh mẽ. Nhân dân làng Đằng không rời bỏ quê hương mà quyết tâm chiến đấu đến cùng, ngay cả khi bị giặc chiếm nửa làng. Câu chuyện về nhân vật Thận cũng chính là biểu tượng cho tinh thần kiên cường ấy – một cô gái làng nghèo nhưng sẵn sàng cầm súng chiến đấu, xông pha bảo vệ quê hương.
b. Hình tượng người phụ nữ Việt Nam trong kháng chiến - nhân vật Thận
Thận là hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam trong kháng chiến: kiên cường, gan dạ nhưng cũng đầy tình cảm và đức hy sinh. Khi giặc tràn đến, Thận không do dự mà xông pha chiến đấu: "Cô chỉ có một thanh mã tấu, liền vứt thanh mã tấu xuống, nhặt lấy cây tiểu liên của tôi bắn chết một tên địch rồi cõng tôi lui về phía sau”.
Hành động dứt khoát của Thận không chỉ thể hiện tinh thần chiến đấu ngoan cường mà còn là biểu hiện của sự chăm lo, bảo vệ đồng đội. Trong những giây phút hiểm nguy, Thận không màng đến tính mạng của mình mà cứu nhân vật "tôi", thể hiện rõ tinh thần đồng chí thiêng liêng.
Nhưng Thận không chỉ là một nữ chiến sĩ kiên cường mà còn là một người con hiếu thảo và một người phụ nữ giàu tình cảm. Nỗi đau mất mẹ càng làm cô thêm mạnh mẽ và trưởng thành hơn: “Mẹ mất rồi!... Chúng nó giết mẹ rồi, anh ạ!”. Đây là một chi tiết đắt giá, không chỉ đẩy cao trào cảm xúc mà còn làm bật lên sự tàn khốc của chiến tranh.
Cuối cùng, cô gái du kích năm xưa giờ đây đã trở thành một người chiến sĩ cách mạng thực thụ: “Em hoạt động cho đoàn thể… Em được kết nạp vào Đảng rồi ạ”. Hành trình trưởng thành của Thận cũng chính là hành trình trưởng thành của những người trẻ trong cuộc chiến đấu vì độc lập dân tộc.
c. Tình đồng chí, tình yêu lặng thầm giữa chiến tranh
Dưới bầu trời sao khuya, khoảnh khắc chia tay trên con đò giữa nhân vật "tôi" và Thận không chỉ gợi lên tình đồng chí sâu sắc mà còn thấp thoáng một tình cảm nam nữ đầy xúc động. Hành động nhỏ như "gài lại mép chăn", "nắm chặt bàn tay ram ráp bụi cát và ấm áp" đều mang đến những rung động tinh tế, lặng lẽ mà da diết.
Năm năm sau, cuộc gặp gỡ giữa họ không còn là một cuộc hội ngộ bình thường, mà là sự tái ngộ giữa những con người cùng chung lý tưởng. Dù xúc động, nhưng giữa họ không có những lời yêu thương trực tiếp, thay vào đó là cái siết tay của sự đồng cảm, thấu hiểu: "Tôi đặt bàn tay lên bên vai gầy gò của Thận - một người đồng chí - và nhìn ra ngoài”.
Cái kết mở của truyện như một lời khẳng định: tình yêu của họ không chỉ đơn thuần là tình cảm nam nữ mà còn là tình yêu dành cho cách mạng, cho đất nước.
2. Nét đặc sắc về nghệ thuật
✅ Bút pháp hiện thực kết hợp trữ tình:
Nguyễn Minh Châu đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất hiện thực khốc liệt của chiến tranh và chất trữ tình sâu lắng. Ông miêu tả cuộc chiến với những hình ảnh chân thực, sinh động nhưng không sa vào khô khan, mà vẫn có những khoảng lặng trữ tình đầy xúc cảm.
✅ Xây dựng nhân vật chân thực, giàu chiều sâu:
Nhân vật Thận không được khắc họa theo kiểu "anh hùng hóa" một chiều, mà là một con người rất thật – vừa dũng cảm, kiên cường, vừa giàu cảm xúc, biết yêu thương và hy sinh.
Nhân vật "tôi" vừa là nhân chứng, vừa là người kể chuyện, giúp dòng chảy cảm xúc trở nên tự nhiên và chân thực hơn.
✅ Ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu sức gợi:
Những câu văn như "một mép khăn mỏ quạ bay lất phất trên cái cổ cao rám nắng", "tim tôi đập rộn lên trong cái chớp mắt ấy", "bên ngoài bóng đêm vẫn dày đặc"… vừa giàu tính hình tượng, vừa mang đậm chất thơ, tạo nên không khí vừa hiện thực, vừa lãng mạn.
✅ Lối kết truyện gợi mở:
Câu chuyện khép lại trong không gian bóng đêm nhưng lại mở ra nhiều suy ngẫm về cuộc đời, về lý tưởng.
Độc giả không chỉ cảm nhận được nỗi đau chiến tranh mà còn thấy được sức sống, niềm tin của con người trong kháng chiến.
III. Kết bài
Đoạn trích Nhành mai không chỉ là một câu chuyện về chiến tranh mà còn là bức tranh sống động về tinh thần yêu nước, tình quân dân, tình đồng chí và những rung động nhẹ nhàng của tình yêu giữa thời loạn lạc. Bằng bút pháp hiện thực kết hợp trữ tình, cùng cách xây dựng nhân vật tinh tế, Nguyễn Minh Châu đã tạo nên một tác phẩm vừa hào hùng, vừa lắng đọng, khiến người đọc không khỏi bồi hồi và xúc động.
“Nhành mai” – một nhành hoa nhỏ giữa khói lửa chiến tranh, nhưng lại mang trong mình sức sống kiên cường và vẻ đẹp của niềm tin, hy vọng.
Phân Tích và Đánh Giá Đoạn Trích "Nhành Mai" của Nguyễn Minh Châu
Nguyễn Minh Châu, một trong những nhà văn nổi bật của văn học Việt Nam sau 1975, đã để lại nhiều tác phẩm phong phú phản ánh tâm tư, tình cảm con người trong bối cảnh lịch sử biến động. Đoạn trích "Nhành mai" từ tác phẩm cùng tên không chỉ khắc họa cuộc sống khắc nghiệt trong kháng chiến, mà còn là câu chuyện tình yêu đầy sâu sắc giữa hai nhân vật chính – "tôi" và Thận. Dưới đây là phân tích và đánh giá những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích này.
1. Nội dung
Tình yêu và sự hy sinh: Đoạn trích mở đầu bằng hình ảnh cuộc sống kháng chiến với những khó khăn, hy sinh và lòng dũng cảm của bộ đội và nhân dân. Tình yêu giữa "tôi" và Thận xuất hiện giữa khung cảnh chiến tranh, là một yếu tố sâu sắc giúp người đọc cảm nhận rõ nét hơn về sức mạnh của tình người trong hoàn cảnh nghịch cảnh. Tình yêu của họ không chỉ là tình cảm cá nhân mà còn mang ý nghĩa biểu tượng cho tình yêu quê hương, đất nước.
Nỗi đau mất mát: Cuộc chiến không chỉ để lại vết thương trên thân xác mà còn xé nát trái tim nhân vật. Thận đã mất mẹ trong cuộc chiến, một mất mát lớn lao, làm cho "tôi" – người đồng chí, cũng là người yêu cô, không khỏi đau đớn. Câu chuyện của Thận không chỉ là nỗi đau của bản thân mà còn là nỗi đau chung của hàng triệu con người trong thời kỳ kháng chiến để giành lấy độc lập.
Sự trưởng thành và xác định lý tưởng: Qua đoạn đối thoại, ta thấy Thận đã trưởng thành hơn. Cô không còn là một cô gái ngây thơ, nhẹ nhàng mà đã trở thành một chiến sĩ kiên cường, hoạt động cho đoàn thể và đã được kết nạp vào Đảng. Hình ảnh này không chỉ thể hiện sự phát triển của Thận mà còn phản ánh sự chuyển mình của cả dân tộc trong bão tố chiến tranh.
2. Nghệ thuật
Miêu tả tâm lý nhân vật: Tác giả đã khéo léo miêu tả tâm trạng của "tôi" khi gặp lại Thận. Những cảm xúc phức tạp của hai nhân vật được thể hiện rất tinh tế qua từng hành động, cử chỉ như ánh mắt, nụ cười, hay những cuộc đối thoại ngắn nhưng chứa đựng nhiều ý nghĩa. Cách "tôi" mô tả sự xúc động, cảm giác nghẹn ngào khi gặp lại Thận đã tạo nên một sự kết nối mạnh mẽ với người đọc.
Biểu tượng tự nhiên: Không gian thiên nhiên trong đoạn trích cũng rất nhiều cảm xúc. Ánh sao đêm, bầu trời đỏ lửa, những con sóng vỗ bờ không chỉ tạo nên bức tranh sinh động mà còn là những ẩn dụ cho tâm trạng của nhân vật. Những yếu tố này làm nổi bật thêm sự cô đơn, mất mát và niềm hy vọng về tương lai.
Ngôn ngữ giàu hình ảnh: Nguyễn Minh Châu sử dụng ngôn ngữ thơ mộng, giàu hình ảnh trong từng câu chữ. Những chi tiết như "tim tôi đập rộn lên" hay "giữa trời sao khuya" không chỉ khiến cho đoạn văn trở nên sinh động mà còn tạo nên những cảm xúc chân thật, gần gũi.
Kết luận
Đoạn trích "Nhành mai" của Nguyễn Minh Châu không chỉ là một câu chuyện tình yêu giản dị trong bối cảnh kháng chiến mà còn là bản cáo trạng về những mất mát, đau thương mà chiến tranh gây ra. Qua đó, tác phẩm không chỉ khắc họa tình cảm giữa người với người mà còn thể hiện sức mạnh của lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết và niềm tin vào tương lai. Với lối viết tinh tế, nghệ thuật miêu tả chân thật, cảm xúc sâu sắc, tác phẩm đã để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc.
Quảng cáo
Bạn muốn hỏi bài tập?
Câu hỏi hot cùng chủ đề
-
11128
-
5486
-
3887
-
2999
-
2772
