1. Năm khổ thơ đầu là của ai? Khổ thơ cuối là lời của ai? Dựa vào đâu để khẳng định như vậy?
Năm khổ thơ đầu là lời của hạt mầm. Các khổ thơ này mô tả quá trình hạt mầm phát triển từ khi còn là hạt cho đến khi nảy mầm và lớn dần lên. Hạt mầm ở đây được nhân cách hóa, có cảm xúc, nghe thấy tiếng vỗ tay, tiếng ru, và có sự sợ hãi trước gió bắc và mưa giông.
Khổ thơ cuối là lời của cây. Cây đã trưởng thành và tự nhận mình là "cây chính là tôi", thể hiện sự tự nhận thức và khẳng định vai trò của mình trong việc đóng góp cho thiên nhiên (góp xanh đất trời).
Dựa vào sự thay đổi trong cách nói và sự chuyển biến trong quá trình phát triển của hạt mầm: từ trạng thái im lặng, thầm lặng của hạt đến sự nhận thức của cây khi trưởng thành.

2. Tìm một số hình ảnh, từ ngữ đặc sắc mà tác giả đã sử dụng trong bài thơ để miêu tả quá trình từ hạt thành cây và thể hiện quá trình đó bằng sơ đồ.
Một số hình ảnh và từ ngữ đặc sắc trong bài thơ:

"Cầm trong tay mình, chưa gieo xuống đất, hạt nằm lặng thinh."
"Nhú lên ngọn sữa, mầm đã thì thầm, ghé tai nghe rõ."
"Nghe bàn tay vỗ, nghe tiếng ru hời."
"Mầm kiêng gió bắc, kiêng nhất mưa giông."
"Đón tia nắng hồng."
"Nở vài lá bé, là nghe màu xanh bắt đầu bập bẹ."
"Cây chính là tôi, nay mai sẽ lớn, góp xanh đất trời."
Sơ đồ quá trình từ hạt thành cây:

Hạt - Lặng thinh, chưa gieo.
Mầm nảy lên - Thì thầm, ghé tai nghe rõ.
Mầm - Nằm trong vỏ hạt, nghe bàn tay vỗ, nghe tiếng ru hời.
Mầm kiêng gió bắc, mưa giông - Đón tia nắng hồng.
Cây - Nở vài lá bé, màu xanh bập bẹ.
Cây trưởng thành - Khẳng định mình, góp xanh đất trời.
3. Theo em, những dòng thơ như "ghé tai nghe rõ" "Nghe mầm mở mắt" thể hiện mối quan hệ như thế nào giữa hạt mầm và nhân vật "ghé tai nghe rõ"?
Những dòng thơ này thể hiện mối quan hệ giữa hạt mầm và người chăm sóc (hoặc sự tương tác giữa thiên nhiên và con người). Cảm giác "ghé tai nghe rõ" và "nghe mầm mở mắt" cho thấy sự chăm sóc, sự quan tâm và tình yêu đối với sự sống mới bắt đầu hình thành. Đây là sự giao thoa giữa thế giới tự nhiên và con người, thể hiện sự gần gũi, yêu thương và chăm sóc.

4. Tìm những hình ảnh, từ ngữ thể hiện tình cảm, cảm xúc mà tác giả dành cho những mầm cây. Hãy cho biết đó là tình cảm gì.
Hình ảnh: "Nghe bàn tay vỗ", "Nghe tiếng ru hời", "Kiêng gió bắc, kiêng nhất mưa giông", "Đón tia nắng hồng", "Nghe màu xanh bắt đầu bập bẹ".
Tình cảm: Tình cảm mà tác giả dành cho mầm cây là tình yêu thương, chăm sóc và nâng niu. Các từ như "bàn tay vỗ", "tiếng ru hời" thể hiện sự dịu dàng, nhẹ nhàng, thể hiện sự quan tâm, bảo vệ mầm cây trong những bước phát triển đầu tiên. Tình cảm này cũng phản ánh mối quan hệ gần gũi giữa con người và thiên nhiên.
5. Xác định các biện pháp tu từ chủ yếu được sử dụng trong văn bản. Nêu tác dụng của chúng.
Các biện pháp tu từ chủ yếu trong bài thơ:

Nhân hóa: "Hạt nằm lặng thinh", "Mầm đã thì thầm", "Cây chính là tôi". Việc nhân cách hóa các sự vật vô tri (hạt mầm, mầm cây, cây) làm chúng trở nên có cảm xúc, có ý thức, từ đó tạo ra sự gần gũi, thân thiết giữa con người và thiên nhiên.
So sánh: "Mầm tròn nằm giữa vỏ hạt làm nôi". So sánh mầm cây như một đứa trẻ trong chiếc nôi tạo nên hình ảnh dịu dàng, ấm áp.
Điệp ngữ: "Nghe...". Điệp ngữ này nhấn mạnh sự lắng nghe, sự chăm sóc và tình cảm mà tác giả muốn gửi gắm trong từng giai đoạn phát triển của mầm cây.
Tác dụng: Các biện pháp tu từ này giúp làm nổi bật quá trình trưởng thành của cây, đồng thời thể hiện sự gần gũi, thân thiết và tình yêu thiên nhiên. Việc nhân cách hóa mầm cây, hạt mầm khiến bài thơ trở nên sống động và giàu cảm xúc.

6. Nhận xét về cách gieo vần, ngắt nhịp trong bài thơ trên và cho biết vần và nhịp có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện "lời của cây"?
Gieo vần: Bài thơ sử dụng các vần đơn giản, dễ thuộc như "-inh", "-oai", "-ơi", "-hời", "-ồng". Việc sử dụng vần đơn giản, dễ nghe giúp bài thơ trở nên nhẹ nhàng, du dương, phù hợp với "lời của cây", tạo cảm giác tự nhiên, gần gũi.
Ngắt nhịp: Bài thơ sử dụng nhịp điệu nhẹ nhàng, đều đặn, ví dụ: "Khi hạt nảy mầm / Nhú lên ngọn sữa / Mầm đã thì thầm". Các nhịp đều đặn giúp tạo cảm giác tự nhiên, như một câu chuyện ru dỗ của thiên nhiên, thể hiện sự trưởng thành dần dần của mầm cây.
Tác dụng: Vần và nhịp trong bài thơ làm cho "lời của cây" trở nên dễ nghe, dễ cảm nhận, phù hợp với không khí của bài thơ. Chúng làm tăng tính mượt mà, nhẹ nhàng cho cảm xúc của cây, từ đó giúp người đọc cảm nhận được sự phát triển tự nhiên và âm thầm của cây.

7. Xác định chủ đề và thông điệp mà tác giả muốn gửi đến người đọc.
Chủ đề: Bài thơ nói về quá trình trưởng thành của mầm cây, từ khi còn là hạt mầm đến khi trở thành cây trưởng thành, mang lại sự sống cho thiên nhiên.
Thông điệp: Tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp về sự kiên trì, chăm sóc và tình yêu đối với thiên nhiên. Quá trình từ hạt thành cây cũng là một quá trình phát triển, trưởng thành, cần sự bảo vệ, chăm sóc và thời gian. Đồng thời, thông điệp cũng nói về mối liên hệ sâu sắc giữa con người và thiên nhiên.
8. Hãy tưởng tượng mình là một cái cây, một bông hoa hoặc một con vật cưng trong nhà và viết khoảng 5 câu thể hiện cảm xúc khi hóa thân vào chúng.
Nếu tôi là một bông hoa trong vườn, tôi sẽ cảm nhận được những tia nắng ấm áp vỗ về mỗi sáng, làm cho tôi dần nở rộ. Cảm giác khi cơn gió nhẹ lướt qua làm tôi mơn man, như được bao bọc trong vòng tay thiên nhiên. Những giọt sương đêm đọng lại trên cánh hoa làm tôi cảm thấy mát mẻ, thư thái. Tôi mong mình có thể khoe sắc mãi mãi, đem lại niềm vui cho mọi người. Tuy nhiên, tôi cũng biết, một ngày nào đó, tôi sẽ héo tàn, nhưng tôi đã sống trọn vẹn với vẻ đẹp của mình.