Vương quốc Lào thời Lan-Xang (Lao: ລາວລາວ, "Triệu Vương quốc" hay "Triệu Quốc") là một trong những giai đoạn phát triển rực rỡ nhất trong lịch sử của đất nước Lào. Dưới đây là các bước phát triển chính của vương quốc Lan-Xang:

1. Thành lập vương quốc Lan-Xang (thế kỷ 14)
Vương quốc Lan-Xang được thành lập vào năm 1353 dưới sự lãnh đạo của vua Phayakum (Fa Ngum). Sau khi chiến thắng các bộ tộc địa phương và mở rộng lãnh thổ, Phayakum đã xây dựng thủ đô tại Luang Prabang và thành lập vương quốc Lan-Xang, nghĩa là "Ba triệu voi". Tên gọi này phản ánh sức mạnh và sự thịnh vượng của vương quốc, cũng như số lượng lớn voi chiến trong quân đội.

2. Mở rộng và thịnh vượng dưới triều đại Phayakum (Fa Ngum)
Phayakum là một nhà cai trị tài ba, đã tổ chức lại xã hội và quân đội, tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển của Lan-Xang. Ông cũng là người truyền bá Phật giáo Theravada đến vương quốc, điều này đã tạo ra một ảnh hưởng lâu dài đối với văn hóa và tôn giáo của Lào. Sự mở rộng của vương quốc Lan-Xang kéo dài từ Bắc Lào cho đến các khu vực phía Nam và Tây Nam của Lào ngày nay.

3. Thời kỳ đỉnh cao và suy thoái
Dưới các vị vua kế nhiệm, Lan-Xang tiếp tục phát triển mạnh mẽ về kinh tế và văn hóa. Tuy nhiên, vương quốc cũng trải qua một số cuộc khủng hoảng và chia rẽ, đặc biệt là vào thế kỷ 16. Vào cuối thế kỷ 16, Lan-Xang bị chia thành ba vương quốc nhỏ:

Vương quốc Luang Prabang ở phía Bắc,
Vương quốc Vientiane ở trung tâm,
Vương quốc Champasak ở phía Nam.
Sự phân chia này đã làm suy yếu sức mạnh của Lan-Xang và vương quốc này không còn giữ được ảnh hưởng thống nhất như trước.

4. Sự suy tàn và di sản
Sự chia rẽ và những cuộc xâm lược từ các cường quốc láng giềng như Siam (Thái Lan) và Đại Việt (Việt Nam) khiến cho vương quốc Lan-Xang dần mất đi quyền lực và thống nhất. Mặc dù vậy, di sản văn hóa và tôn giáo của Lan-Xang vẫn tồn tại mạnh mẽ và ảnh hưởng sâu rộng trong suốt lịch sử phát triển của Lào, đặc biệt là trong việc truyền bá Phật giáo Theravada, vốn trở thành tôn giáo chính của đất nước.

5. Di sản
Vương quốc Lan-Xang đã để lại một di sản lớn, đặc biệt là về văn hóa, tôn giáo và hệ thống hành chính. Các công trình kiến trúc, tượng Phật, và các nghi lễ Phật giáo vẫn tiếp tục được duy trì cho đến ngày nay. Dù không còn tồn tại như một vương quốc thống nhất, Lan-Xang vẫn là nguồn cảm hứng và niềm tự hào của người dân Lào trong suốt lịch sử.

Tóm lại,
Vương quốc Lan-Xang, dù không còn tồn tại như một thực thể thống nhất, nhưng đã để lại một dấu ấn sâu đậm trong lịch sử và văn hóa Lào. Đây là thời kỳ mà đất nước Lào đạt được sự thịnh vượng và phát triển mạnh mẽ, đồng thời cũng là thời kỳ chứng kiến sự hình thành các giá trị văn hóa, tôn giáo đặc trưng của người Lào.