Sáng tỏ nhận định của Xuân Diệu về "Thơ hay là hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài, cả thơ":

Nhà thơ Xuân Diệu là một trong những người có ảnh hưởng lớn đến thơ ca hiện đại Việt Nam, đặc biệt là trong việc khẳng định vai trò và giá trị của thơ. Khi nói rằng "thơ hay là hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài quay bài thơ", ông muốn nhấn mạnh rằng một bài thơ không chỉ đơn thuần là những câu từ đẹp, âm điệu du dương mà còn phải chứa đựng những cảm xúc, suy nghĩ sâu sắc, cái "hồn" của bài thơ.

"Hay cả hồn" – Điều này chỉ ra rằng một bài thơ hay không chỉ là ngôn từ mà còn phải thể hiện được cảm xúc chân thật, suy nghĩ và tư tưởng sâu sắc của tác giả. "Hồn" của bài thơ chính là thông điệp mà tác giả muốn truyền tải, là sự thấu hiểu và cảm nhận của người sáng tác về cuộc sống, về con người và những hiện tượng trong xã hội. Chẳng hạn, trong bài thơ "Mùa xuân chín" của Xuân Diệu, sự yêu đời, sự đắm say với thiên nhiên không chỉ thể hiện qua hình ảnh, mà còn qua từng cảm xúc mãnh liệt, tình yêu với cuộc sống đang cháy bỏng trong từng câu chữ.

"Hay cả xác" – Đây là phần "thực" của bài thơ, là ngôn từ, hình ảnh, nhạc điệu và cấu trúc của bài thơ. "Xác" của bài thơ chính là cách sử dụng từ ngữ, hình thức, kỹ thuật nghệ thuật trong việc diễn đạt tư tưởng và cảm xúc. Cùng một chủ đề, nhưng nếu cách chọn lựa từ ngữ không tinh tế, không có hình ảnh sinh động thì bài thơ sẽ trở nên nhạt nhòa. Một bài thơ hay không chỉ đòi hỏi ngữ nghĩa sâu sắc mà còn phải gây ấn tượng mạnh mẽ về hình thức, về âm điệu. Ví dụ, trong bài "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận, hình ảnh "biển cả bao la, bát ngát" được vẽ lên qua những hình ảnh sống động, màu sắc tươi mới, cùng với nhịp điệu mạnh mẽ đã làm cho "xác" bài thơ trở nên vô cùng hấp dẫn và dễ đi vào lòng người.

Hay cả bài, cả thơ – Xuân Diệu cũng nhấn mạnh rằng thơ hay không phải là một sự ngẫu hứng hay một phần riêng lẻ nào đó, mà là sự kết hợp hoàn hảo giữa "hồn" và "xác", giữa ý tưởng và hình thức. Một bài thơ không chỉ hay một câu, một đoạn mà phải truyền tải thông điệp trọn vẹn từ đầu đến cuối, từ cái tổng thể đến cái chi tiết. Mỗi câu chữ phải có sự hài hòa với toàn bài, với không gian, thời gian và cảm xúc của bài thơ.

Như vậy, qua nhận định của Xuân Diệu, ta có thể thấy rằng một bài thơ hay không chỉ đơn thuần là việc dùng ngôn từ đẹp, mà còn phải gắn liền với cái "hồn", cái tư tưởng, cảm xúc sâu sắc của tác giả. Chính sự kết hợp hoàn hảo giữa "hồn" và "xác" sẽ tạo nên sức mạnh và giá trị lâu bền cho bài thơ.