Truyện Kiều – Nguyễn Du

Đây là tác phẩm nổi tiếng nhất của thơ Nôm, viết bằng chữ Nôm theo thể lục bát, kể về cuộc đời đầy bi kịch của Thúy Kiều. Truyện Kiều không chỉ là câu chuyện tình cảm mà còn mang ý nghĩa phê phán xã hội phong kiến bất công.
Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu

Tác phẩm ca ngợi lòng nhân nghĩa, tài trí của Lục Vân Tiên, một người anh hùng cứu dân giúp nước. Truyện này cũng được viết bằng chữ Nôm và thể lục bát, dễ hiểu và dễ tiếp cận.
Nhị Độ Mai – khuyết danh

Truyện kể về nàng Mai và chuyện tình yêu đầy sóng gió của nàng. Tác phẩm nhấn mạnh đến phẩm chất kiên cường và tấm lòng chung thủy của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Phạm Công – Cúc Hoa – khuyết danh

Đây là một câu chuyện về tình yêu và đức hy sinh của người vợ, người mẹ. Câu chuyện thể hiện sự thủy chung và tấm lòng son sắt của Cúc Hoa đối với chồng con.
Tống Trân – Cúc Hoa – khuyết danh

Truyện này kể về chàng Tống Trân và nàng Cúc Hoa, câu chuyện ca ngợi tình yêu son sắt và phẩm chất đạo đức cao đẹp của cả hai nhân vật chính.
Những tác phẩm trên đều là truyện thơ Nôm viết bằng thể thơ lục bát, có nội dung phong phú, mang đậm tính nhân văn và phản ánh xã hội phong kiến. Chúng là những tác phẩm đặc sắc trong văn học Việt Nam, góp phần vào việc giáo dục lòng yêu thương, đức hy sinh và lòng nhân ái

Trong chương trình Ngữ văn lớp 9, học sinh sẽ được tiếp xúc với một số tác phẩm truyện thơ Nôm đặc sắc. Đây là những tác phẩm có giá trị lớn về mặt văn hóa, lịch sử và nghệ thuật, giúp học sinh hiểu sâu hơn về nền văn học dân tộc. Dưới đây là một số tác phẩm truyện thơ Nôm nổi bật mà bạn có thể tìm thấy trong chương trình học:

1. Truyện Kiều của Nguyễn Du
Giới thiệu: Đây là một trong những tác phẩm lớn nhất của văn học Việt Nam. Truyện Kiều là một tác phẩm truyện thơ Nôm nổi tiếng, viết theo thể lục bát, kể về cuộc đời đầy bi kịch của nàng Vương Thúy Kiều. Câu chuyện xoay quanh cuộc đời và số phận của Kiều, một người con gái hiếu thảo, tài sắc vẹn toàn, nhưng phải trải qua bao nhiêu đau khổ, mất mát và thử thách vì chữ "tình".
Ý nghĩa: Tác phẩm không chỉ ca ngợi phẩm chất cao đẹp của con người mà còn thể hiện sâu sắc triết lý nhân sinh, đặc biệt là khái niệm "sự trả giá cho mọi hành động" trong cuộc sống.
2. Chinh phụ ngâm của Đặng Trần Côn
Giới thiệu: Chinh phụ ngâm là một tác phẩm truyện thơ Nôm nổi tiếng của Đặng Trần Côn, sau đó được Nguyễn Du phóng tác thành Chinh phụ ngâm khúc. Tác phẩm kể về nỗi lòng của người phụ nữ ở nhà chờ chồng ra trận, đầy tâm trạng lo âu, nhớ nhung, mong đợi.
Ý nghĩa: Tác phẩm thể hiện nỗi khổ đau của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đồng thời phản ánh sự hy sinh, lòng kiên nhẫn và trung trinh trong tình yêu và cuộc sống.
3. Cung oán ngâm khúc của Nguyễn Gia Thiều
Giới thiệu: Cung oán ngâm khúc là một tác phẩm truyện thơ Nôm nổi tiếng khác của Nguyễn Gia Thiều. Tác phẩm thể hiện nỗi oán than, u uất của một cung nữ bị lãng quên trong cung đình, ca ngợi tình yêu tự do và khát vọng thoát khỏi sự gò bó của xã hội phong kiến.
Ý nghĩa: Tác phẩm mang đậm chất trữ tình và là tiếng nói của sự phản kháng, của những thân phận bị giam cầm trong chế độ phong kiến.
4. Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi (Dù không phải là truyện thơ Nôm, nhưng đây là một tác phẩm văn học quan trọng có thể được học trong chương trình lớp 9)
Giới thiệu: Bình Ngô đại cáo là tác phẩm của Nguyễn Trãi, viết bằng chữ Nôm. Đây là một bản cáo trạng hùng hồn, tuyên bố chiến thắng của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh. Tác phẩm mang đậm tính sử thi và hào hùng, thể hiện lòng yêu nước và tinh thần kiên cường của dân tộc.
Ý nghĩa: Bình Ngô đại cáo được coi là "Bản tuyên ngôn độc lập" của dân tộc, ca ngợi chiến thắng và khẳng định quyền tự do, độc lập của Việt Nam.

Các tác phẩm truyện thơ Nôm nói chung không chỉ có giá trị về mặt nghệ thuật mà còn mang đậm giá trị nhân văn và lịch sử, giúp học sinh lớp 9 hiểu rõ hơn về quá trình phát triển của văn học dân tộc cũng như những thông điệp sâu sắc mà các tác phẩm này truyền tải.