Sự thay đổi số electron ở lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố trong một hàng khi đi từ trái sang phải:
Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo chiều ngang theo các hàng (chu kỳ). Mỗi chu kỳ biểu thị một mức năng lượng (hoặc một lớp electron) và các nguyên tố trong cùng một chu kỳ có cùng số lớp electron.

Sự thay đổi số electron ở lớp ngoài cùng: Khi đi từ trái sang phải trong một hàng (chu kỳ), số electron ở lớp ngoài cùng (hay còn gọi là electron hóa trị) tăng dần.

Ví dụ, trong chu kỳ 2: Nguyên tố đầu tiên là lithium (Li) có 1 electron ở lớp ngoài cùng, tiếp theo là beryllium (Be) có 2 electron, boron (B) có 3 electron, và cứ tiếp tục như vậy cho đến neon (Ne) có 8 electron ở lớp ngoài cùng.
Do đó, số electron ở lớp ngoài cùng sẽ tăng từ 1 đến 8 khi đi từ trái sang phải trong cùng một chu kỳ.
Tác dụng:

Sự thay đổi này phản ánh xu hướng hóa trị của các nguyên tố. Các nguyên tố ở bên trái bảng tuần hoàn (như kim loại kiềm và kim loại kiềm thổ) có ít electron hóa trị và thường dễ dàng mất electron để trở thành ion dương, trong khi các nguyên tố ở bên phải (đặc biệt là phi kim) có nhiều electron hóa trị và dễ dàng nhận electron để trở thành ion âm.
Các nguyên tố có số electron ngoài cùng đầy đủ (như các khí hiếm) sẽ có tính ổn định rất cao và ít có xu hướng tham gia vào các phản ứng hóa học.
2. Số electron ở lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố trong cùng một cột (nhóm):
Các nguyên tố trong cùng một cột (nhóm) của bảng tuần hoàn sẽ có các đặc điểm hóa học giống nhau, bao gồm số electron ở lớp ngoài cùng (electron hóa trị).

Sự thay đổi số electron hóa trị:

Trong cùng một nhóm (cột), số electron ở lớp ngoài cùng của các nguyên tử giữ nguyên. Điều này có nghĩa là tất cả các nguyên tố trong một nhóm đều có cùng số electron hóa trị, điều này lý giải tại sao chúng có tính chất hóa học tương đối giống nhau.
Ví dụ, các nguyên tố trong nhóm 1 (kim loại kiềm như lithium (Li), sodium (Na), potassium (K),) đều có 1 electron hóa trị, vì vậy chúng đều có xu hướng mất 1 electron để tạo thành ion dương.
Tương tự, các nguyên tố trong nhóm 17 (halogen như fluor (F), chlorine (Cl), brom (Br)) đều có 7 electron hóa trị và có xu hướng nhận 1 electron để tạo thành ion âm.
Tác dụng:

Điều này lý giải vì sao các nguyên tố trong cùng một nhóm lại có tính chất hóa học tương tự nhau. Ví dụ, các kim loại kiềm (nhóm 1) đều rất phản ứng với nước, tạo ra kiềm và giải phóng khí hydro. Các halogen (nhóm 17) đều có tính oxy hóa mạnh và rất dễ dàng kết hợp với các kim loại để tạo thành muối.
Tuy nhiên, mặc dù số electron hóa trị trong cùng một nhóm là giống nhau, nhưng tính chất vật lý của các nguyên tố trong nhóm có thể khác biệt, ví dụ như sự thay đổi độ nóng chảy, độ dày của kim loại, hoặc độ điện tử tính khi đi từ trên xuống dưới trong một nhóm.

Sự thay đổi số electron ở lớp ngoài cùng trong một hàng (chu kỳ): Tăng dần từ trái sang phải, và điều này phản ánh sự thay đổi về tính chất hóa học của các nguyên tố, từ kim loại sang bán kim loại, rồi đến phi kim.
Sự thay đổi số electron ở lớp ngoài cùng trong một cột (nhóm): Giữ nguyên, khiến các nguyên tố trong cùng một nhóm có tính chất hóa học tương tự nhau.
Qua đó, chúng ta có thể thấy rằng sự phân loại các nguyên tố trong bảng tuần hoàn dựa vào số lượng electron ở lớp ngoài cùng là cơ sở để hiểu và dự đoán tính chất hóa học của các nguyên tố, đồng thời giúp giải thích sự tương đồng và khác biệt trong các nhóm và chu kỳ.