### So sánh nhân vật Điền trong "Giăng sáng" và nhân vật Hộ trong "Đời thừa"

Nam Cao, một trong những tác giả tiêu biểu của văn học hiện thực phê phán Việt Nam, đã khắc họa thành công những nhân vật mang nỗi đau, khát vọng và sự giằng xé trong cuộc sống. Hai nhân vật Điền trong "Giăng sáng" và Hộ trong "Đời thừa" đều là những nhà văn, nhưng số phận và cách nhìn nhận về cuộc sống của họ lại rất khác nhau, phản ánh những khía cạnh sâu sắc về đời sống văn nghệ sĩ trong xã hội.

**1. Khát vọng và mộng văn chương**

Điền là một nhân vật tràn đầy nhiệt huyết và lý tưởng. Anh từng ấp ủ mộng văn chương, sẵn sàng chấp nhận mọi khổ cực để theo đuổi đam mê. Tâm trạng của Điền thể hiện rõ qua câu nói “Điền sẵn lòng từ chối một chỗ làm kiếm mỗi tháng hàng trăm bạc, nếu có thể kiếm được năm đồng bạc về nghề văn”. Điều này cho thấy một niềm tin mãnh liệt vào giá trị của nghệ thuật, sẵn sàng hy sinh để theo đuổi nó.

Ngược lại, Hộ lại xuất phát từ hoàn cảnh khó khăn hơn. Ban đầu, với tâm hồn đầy lý tưởng và khao khát sáng tạo, Hộ chỉ lo lắng cho nghệ thuật mà không quan tâm đến vật chất. Tuy nhiên, khi gia đình Từ xuất hiện, trách nhiệm đè nặng lên vai Hộ, khiến anh phải thay đổi cách nhìn về cuộc sống. Hộ nhận ra giá trị của đồng tiền và những nỗi khổ đau mà gia đình mình phải chịu đựng, dẫn đến sự chuyển biến trong thái độ sống của anh.

**2. Sự thay đổi trong cách nhìn nhận**

Trong khi Điền rơi vào tình trạng khủng hoảng khi phải từ bỏ giấc mơ văn chương để lo cho gia đình, Hộ lại trải qua quá trình chuyển mình từ một nhà văn lý tưởng thành một người phải đối diện với thực tế phũ phàng. Điền cảm thấy “ích kỷ” khi nghĩ đến sự nghiệp văn chương, điều đó cho thấy sự giằng xé giữa mộng và thực tại. Anh cảm nhận rõ ràng rằng bổn phận của mình là lo cho gia đình, một mâu thuẫn nội tâm sâu sắc mà nhiều nghệ sĩ phải trải qua.

Hộ thì ngược lại, ban đầu chỉ biết sống cho lý tưởng, nhưng khi gia đình trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống, anh bắt buộc phải “vấn đề hóa” các bận rộn tầm thường nhưng thiết yếu. Hộ phải đối diện với cái đói, cái rét của cuộc sống hàng ngày, và điều này khiến anh phải viết “những bài báo đề người ta đọc rồi quên ngay sau lúc đọc”, biểu hiện cho sự đánh đổi giữa nghệ thuật và cơm áo gạo tiền.

**3. Tình trạng tâm lý và sự tự nhận thức**

Cả Điền và Hộ đều mang trong mình tâm trạng tê tái của một nhà văn nhưng lại phải đối mặt với thực tại khắc nghiệt. Điền nhận thức được rằng sự nghiệp văn chương không chỉ đơn thuần là mơ ước mà còn là trách nhiệm với gia đình. Hình ảnh mẹ Điền “gồng thuê, gánh mướn” và các em không được đi học phản ánh rõ nét tình trạng khó khăn mà gia đình anh phải chịu đựng.

Hộ cũng trải qua những cảm xúc tương tự. Sự “đỏ mặt lên, cau mày, nghiên răng, vò nát sách” cho thấy nỗi xấu hổ và sự tự trách mình khi phải viết những tác phẩm không đáng. Hộ không chỉ tự đấu tranh với chính mình mà còn cảm thấy mình đang phản bội lại lý tưởng nghệ thuật mà anh từng theo đuổi.

### Kết luận

Như vậy, nhân vật Điền và Hộ đều là những hình ảnh tiêu biểu cho tâm trạng của những người làm nghệ thuật trong xã hội thực dân nửa phong kiến. Họ đều phải đối diện với những mâu thuẫn giữa lý tưởng sáng tạo và thực tế khắc nghiệt của cuộc sống. Điền và Hộ không chỉ là đại diện cho một thế hệ nhà văn, mà còn là tiếng nói chung cho những khát vọng và nỗi đau của con người trong xã hội đương thời. Nam Cao đã khéo léo lồng ghép vào những câu chuyện của họ những vấn đề xã hội lớn lao, từ đó tạo ra những tác phẩm để đời, góp phần phản ánh sâu sắc thực trạng văn nghệ sĩ trong bối cảnh lịch sử của đất nước.