Nguyên tử là đơn vị cơ bản cấu tạo nên các chất và vật chất trong vũ trụ. Nó là thành phần cơ bản của tất cả các nguyên tố hóa học và các phân tử. Nguyên tử có thể được coi là một cấu trúc nhỏ bé và không thể chia nhỏ hơn mà vẫn giữ được tính chất hóa học của nguyên tố đó.

### Thành phần và cấu tạo của nguyên tử:

1. **Hạt nhân (Nucleus):**
- **Proton (Hạt proton):** Là các hạt mang điện tích dương, có khối lượng lớn hơn electron. Số lượng proton trong hạt nhân xác định nguyên tố hóa học của nguyên tử (số proton = số nguyên tử = Z).
- **Neutron (Hạt neutron):** Là các hạt không mang điện tích (trung hòa), có khối lượng gần bằng proton. Neutron và proton cùng tồn tại trong hạt nhân và tạo thành khối lượng chủ yếu của nguyên tử. Số lượng neutron cộng với số lượng proton xác định số khối của nguyên tử (A = số neutron + số proton).

2. **Electron (Electron cloud):**
- **Electron:** Là các hạt mang điện tích âm, di chuyển quanh hạt nhân trong các quỹ đạo hay lớp vỏ. Các electron chiếm phần lớn thể tích của nguyên tử nhưng có khối lượng rất nhỏ so với proton và neutron. Số lượng electron trong nguyên tử bằng số lượng proton trong hạt nhân để nguyên tử có điện tích tổng cộng bằng 0.

### Cấu trúc của nguyên tử:

- **Hạt nhân:** Ở trung tâm nguyên tử, chứa các proton và neutron. Hạt nhân rất nhỏ so với kích thước toàn thể nguyên tử nhưng lại có khối lượng gần như toàn bộ của nguyên tử.
- **Lớp vỏ electron:** Các electron di chuyển quanh hạt nhân trong các lớp vỏ hay quỹ đạo cụ thể, tạo thành một "đám mây" electron xung quanh hạt nhân. Các lớp vỏ này được phân loại theo các mức năng lượng khác nhau, từ lớp vỏ gần hạt nhân nhất đến lớp vỏ xa hơn.

### Mô hình nguyên tử:

- **Mô hình Bohr:** Mô tả các electron quay quanh hạt nhân trên các quỹ đạo xác định, tương tự như các hành tinh quay quanh mặt trời.
- **Mô hình cơ học lượng tử (hoặc mô hình electron cloud):** Mô tả electron không di chuyển theo quỹ đạo chính xác mà ở trong các khu vực không gian gọi là "orbital", với xác suất cao nhất để tìm thấy electron ở các khu vực này.

Nguyên tử là nền tảng để hiểu các tính chất hóa học và vật lý của các chất, cũng như các phản ứng hóa học và cơ chế của vật lý lượng tử.