Đề số 17: Đọc đoạn trích sau:
[…] Sơn xúng xính rủ chị ra chợ chơi. Nhà Sơn ở quay lưng vào chợ, cạnh một dãy nhà lá của những người nghèo khổ mà Sơn quen biết cả vì họ vẫn vào vay mượn ở nhà Sơn. Sơn biết lũ trẻ con các gia đình ấy chắc bây giờ đương đợi mình ở cuối chợ để đánh khăng, đánh đáo.
Không phải ngày phiên, nên chợ vắng không. Mấy cái quán chơ vơ lộng gió, rác bẩn rải rác lẫn với lá rụng của cây đề. Gió thổi mạnh làm Sơn thấy lạnh và cay mắt. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, những làng ở xa Sơn thấy rõ như ở gần. Mặt đất rắn lại và nứt nẻ những đường nho nhỏ, kêu vang lên lanh tanh dưới nhịp guốc của hai chị em.
Đến cuối chợ đã thấy lũ trẻ đang quây quần chơi nghịch. Chúng nó thấy chị em Sơn đến đều lộ vẻ vui mừng, nhưng chúng vẫn đứng xa, không dám vồ vập. Chúng như biết cái phận nghèo hèn của chúng vậy, tuy Sơn và chị vẫn thân mật chơi đùa với chúng, chứ không kiêu kỳ và khinh khỉnh như các em họ của Sơn.
Thằng Cúc, con Xuân, con Tý, con Túc sán gần giương đôi mắt ngắm bộ quần áo mới của Sơn. Sơn nhận thấy chúng ăn mặc không khác ngày thường, vẫn những bộ quần áo nâu bạc đã rách vá nhiều chỗ. Nhưng hôm nay, môi chúng nó tím lại và qua những chỗ áo rách, da thịt thâm đi. Mỗi cơn gió đến, chúng lại run lên, hàm răng đập vào nhau.
Thằng Xuân đến mó vào chiếc áo của Sơn, nó chưa thấy cái áo như thế bao giờ. Sơn lật vạt áo thâm, chìa áo vệ sinh và áo dạ cho cả bọn xem. Một đứa tặc lưỡi, nói:
- Cái áo này mặc thì nóng lắm. Chắc mua phải đến một đồng bạc chứ không ít, chúng mày nhỉ.
Đứa khác nói:
- Ngày trước thầy tao cũng có một cái áo như thế, về sau bán cho ông lý mất.
Con Túc ngây ngô giương đôi mắt lên hỏi Sơn:
- Cái này cậu mua tận Hà Nội phải không?
Sơn ưỡn ngực đáp:
- Ở Hà Nội, chứ ở đây làm gì có. Mẹ tôi còn hẹn mua cho tôi một cái áo len nhiều tiền hơn nữa kia.
Chị Lan bỗng giơ tay vẫy một con bé, từ nãy vẫn đứng dựa vào cột quán, gọi:
- Sao không lại đây, Hiên? Lại đây chơi với tôi.
Hiên là đứa con gái bên hàng xóm, bạn với Lan và Duyên. Sơn thấy chị gọi nó không lại, bước gần đến trông thấy con bé co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc có manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay. Chị Lan cũng đến hỏi:
- Sao áo của mày rách thế Hiên, áo lành đâu không mặc?
Con bé bịu xịu nói:
- Hết áo rồi, chỉ còn cái này.
- Sao không bảo u mày may cho?
Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn cùng nói với Hiên đùa nghịch ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, Sơn lại gần chị thì thầm:
- Hay là chúng ta đem cho nó cái áo bông cũ, chị ạ.
- Ừ, phải đấy. Để chị về lấy.
Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo. Sơn đứng lặng yên đợi, trong lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui […]
(Trích Gió lạnh đầu mùa, Thạch Lam, Văn học 8, tập 1, trang 56, NXB Giáo dục,2001)
Lựa chọn đáp án đúng:
Câu 1: Ý nào nói đúng về phương thức biểu đạt của VB:
Tự sự, biểu cảm, nghị luận B. Tự sự, nghị luận, miêu tả
C. Tự sự, miêu tả, biểu cảm D. Tự sự, thuyết minh, nghị luận
Câu 2: Nhân vật được nhà văn tập trung khắc họa trong đoạn trích là:
Lan B. Sơn
C. Hiên D. Xuân
Câu 3: Xác định ngôi kể của người kể chuyện trong đoạn trích:
Ngôi thứ nhất B. Ngôi thứ hai
C. Ngôi thứ ba D. Không xác định được
Câu 4: Không gian nghệ thuật được khắc hoạ trong đoạn trích là:
A. Đình làng B. Cánh đồng
C. Ga tàu D. Chợ
Câu 5: Hình ảnh những đứa trẻ Cúc, Xuân, Tý, Túc, Hiên gợi những thân phận như thế nào trong xã hội lúc bấy giờ?
Những đứa trẻ con nhà nghèo
Những đứa trẻ con nhà giàu
Những đứa trẻ ngoan
Những đứa trẻ hư
Câu 6: Tại sao khi thấy Lan và Sơn đến, những đứa trẻ ở chợ đều lộ vẻ vui mừng, nhưng chúng vẫn đứng xa, không dám vồ vập?
Vì sợ làm hỏng cái áo mới của Sơn
Vì Lan và Sơn không chịu chơi với chúng
Vì thân phận nghèo hèn của chúng
Vì chúng rét quá nên không chơi cùng Lan và Sơn được
Câu 7: Việc Lan và Sơn sẵn sàng chơi với những đứa trẻ ở chợ thể hiện tính cách gì của 2 nhân vật này?
Hiền lành, tốt bụng
Nhu nhược, yếu đuối
Dũng cảm, nghĩa khí
Hòa đồng, cởi mở
Trả lời các câu hỏi:
Câu 8: “Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn cùng nói với Hiên đùa nghịch ở vườn nhà.” Chỉ ra một số từ ngữ thể hiện những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn trên; từ đó, nhận xét về hiệu quả của việc kết hợp phương thức biểu cảm trong quá trình tự sự?
Câu 9: Ý định cho Hiên áo góp phần thể hiện tính cách gì của Lan và Sơn? Hành động đó có ý nghĩa gì đối với Hiên?
Câu 10: Viết đoạn văn (khoảng 10 dòng) bàn về vai trò của việc học tập để xây đắp tương lai.