Vận dụng 2 trang 17 Lịch sử 10: Hãy sưu tầm một câu chuyện về truyền thống đoàn kết của nhân dân Việt Nam trong lịch sử và kể với bạn học (nêu rõ nguồn gốc của câu chuyện và cách thức sưu tầm).

Lời giải:

(*) Câu truyện: “Vì muôn dân”

Thân phụ của Trần Quốc Tuấn là An Sinh Vương (Trần Liễu) vốn có hiềm khích với vua Trần Thái Tông (Trần Cảnh). Trước khi mất, An Sinh Vương cầm tay Quốc Tuấn mà chăng chối rằng: “"Con hãy vì cha mà lấy thiên hạ. Nếu không, nơi chín suối, cha không thể nhắm mắt được”. Trần Quốc Tuấn ghi nhớ kĩ nhưng không cho lời cha là phải.

Trần Quốc Tuấn được Trần Thái Tông phong tước Hưng Đạo Vương, đối đãi trọng hậu. Ông cũng dốc lòng phò tá nhà vua. Nhưng một số đại thần triều đình vẫn không khỏi lo ngại, sợ rằng ông sẽ tìm cách trả thù cho cha. Ngay cả hoàng tử thứ ba của vua Thái Tông là Chiêu Minh Vương Trần Quang Khải cũng có những mâu thuẫn, tị hiềm với Hưng Đạo vương.

Khi giặc Nguyên lăm le xâm lược bờ cõi Đại Việt lần thứ hai. Vua Trần Nhân Tông (cháu vua Thái Tông) cho mời Hưng Đạo Vương và Chiêu Minh Vương vào cung để bàn định kế sách.

Vừa từ Vạn Kiếp về tới Thăng Long, đậu thuyền ở bến Đông, Hưng Đạo Vương đã sai người tới mời Thượng tướng Thái sư Trần Quang Khải (Chiêu Minh Vương) đến cùng bàn luận việc nước. Biết Quang Khải ngại tắm, Hưng Đạo Vương sai người nấu sẵn nước thơm và xin được tắm giùm. Ông tự tay cởi y phục giúp, dội nước thơm cho Quang Khải và thân mật đùa rằng:

- Hôm nay, thật may mắn, tôi được tắm hầu Thái sư.

Quang Khải cũng không kìm nổi xúc động, đùa lại:

-  Tôi mới thật có may mắn vì được Quốc công Tiết chế tắm cho.

Tấm lòng chân thành của hai người đã dần xóa đi mối hiềm khích trong gia tộc và những vị trụ cột của triều đình đã sát cánh bên nhau cùng lo việc nước.

Ngày hôm sau, Hưng Đạo Vương và Chiêu Minh Vương ăn mặc tề chỉnh vào cung yết kiến đức vua. Vua Nhân Tông mở đầu cuộc bàn bạc bằng lời nói chân tình:

- Trước đây, giặc Nguyên đã bị quân và dân ta đánh đại bại. Lần này chúng lại xâm lược nước ta với lực lượng hùng hậu hơn, mạnh hơn trước rất nhiều. Vậy các khanh đã có kế sách gì để đánh tan giặc Nguyên, giữ yên bờ cõi cho trăm họ được nhờ?

Hưng Đạo trình tâu vua kế sách, rồi nhấn mạnh lại việc phải làm trước mắt là:

- Cần phải triệu tập bô lão cả nước về kinh để bàn bạc, củng cố quyết tâm đánh giặc Nguyên xâm lược. Làm như thế là ta đã tập hợp được ý nguyện trăm họ, quyết tâm của trăm họ, thì thế giặc dẫu có mạnh đến đâu cũng bị đánh bại .

Nhà vua thuận ý và ra chiếu triệu tập các bô lão từ mọi miền của đất nước về dự hội Diên Hồng bàn bạc việc quốc gia đại sự. Hội Diên Hồng lịch sử đó diễn ra vào cuối năm 1284.

Trước đông đủ bô lão, các tướng sĩ, vua dõng dạc hỏi:

- Sứ nhà Nguyên trình thư, xin mượn đường đi qua nước ta để đánh Chăm-pa, vậy ý các khanh như thế nào?

Hưng Đạo Vương khẳng khái tâu với vua:

- Cho giặc Nguyên mượn đường là mất nước.

Sau lời tâu của Hưng Đạo, hội Diên Hồng vang lên tiếng nói của các bô lão và tướng sĩ:

- Không cho giặc Nguyên mượn đường.

Vua Nhân Tông cảm kích trước khí thế hừng hực đó, vua hỏi tiếp:

- Vậy ta nên hòa hay nên đánh?

Cả hội nghị Diên Hồng vang lên tiếng nói đồng thanh:

- Nên đánh!

=> Ý nghĩa câu truyện: ca ngợi tinh thần đoàn kết trong nội bộ triều đình nhà Trần và sự đoàn kết giữa triều đình với nhân dân trong cuộc đấu tranh chống xâm lược.

(*) Nguồn gốc câu truyện: SGK Tiếng Việt lớp 5 - tập 2 - trang 73

(*) Cách thức sưu tầm:

+ Lập danh mục các nguồn sử liệu, các kênh khai thác thông tin (sách báo, tạp chí, internet…) trong quá trình tìm hiểu

+ Chọn lọc, phân loại thông tin

+ Xác minh lại thông tin (đối chiếu nội dung câu truyện với nội dung ghi chép trong: Đại Việt sử kí toàn thư; Khâm định Việt sử thông giám cương mục….)