Nữ thi sĩ Xuân Quỳnh là nhà thơ mà em đặc biệt yêu thích và ngưỡng mộ. Tác phẩm đầu tiên đưa em đến với bà chính là Tiếng gà trưa.

Tiếng gà trưa là thứ âm thanh diệu kì xuyên suốt cả bài thơ, và cũng là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa người bà ở chốn hậu phương và người cháu nơi tiền tuyến. Mở đầu bài thơ, khi người lính đang miệt mài hành quân, thì chợt lắng nghe thấy tiếng gà nhảy ổ. Điệp từ “nghe” được lặp lại ba lần đã thể hiện được sự tác động mạnh dần của tiếng gà với tiềm thức người chiến sĩ. Âm thanh ấy đã đánh thức trong miền kí ức về quê hương ở nơi xa, và về cả người bà yêu quý.

Những kỉ niệm về tuổi thơ cách đây đã xa, theo tiếng gà kéo nhau ùa về. Đó là những ngày mà chú chiến sĩ còn là một đứa trẻ, lẽo đẽo theo sau lưng bà đi khắp nơi. Mọi kỉ niệm của anh đều gắn với bà. Đó là hình ảnh con gà mái mơ bà nuôi. Là tiếng mắng “rồi sau này lang mặt” của bà khi anh lén nhìn gà đẻ. Là hình ảnh bà chắt chiu, dành dụm từng quả trứng. Là niềm vui sướng khôn kể khi được bà mua cho tấm áo mới. Chỉ qua những chi tiết ấy, người đọc đã có thể cảm nhận được sự quấn quýt, yêu thương nồng ấm của hai bà cháu.

Chính vì yêu mến bà, yêu quý quê hương, mà cậu bé ngày nào lớn lên quyết tâm ra tiền tuyến. Anh mang súng lên vai để canh gác biên thùy, chống lại kẻ thù, bảo vệ bình yên cho hậu phương:

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Bà ơi, cũng vì bà…

Qua bài thơ Tiếng gà trưa, tác giả Xuân Quỳnh đã khắc họa một bức tranh tuyệt đẹp về miền tuổi thơ trong sáng của những đứa trẻ lớn lên ở miền quê Bắc Bộ. Nhưng hơn thế, chính là tình cảm bà cháu, tình yêu đất nước thiêng liêng thấm đượm trong từng câu thơ

Xuân Quỳnh (1942 - 1988) là nhà thơ nữ được nhiều người yêu thơ mến mộ. Thơ chị trẻ trung, sôi nổi, giàu chất trữ tình. Vốn xuất thân từ nông thôn nên Xuân Quỳnh hay viết về những đề tài bình dị, gần gũi của cuộc sống đời thường như tình mẹ con, bà cháu, tình yêu, tình quê hương, đất nước. Ngay từ tập thơ đầu tay “Tơ tằm - Chồi biếc” (in chung - 1963), Xuân Quỳnh đã gây được sự chú ý của người đọc bởi phong cách thơ mới mẻ. Hơn hai mươi năm cầm bút, chị đã sáng tác nhiều tập thơ có giá trị, tạo ấn tượng khó quên trong lòng người đọc. Bài thơ “Tiếng gà trưa” đã thể hiện được tình cảm sâu sắc về gia đình, quê hương và đất nước.Tác phẩm được viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ trên phạm vi cả nước. Bị thua đau ở chiến trường miền Nam, giặc Mỹ điên cuồng mở rộng chiến tranh phá hoại bằng máy bay, bom đạn... ra miền Bắc, hòng tàn phá hậu phương lớn của tiền tuyến lớn. Trong hoàn cảnh nước sôi lửa bỏng ấy, hàng triệu thanh niên đã lên đường với khí thế:

“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”

Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người chiến sĩ trẻ đang cùng đồng đội trên đường hành quân vào Nam chiến đấu.

“Tiếng gà trưa” đã gợi nhớ về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ và tình bà cháu. Tình cảm gia đình, quê hương đã làm sâu sắc thêm tình yêu đất nước. Bao trùm bài thơ là nỗi nhớ cồn cào, da diết. Nhớ nhà, đó là tâm trạng tất yếu của những người lính trẻ vừa bước qua hoặc chưa bước qua hết tuổi học trò đã phải buông cây bút, cầm cây súng ra đi đánh giặc cứu nước. Nỗi nhớ ở đây thật giản dị và cụ thể. Chỉ một tiếng gà trưa bất chợt nghe thấy khi dừng chân bên xóm nhỏ là đã gợi dậy cả một trời thương nhớ. Tiếng gà nhảy ổ làm xao động nắng trưa và cũng làm xao xuyến hồn người. Nghe tiếng gà mà như nghe thấy tiếng quê hương an ủi, vỗ về và tiếp thêm sức mạnh. Điệp từ “nghe” được nhắc lại ba lần, mở đầu ba câu thơ liên tiếp thể hiện sự rung cảm cao độ trong tâm hồn chiến sĩ:

“Trên đường hành quân xa

Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ
Cục… cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”

Quê nhà hiện lên rõ nét trong tâm tưởng và những kỉ niệm tuổi thơ lần lượt sống dậy qua những hình ảnh thân thương. Tiếng gà trưa nhắc nhớ đến “Ổ rơm hồng những trứng” của mấy chị mái mơ, mái vàng xinh xắn, mắn đẻ. Tiếng gà trưa khiến người cháu xa nhà nhớ đến người bà kính yêu một đời tần tảo. Thương biết mấy là cảnh đứa cháu tò mò xem gà đẻ, bị bà mắng: “Gà đẻ mà mày nhìn/Rồi sau này lang mặt”. Chẳng hiểu hư thực ra sao nhưng cháu tin thật: “Cháu về lấy gương soi/Lòng dại thơ lo lắng”. Giờ đây, đứa cháu đã trưởng thành ao ước trở về thời bé bỏng để lại được nghe tiếng mắng yêu của bà, được thấy bóng dáng quen thuộc của bà khum tay soi trứng, chắt chiu từng mầm hy vọng sẽ có được một đàn gà con đông đúc.Suốt một đời lam lũ, lo toan, bà chẳng bao giờ nghĩ đến bản thân mà chỉ lo cho cháu, bởi đứa cháu đối với bà là tất cả. Bà thầm mong đàn gà thoát khỏi nạn dịch mỗi khi mùa đông tới: “Để cuối năm bán gà/Cháu được quần áo mới”.

Ao ước của đứa cháu có được cái quần chéo go, cái áo cánh chúc bâu còn nguyên vẹn lần hồ sột soạt và thơm mùi vải mới được nhân lên gấp bội trong lòng bà yêu cháu. Hạnh phúc gia đình giản dị, đầm ấm mà rất đỗi thiêng liêng cùng bao khát vọng tuổi thơ dường như gói gọn cả trong tiếng gà trưa:

“Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng”

Thông qua nỗi nhớ được khơi dậy từ tiếng gà trưa, nhà thơ Xuân Quỳnh đã miêu tả tâm hồn trong sáng, hồn nhiên và tình cảm yêu mến, kính trọng bà của một em bé nông thôn. Tình bà cháu thắm thiết đã trở thành một phần quan trọng trong đời sống tinh thần của người chiến sĩ hôm nay đang trên đường hành quân chiến đấu bảo vệ quê hương, đất nước:

“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì tình yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”

Khổ thơ cuối cùng là lời tâm sự chân thành của đứa cháu chiến sĩ trên đường ra tiền tuyến gửi về người bà kính yêu ở hậu phương. Từ tình cảm cụ thể là tình bà cháu đến tình cảm lớn lao như lòng yêu Tổ quốc, yêu xóm làng thân thuộc đều được biểu hiện bằng hình thức nghệ thuật giản dị, mộc mạc như lời ăn tiếng nói hàng ngày; ấy vậy mà nó lại gây xúc động sâu xa bởi nhà thơ đã nói giúp chúng ta những điều thiêng liêng nhất của tâm hồn.

Bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh, một lần nữa chúng ta nhận thấy rằng nhà văn Nga I-li-a Ê-ren-bua thật sáng suốt khi đúc kết nên chân lý: “Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào dải trường giang Vôn-ga, con sông Vôn-ga đi ra bể. Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc”.

Nữ thi sĩ Xuân Quỳnh là nhà thơ mà em đặc biệt yêu thích và ngưỡng mộ. Tác phẩm đầu tiên đưa em đến với bà chính là Tiếng gà trưa.

Tiếng gà trưa là thứ âm thanh diệu kì xuyên suốt cả bài thơ, và cũng là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa người bà ở chốn hậu phương và người cháu nơi tiền tuyến. Mở đầu bài thơ, khi người lính đang miệt mài hành quân, thì chợt lắng nghe thấy tiếng gà nhảy ổ. Điệp từ “nghe” được lặp lại ba lần đã thể hiện được sự tác động mạnh dần của tiếng gà với tiềm thức người chiến sĩ. Âm thanh ấy đã đánh thức trong miền kí ức về quê hương ở nơi xa, và về cả người bà yêu quý.

Những kỉ niệm về tuổi thơ cách đây đã xa, theo tiếng gà kéo nhau ùa về. Đó là những ngày mà chú chiến sĩ còn là một đứa trẻ, lẽo đẽo theo sau lưng bà đi khắp nơi. Mọi kỉ niệm của anh đều gắn với bà. Đó là hình ảnh con gà mái mơ bà nuôi. Là tiếng mắng “rồi sau này lang mặt” của bà khi anh lén nhìn gà đẻ. Là hình ảnh bà chắt chiu, dành dụm từng quả trứng. Là niềm vui sướng khôn kể khi được bà mua cho tấm áo mới. Chỉ qua những chi tiết ấy, người đọc đã có thể cảm nhận được sự quấn quýt, yêu thương nồng ấm của hai bà cháu.

Chính vì yêu mến bà, yêu quý quê hương, mà cậu bé ngày nào lớn lên quyết tâm ra tiền tuyến. Anh mang súng lên vai để canh gác biên thùy, chống lại kẻ thù, bảo vệ bình yên cho hậu phương:

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Bà ơi, cũng vì bà…

Qua bài thơ Tiếng gà trưa, tác giả Xuân Quỳnh đã khắc họa một bức tranh tuyệt đẹp về miền tuổi thơ trong sáng của những đứa trẻ lớn lên ở miền quê Bắc Bộ. Nhưng hơn thế, chính là tình cảm bà cháu, tình yêu đất nước thiêng liêng thấm đượm trong từng câu thơ