Trong không gian se lạnh của những ngày cuối đông, khi những nụ đào bắt đầu hé nở và cánh én chao nghiêng trên bầu trời xanh thẳm, lòng người Việt lại rạo rực một nỗi niềm xốn xang khó tả. Đó là lúc Tết đang về – cái Tết cổ truyền thiêng liêng, sợi dây vô hình kết nối quá khứ và hiện tại, là linh hồn của dân tộc Việt Nam suốt hàng ngàn năm lịch sử.
Tết Nguyên Đán, hay còn gọi thân thương là Tết Ta, không chỉ đơn thuần là sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới theo dòng chảy thời gian. Nó là thời điểm giao hòa giữa thiên nhiên, đất trời và thần linh; là dịp để mỗi người con đất Việt hướng về cội nguồn, tổ tiên. Dẫu thời gian có trôi đi, xã hội có hiện đại đến đâu, Tết vẫn giữ nguyên vẹn giá trị cốt lõi: sự sum họp và lòng biết ơn.
Hành trình của Tết bắt đầu từ những ngày tháng Chạp hối hả. Khắp nẻo đường, sắc hoa tươi thắm của đào, mai, quất rạng rỡ dưới ánh nắng nhạt. Chợ Tết – cái hồn của ngày xuân – hiện lên với đủ sắc màu và âm thanh. Tiếng mặc cả, tiếng cười nói, mùi thơm nồng của lá dong, vị cay nồng của gừng, vị ngọt của mứt sen hòa quyện vào nhau tạo nên một bản giao hưởng đặc trưng của Tết. Một trong những nghi lễ quan trọng mở đầu cho chuỗi ngày Tết là lễ cúng ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp. Hình ảnh những chú cá chép vàng được phóng sinh về trời mang theo những mong ước về một năm mới bình an, hanh thông đã trở thành một nét đẹp văn hóa ăn sâu vào tiềm thức.
Nhắc đến Tết cổ truyền, không thể không nhắc đến "linh hồn" của mâm cơm ngày Tết: bánh chưng, bánh tét. Hình ảnh cả gia đình quây quần bên nồi bánh chưng đêm ba mươi, ngọn lửa hồng bập bùng xua tan cái giá lạnh, tiếng nổ lách tách của củi lửa hòa cùng câu chuyện kể của ông bà, cha mẹ về những ngày xưa cũ chính là khoảnh khắc ấm áp nhất của đời người. Chiếc bánh chưng vuông vức xanh mướt, gói ghém trong đó hạt nếp dẻo thơm, đỗ vàng bùi ngậy và miếng thịt mỡ béo ngậy, tượng trưng cho đất, cho lòng biết ơn sâu sắc đối với mẹ thiên nhiên đã nuôi dưỡng con người.
Thời khắc thiêng liêng nhất chính là đêm Giao thừa. Khi kim đồng hồ điểm 12 giờ, bầu trời bùng nổ bởi những màn pháo hoa rực rỡ, lòng người bỗng chốc trở nên nhẹ bẫng, bao muộn phiền của năm cũ như trôi theo làn khói. Mùi nhang trầm thơm ngát trên bàn thờ gia tiên, hòa cùng khói sương bảng lảng của trời xuân tạo nên một không gian thành kính. Trong giờ phút ấy, con cháu thành tâm dâng nén nhang lên tổ tiên, cầu mong sức khỏe, bình an cho cả gia đình. Đó là lúc cái "tôi" cá nhân hòa vào cái "ta" của dòng tộc, là lúc đạo lý "uống nước nhớ nguồn" được thể hiện rõ nét nhất.
Những ngày đầu năm mới chính là những ngày của niềm vui và sự chúc phúc. Sáng mùng Một, trong bộ quần áo đẹp nhất, con cháu kính cẩn mừng tuổi ông bà, cha mẹ. Những bao lì xì đỏ thắm mang theo lời chúc "hay ăn chóng lớn", "vạn sự như ý" là món quà tinh thần quý giá. Người Việt ta có câu: "Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ, mùng ba Tết thầy". Trình tự ấy cho thấy Tết không chỉ dành cho gia đình, mà còn là dịp để tri ân những người đã dạy dỗ, dẫn dắt ta nên người.
Tết còn là dịp của những lễ hội dân gian, của những phong tục tốt đẹp như đi lễ chùa đầu năm để tìm kiếm sự thanh tịnh trong tâm hồn, hay tục khai bút, xin chữ ông Đồ để gửi gắm khát vọng về con chữ, về tri thức. Những nét chữ rồng bay phượng múa trên nền giấy đỏ như chở che, bao bọc những ước mơ xanh cho một năm mới đại cát.
Tuy nhiên, trong nhịp sống hối hả của thế kỷ XXI, đặc biệt là vào năm 2025 này, hình thái của Tết đã có ít nhiều thay đổi. Người ta có thể đặt bánh chưng ngoài hàng, đi du lịch xa thay vì ở nhà chúc Tết. Nhưng dù hình thức có thay đổi, thì tinh thần của Tết vẫn luôn bất diệt. Tết vẫn là dịp để những người đi xa trở về, để những vết thương lòng được chữa lành bằng tình yêu thương gia đình. Tết là lúc ta dừng lại một nhịp để nhìn lại mình, để bao dung hơn với người và hy vọng hơn vào tương lai.
Kết thúc bài văn này, tôi chợt nhớ đến một câu thơ nào đó: "Tết là nơi để về, chứ không phải là dịp để đi". Tết cổ truyền dân tộc sẽ mãi mãi là linh hồn, là bản sắc văn hóa không thể trộn lẫn của người Việt. Giữ gìn Tết chính là giữ gìn cội nguồn sức mạnh để dân tộc ta vững bước tiến vào tương lai. Khi trái tim mỗi người còn rung động trước cánh hoa đào nở sớm hay mùi khói bếp đêm ba mươi, thì cái Tết cổ truyền vẫn sẽ mãi trường tồn cùng thời gian.

TẾT CỔ TRUYỀN DÂN TỘC VIỆT NAM

Trong dòng chảy không ngừng của thời gian, có những giá trị truyền thống vẫn luôn bền bỉ tồn tại, trở thành cội nguồn nuôi dưỡng tâm hồn mỗi con người Việt Nam. Một trong những giá trị thiêng liêng và sâu sắc nhất ấy chính là Tết cổ truyền dân tộc – Tết Nguyên Đán. Tết không chỉ đánh dấu sự khởi đầu của một năm mới mà còn là dịp để con người trở về với gia đình, với quê hương, với những nét đẹp văn hóa đã được lưu truyền qua bao thế hệ.

Tết đến mang theo không khí rộn ràng, náo nức khắp mọi miền đất nước. Khi những cơn gió lạnh cuối đông dần nhường chỗ cho nắng xuân ấm áp, người người, nhà nhà lại tất bật chuẩn bị đón Tết. Từ thành thị đến làng quê, đâu đâu cũng tràn ngập sắc xuân. Những con đường được trang hoàng bằng đèn hoa rực rỡ, chợ Tết họp đông vui với đủ loại hàng hóa, từ bánh mứt, hoa quả đến quần áo mới. Tiếng cười nói rộn ràng hòa cùng âm thanh quen thuộc của mùa xuân tạo nên một bức tranh Tết đầy sinh động và ấm áp.

Một trong những nét đẹp không thể thiếu của Tết cổ truyền là phong tục dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa. Người Việt quan niệm rằng nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng thì năm mới sẽ gặp nhiều may mắn, thuận lợi. Trên bàn thờ tổ tiên, mâm ngũ quả được bày biện trang trọng, thể hiện lòng thành kính và biết ơn của con cháu đối với ông bà, tổ tiên. Mỗi loại quả mang một ý nghĩa riêng, gửi gắm ước mong về cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc và bình an.

Tết cũng là dịp để những món ăn truyền thống được chuẩn bị công phu và tỉ mỉ. Bánh chưng xanh – biểu tượng của đất trời và lòng hiếu thảo – là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết. Hình ảnh cả gia đình quây quần bên nồi bánh chưng đỏ lửa suốt đêm đông đã trở thành ký ức đẹp đẽ trong lòng biết bao thế hệ người Việt. Bên cạnh đó còn có giò chả, dưa hành, thịt đông, canh măng… tất cả đều góp phần tạo nên hương vị Tết đậm đà, khó quên.

Không chỉ mang ý nghĩa vật chất, Tết cổ truyền còn chứa đựng những giá trị tinh thần sâu sắc. Đó là dịp để con cháu sum họp, dù đi xa đến đâu cũng cố gắng trở về bên gia đình. Trong những ngày Tết, mọi người tạm gác lại những lo toan, bộn bề của cuộc sống để dành thời gian cho nhau. Những câu chuyện cũ được nhắc lại, những lời chúc tốt đẹp được trao đi, tất cả làm cho tình cảm gia đình thêm gắn bó và bền chặt.

Một phong tục đẹp khác của ngày Tết là chúc Tết và mừng tuổi. Trẻ em háo hức nhận những phong bao lì xì đỏ thắm, không chỉ vì giá trị vật chất mà còn vì đó là lời chúc may mắn, học giỏi, ngoan ngoãn từ người lớn. Người trẻ chúc Tết ông bà, cha mẹ với mong ước sức khỏe, trường thọ. Những lời chúc giản dị nhưng chân thành ấy đã làm cho không khí Tết thêm phần ấm áp và ý nghĩa.

Ngày nay, dù xã hội ngày càng phát triển, cuộc sống có nhiều thay đổi, nhưng Tết cổ truyền vẫn giữ một vị trí đặc biệt trong lòng mỗi người Việt Nam. Dù cách đón Tết có thể đơn giản hơn, một số phong tục có phần mai một, nhưng giá trị cốt lõi của Tết – đó là sum họp, yêu thương và hướng về cội nguồn – vẫn luôn được gìn giữ.

Tết cổ truyền dân tộc không chỉ là một ngày lễ, mà còn là biểu tượng của bản sắc văn hóa Việt Nam. Đó là sợi dây vô hình gắn kết quá khứ với hiện tại, nối liền các thế hệ trong một dòng chảy truyền thống bền vững. Mỗi người Việt, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần có ý thức trân trọng, giữ gìn và phát huy những nét đẹp của Tết cổ truyền để giá trị ấy mãi mãi được lưu truyền.

Tết đến không chỉ mang theo mùa xuân của đất trời, mà còn mang mùa xuân của lòng người. Dù đi đâu, làm gì, chỉ cần nghĩ đến Tết, trong tim mỗi người Việt Nam lại dâng lên một cảm giác thân thương, ấm áp và tự hào về truyền thống dân tộc mình.