căn cứ vào đặc điểm cấu tạo virus
Quảng cáo
4 câu trả lời 265
1. Lõi Acid Nucleic (Bộ gen)
Đây là phần quan trọng nhất, chứa thông tin di truyền của virus. Khác với các sinh vật khác luôn có cả DNA và RNA, virus chỉ chứa một trong hai loại:
Virus DNA: Có thể là chuỗi đơn hoặc chuỗi kép (Ví dụ: Virus gây bệnh viêm gan B, virus đậu mùa).
Virus RNA: Có thể là chuỗi đơn hoặc chuỗi kép (Ví dụ: Virus HIV, virus cúm, SARS-CoV-2).
2. Vỏ Capsid (Vỏ Protein)
Bao bọc bên ngoài lõi acid nucleic để bảo vệ bộ gen khỏi các tác động của môi trường.
Cấu tạo: Được hợp thành từ các đơn vị protein gọi là capsomer.
Hình dạng: Cách sắp xếp của các capsomer tạo nên hình dạng đặc trưng của virus:
Cấu trúc xoắn: Các capsomer sắp xếp theo chiều xoắn của acid nucleic (Ví dụ: Virus khảm thuốc lá).
Cấu trúc khối: Các capsomer sắp xếp thành các hình khối đa diện (Ví dụ: Adenovirus).
Cấu trúc hỗn hợp: Có đầu hình khối và đuôi hình trụ (Ví dụ: Phage - virus ký sinh ở vi khuẩn).
3. Vỏ ngoài (Chỉ có ở một số loại virus)
Dựa vào đặc điểm này, người ta chia virus thành 2 nhóm: Virus trần và Virus có vỏ ngoài.
Thành phần: Là lớp màng kép lipid và protein (thường lấy từ màng tế bào chủ).
Gai glycoprotein: Trên bề mặt vỏ ngoài thường có các "gai" đóng vai trò là kháng nguyên và giúp virus bám dính đặc hiệu vào thụ thể trên bề mặt tế bào chủ.
Bảng tóm tắt so sánh
Đặc điểm
Virus trần
Virus có vỏ ngoài
Lõi
DNA hoặc RNA
DNA hoặc RNA
Vỏ Capsid
Có
Có
Màng Lipid
Không
Có (Vỏ ngoài)
Khả năng chịu nhiệt
Thường bền hơn
Dễ bị phá hủy bởi xà phòng, cồn
Ví dụ
Virus gây bệnh bại liệt
Virus SARS-CoV-2, Virus HIV
Ý nghĩa của việc tìm hiểu cấu tạo:
Việc hiểu rõ cấu tạo (đặc biệt là các gai glycoprotein và loại acid nucleic) giúp các nhà khoa học chế tạo vắc-xin, thuốc kháng virus và các bộ kit xét nghiệm chính xác.
Đây là đặc điểm quan trọng nhất. Virus không phải là một tế bào hoàn chỉnh, chúng chỉ là một thực thể sinh học mang bộ gene. Do đó, chúng được gọi là ký sinh nội bào bắt buộc, nghĩa là chỉ có thể nhân lên khi ở trong tế bào vật chủ.
2. Cấu tạo cơ bản gồm 2 thành phần chính (Nucleocapsid)
Mọi loại virus đều phải có hai thành phần này:
Lõi Acid nucleic (Bộ gene):Chỉ chứa một trong hai loại: DNA hoặc RNA (không bao giờ chứa cả hai cùng lúc).
Chuỗi có thể là chuỗi đơn hoặc chuỗi kép, dạng thẳng hoặc dạng vòng. Đây là thành phần mang thông tin di truyền để điều khiển tế bào vật chủ tổng hợp các thành phần mới của virus.
Vỏ Protein (Capsid):Bao bọc bên ngoài lõi acid nucleic.
Được cấu tạo từ các đơn vị nhỏ gọi là capsomer.
Chức năng: Bảo vệ bộ gene của virus khỏi các tác động từ môi trường và giúp virus bám dính vào tế bào vật chủ.
3. Thành phần bổ sung (Vỏ ngoài)
Một số loại virus (như virus cúm, HIV, SARS-CoV-2) có thêm một thành phần phụ:
Vỏ ngoài (Envelope): Là lớp màng lipid kép bao bên ngoài vỏ capsid. Lớp này thường được lấy từ màng tế bào vật chủ khi virus nảy chồi ra ngoài.
Gai Glycoprotein: Trên vỏ ngoài thường có các gai này đóng vai trò như "chìa khóa" để nhận diện và gắn vào "ổ khóa" (thụ thể) trên bề mặt tế bào vật chủ.
4. Hình thái cấu tạo (Phân loại theo hình dạng vỏ)
Dựa vào cách sắp xếp của các capsomer, virus có 3 kiểu cấu trúc chính:
Cấu trúc xoắn: Các capsomer sắp xếp theo chiều xoắn của acid nucleic (Ví dụ: virus khảm thuốc lá, virus dại).
Cấu trúc khối: Các capsomer sắp xếp tạo thành khối đa diện 20 mặt đối xứng (Ví dụ: virus Adeno, virus gây bệnh bại liệt).
Cấu trúc hỗn hợp: Có đầu hình khối và đuôi hình trụ xoắn (Ví dụ: Phage - thực khuẩn thể).
5. Kích thước siêu hiển vi
Kích thước của virus cực kỳ nhỏ, chỉ dao động từ 10 - 300 nanomet. Với kích thước này, virus có thể đi qua các màng lọc vi khuẩn và chỉ có thể quan sát được dưới kính hiển vi điện tử.
Kết luận: Chính vì cấu tạo đơn giản (chỉ gồm bộ gene và vỏ protein) nên virus không có quá trình trao đổi chất riêng. Điều này giải thích tại sao kháng sinh không có tác dụng tiêu diệt virus (vì kháng sinh thường tấn công vào các thành phần của tế bào vi khuẩn như thành tế bào hay ribosome mà virus không có).
1. Virus chưa có cấu tạo tế bào
Đây là đặc điểm quan trọng nhất. Virus không phải là một tế bào hoàn chỉnh, chúng chỉ là một thực thể sinh học mang bộ gene. Do đó, chúng được gọi là ký sinh nội bào bắt buộc, nghĩa là chỉ có thể nhân lên khi ở trong tế bào vật chủ.
2. Cấu tạo cơ bản gồm 2 thành phần chính (Nucleocapsid)
Mọi loại virus đều phải có hai thành phần này:
Lõi Acid nucleic (Bộ gene):Chỉ chứa một trong hai loại: DNA hoặc RNA (không bao giờ chứa cả hai cùng lúc).
Chuỗi có thể là chuỗi đơn hoặc chuỗi kép, dạng thẳng hoặc dạng vòng. Đây là thành phần mang thông tin di truyền để điều khiển tế bào vật chủ tổng hợp các thành phần mới của virus.
Vỏ Protein (Capsid):Bao bọc bên ngoài lõi acid nucleic.
Được cấu tạo từ các đơn vị nhỏ gọi là capsomer.
Chức năng: Bảo vệ bộ gene của virus khỏi các tác động từ môi trường và giúp virus bám dính vào tế bào vật chủ.
3. Thành phần bổ sung (Vỏ ngoài)
Một số loại virus (như virus cúm, HIV, SARS-CoV-2) có thêm một thành phần phụ:
Vỏ ngoài (Envelope): Là lớp màng lipid kép bao bên ngoài vỏ capsid. Lớp này thường được lấy từ màng tế bào vật chủ khi virus nảy chồi ra ngoài.
Gai Glycoprotein: Trên vỏ ngoài thường có các gai này đóng vai trò như "chìa khóa" để nhận diện và gắn vào "ổ khóa" (thụ thể) trên bề mặt tế bào vật chủ.
4. Hình thái cấu tạo (Phân loại theo hình dạng vỏ)
Dựa vào cách sắp xếp của các capsomer, virus có 3 kiểu cấu trúc chính:
Cấu trúc xoắn: Các capsomer sắp xếp theo chiều xoắn của acid nucleic (Ví dụ: virus khảm thuốc lá, virus dại).
Cấu trúc khối: Các capsomer sắp xếp tạo thành khối đa diện 20 mặt đối xứng (Ví dụ: virus Adeno, virus gây bệnh bại liệt).
Cấu trúc hỗn hợp: Có đầu hình khối và đuôi hình trụ xoắn (Ví dụ: Phage - thực khuẩn thể).
5. Kích thước siêu hiển vi
Kích thước của virus cực kỳ nhỏ, chỉ dao động từ 10 - 300 nanomet. Với kích thước này, virus có thể đi qua các màng lọc vi khuẩn và chỉ có thể quan sát được dưới kính hiển vi điện tử.
Kết luận: Chính vì cấu tạo đơn giản (chỉ gồm bộ gene và vỏ protein) nên virus không có quá trình trao đổi chất riêng. Điều này giải thích tại sao kháng sinh không có tác dụng tiêu diệt virus (vì kháng sinh thường tấn công vào các thành phần của tế bào vi khuẩn như thành tế bào hay ribosome mà virus không có).
Quảng cáo
Bạn cần hỏi gì?
Câu hỏi hot cùng chủ đề
-
Hỏi từ APP VIETJACK19357
-
Đã trả lời bởi chuyên gia
Sắp xếp các loài thực vật: rêu tường, lúa, đậu tương, bèo ong, hoa hồng, vạn tuế, bưởi, thông, cau vào các ngành thực vật phù hợp theo mẫu bảng sau. Giải thích tại sao em lại sắp xếp như vậy.
Ngành Rêu Dương xỉ Hạt trần Hạt kín Loài ? ? ? ? 16444 -
Hỏi từ APP VIETJACK14915
-
Hỏi từ APP VIETJACK
Đã trả lời bởi chuyên gia
14575 -
Đã trả lời bởi chuyên gia
14475 -
Hỏi từ APP VIETJACK
Đã trả lời bởi chuyên gia
11175 -
Đã trả lời bởi chuyên gia
9845

