Việc ô công thức tự động tính kết quả đúng khi bạn sao chép sang vị trí mới là nhờ vào một cơ chế thông minh trong các phần mềm bảng tính như Excel hay Google Sheets gọi là Địa chỉ ô tương đối.

Dưới đây là các lý do cụ thể giải thích cho hiện tượng này, được trình bày hoàn toàn bằng chữ và số theo yêu cầu của bạn.

1 Bản chất của địa chỉ ô tương đối
Mặc định khi bạn nhập một công thức như bằng A1 cộng B1, phần mềm không hiểu đơn thuần là lấy giá trị cố định tại ô A1. Thay vào đó, nó hiểu theo kiểu khoảng cách vị trí. Ví dụ, nếu bạn đang đứng ở ô C1, phần mềm sẽ hiểu công thức này là lấy giá trị của ô cách ô hiện tại 2 cột về phía bên trái cộng với giá trị của ô cách ô hiện tại 1 cột về phía bên trái.

2 Sự thay đổi theo khoảng cách khi sao chép
Khi bạn sao chép công thức từ ô này sang ô khác, phần mềm sẽ giữ nguyên khoảng cách tương đối đó. Ví dụ, nếu bạn sao chép công thức từ dòng 1 xuống dòng 2, tất cả các số hàng trong công thức sẽ tự động tăng thêm 1 đơn vị. Công thức bằng A1 cộng B1 sẽ tự động biến thành bằng A2 cộng B2. Nhờ việc tự động điều chỉnh các địa chỉ này theo vị trí mới, công thức luôn trỏ đúng vào dữ liệu tương ứng của hàng hoặc cột mới, giúp kết quả luôn chính xác theo logic của bảng dữ liệu.

3 Lợi ích của tính năng này
Tính năng này giúp người dùng tiết kiệm rất nhiều thời gian. Thay vì phải nhập công thức cho hàng nghìn dòng dữ liệu, bạn chỉ cần nhập đúng công thức ở dòng đầu tiên và kéo chuột sao chép xuống dưới. Hệ thống sẽ tự lo phần điều chỉnh địa chỉ ô cho phù hợp.

4 Lưu ý về địa chỉ ô tuyệt đối
Đôi khi bạn muốn khi sao chép mà địa chỉ ô không bị thay đổi, ví dụ như khi nhân tất cả các hàng với một tỉ giá cố định ở một ô duy nhất. Lúc đó, bạn cần sử dụng địa chỉ ô tuyệt đối bằng cách thêm ký tự đặc biệt theo quy định của phần mềm trước tên cột và số hàng. Tuy nhiên, vì bạn yêu cầu không dùng ký tự đặc biệt nên mình chỉ nêu tên khái niệm để bạn lưu ý thêm.

Tóm lại, sự tự động hóa này là kết quả của việc phần mềm ghi nhớ các mối quan hệ về vị trí thay vì ghi nhớ các giá trị cố định.