Ví dụ 1: Hứa đưa bạn đi học nhưng đột ngột bị ốm
Một bạn hứa sáng mai sẽ chở bạn cùng lớp đi học. Nhưng tối hôm đó bạn bị sốt cao, phải ở nhà.
→ Đây là không giữ lời hứa, nhưng không mất chữ tín, vì lý do bất khả kháng và bạn có báo lại rõ ràng.

Ví dụ 2: Hứa hoàn thành bài tập nhóm nhưng gặp tình huống khẩn cấp
Một bạn trong nhóm hứa sẽ làm phần thuyết trình. Tuy nhiên, đêm trước ngày nộp bài, bạn phải đưa bố mẹ đi cấp cứu.
→ Không làm tròn lời hứa, nhưng đây không phải là người thiếu chữ tín, vì bạn có lí do chính đáng và nhóm có thể cảm thông.

Ví dụ 3: Hứa tham dự buổi họp lớp nhưng trùng lịch thi
Bạn đã hứa sẽ đến buổi họp lớp, nhưng sau đó trường thông báo lịch kiểm tra quan trọng đúng ngày hôm đó.
→ Bạn buộc phải vắng mặt. Điều này không làm mất chữ tín, vì đây là yêu cầu bắt buộc.

Ví dụ 4: Hứa trả sách đúng ngày nhưng thư viện đột ngột đóng cửa
Một bạn mượn sách của bạn, hứa trả vào thứ Sáu. Nhưng đến ngày đó, bạn lại quên mang theo vì nhà trường bất ngờ thông báo nghỉ học do bão.
→ Không trả đúng hẹn, nhưng không phải là người thất tín.

Ví dụ 5: Hứa mang quà cho em nhỏ nhưng xe bị hỏng giữa đường
Một người anh hứa mua quà cho em, nhưng đang đi thì xe bị hỏng, phải dắt bộ về nhà.
→ Anh không giữ được lời hứa, nhưng em hiểu rằng đây là hoàn cảnh bất khả kháng.

Giải thích chung
Những trường hợp trên đều có điểm chung:

Người hứa có thiện chí
Không cố ý thất hứa
Có lý do chính đáng hoặc tình huống bất ngờ
Có thông báo, xin lỗi, hoặc khắc phục khi có thể
Vì vậy, dù không thực hiện được lời hứa, nhưng chữ tín vẫn được giữ, vì người khác hiểu và thông cảm.

1. Hứa đi chơi, nhưng gặp tai nạn/ốm đột xuất
Đây là ví dụ điển hình nhất.
Lời hứa: Bạn A hứa chiều thứ Bảy sẽ đi xem phim với bạn B.
Không giữ lời hứa: Sáng thứ Bảy, A không may bị tai nạn xe nhẹ hoặc bị ốm sốt, phải vào bệnh viện/ở nhà nghỉ ngơi. A gọi điện báo hủy hẹn.
Không mất chữ tín: Trong trường hợp này, không ai trách A là người không giữ chữ tín. Sự cố sức khỏe, tai nạn là bất khả kháng, nằm ngoài tầm kiểm soát của A. Mọi người sẽ thông cảm vì lý do chính đáng.
 
2. Hứa hoàn thành công việc, nhưng gặp sự cố kỹ thuật
Trong môi trường công việc, các yếu tố kỹ thuật có thể nằm ngoài dự đoán.
Lời hứa: Một kỹ sư phần mềm hứa sẽ bàn giao sản phẩm đúng 5 giờ chiều nay cho khách hàng.
Không giữ lời hứa: Đến gần giờ bàn giao, hệ thống máy chủ bị sập do lỗi điện lưới hoặc sự cố mạng diện rộng, khiến anh ta không thể hoàn thiện bước cuối cùng và gửi file.
Không mất chữ tín: Lỗi kỹ thuật khách quan, không phải do kỹ sư lười biếng hay cố tình nuốt lời. Nếu anh ta chủ động thông báo, xin lỗi và đưa ra giải pháp khắc phục nhanh chóng, uy tín vẫn được giữ vững.
 
3. Hứa giữ bí mật, nhưng phải khai báo để ngăn chặn nguy hiểm
Đôi khi, việc giữ lời hứa có thể gây hại cho người khác hoặc cộng đồng.
Lời hứa: Bạn C hứa với bạn D sẽ giữ bí mật về một kế hoạch nào đó của D.
Không giữ lời hứa: Sau đó, C biết được kế hoạch của D là phạm pháp hoặc có nguy cơ gây hại nghiêm trọng cho người khác (ví dụ: D định tự tử hoặc gây thương tích cho ai đó). C quyết định báo cho cơ quan chức năng hoặc người lớn để ngăn chặn.
Không mất chữ tín: Mặc dù C đã tiết lộ bí mật (không giữ lời hứa), hành động này là cần thiết về mặt đạo đức và pháp luật để bảo vệ tính mạng con người. Trong mắt xã hội, hành động của C là đúng đắn, không phải là thiếu chữ tín.
Những ví dụ này cho thấy giữ lời hứa là một hành động cụ thể, trong khi chữ tín là một giá trị đạo đức lớn hơn, được đánh giá dựa trên lý do của việc không giữ lời hứa.

1. Hứa đi chơi, nhưng gặp tai nạn/ốm đột xuất
Đây là ví dụ điển hình nhất.
Lời hứa: Bạn A hứa chiều thứ Bảy sẽ đi xem phim với bạn B.
Không giữ lời hứa: Sáng thứ Bảy, A không may bị tai nạn xe nhẹ hoặc bị ốm sốt, phải vào bệnh viện/ở nhà nghỉ ngơi. A gọi điện báo hủy hẹn.
Không mất chữ tín: Trong trường hợp này, không ai trách A là người không giữ chữ tín. Sự cố sức khỏe, tai nạn là bất khả kháng, nằm ngoài tầm kiểm soát của A. Mọi người sẽ thông cảm vì lý do chính đáng.
 
2. Hứa hoàn thành công việc, nhưng gặp sự cố kỹ thuật
Trong môi trường công việc, các yếu tố kỹ thuật có thể nằm ngoài dự đoán.
Lời hứa: Một kỹ sư phần mềm hứa sẽ bàn giao sản phẩm đúng 5 giờ chiều nay cho khách hàng.
Không giữ lời hứa: Đến gần giờ bàn giao, hệ thống máy chủ bị sập do lỗi điện lưới hoặc sự cố mạng diện rộng, khiến anh ta không thể hoàn thiện bước cuối cùng và gửi file.
Không mất chữ tín: Lỗi kỹ thuật khách quan, không phải do kỹ sư lười biếng hay cố tình nuốt lời. Nếu anh ta chủ động thông báo, xin lỗi và đưa ra giải pháp khắc phục nhanh chóng, uy tín vẫn được giữ vững.
 
3. Hứa giữ bí mật, nhưng phải khai báo để ngăn chặn nguy hiểm
Đôi khi, việc giữ lời hứa có thể gây hại cho người khác hoặc cộng đồng.
Lời hứa: Bạn C hứa với bạn D sẽ giữ bí mật về một kế hoạch nào đó của D.
Không giữ lời hứa: Sau đó, C biết được kế hoạch của D là phạm pháp hoặc có nguy cơ gây hại nghiêm trọng cho người khác (ví dụ: D định tự tử hoặc gây thương tích cho ai đó). C quyết định báo cho cơ quan chức năng hoặc người lớn để ngăn chặn.
Không mất chữ tín: Mặc dù C đã tiết lộ bí mật (không giữ lời hứa), hành động này là cần thiết về mặt đạo đức và pháp luật để bảo vệ tính mạng con người. Trong mắt xã hội, hành động của C là đúng đắn, không phải là thiếu chữ tín.
Những ví dụ này cho thấy giữ lời hứa là một hành động cụ thể, trong khi chữ tín là một giá trị đạo đức lớn hơn, được đánh giá dựa trên lý do của việc không giữ lời hứa.

Ví dụ 1: Hẹn gặp nhưng bận việc đột xuất
Bạn hẹn gặp bạn bè đi xem phim vào tối thứ Bảy, nhưng sáng hôm đó nhận được tin mẹ ốm nặng phải đưa đi viện.
Bạn không thể đi xem phim đúng hẹn (không giữ lời hứa), nhưng bạn gọi điện giải thích, xin lỗi và hẹn lại sau, vẫn giữ uy tín về thái độ, lòng thành, và sự tôn trọng bạn bè.

Ví dụ 2: Trả sản phẩm đúng hạn nhưng gặp sự cố
Một cửa hàng hứa giao hàng cho khách vào ngày 20/11, nhưng do nhà cung cấp bị lỗi, không thể giao đúng ngày.
Cửa hàng liên lạc với khách, xin lỗi, bồi thường hoặc giao sớm nhất có thể, vẫn giữ chữ tín trong dịch vụ mặc dù không giữ được lời hứa ban đầu.

Ví dụ 3: Hứa hoàn thành công việc nhưng gặp lý do khách quan
Một nhân viên hứa nộp báo cáo vào cuối tuần, nhưng dữ liệu quan trọng bị lỗi và cần thời gian sửa chữa.
Anh/cô ấy không nộp đúng hạn (không giữ lời hứa), nhưng báo cáo vẫn được hoàn thành đầy đủ, minh bạch, chất lượng và thông báo rõ lý do, vẫn thể hiện chữ tín trong trách nhiệm.

Ví dụ 1: Lời hứa nhưng có lý do khách quan
Bạn hẹn gặp bạn bè lúc 18h nhưng trên đường gặp tai nạn nhỏ hoặc xe hỏng, không thể đến đúng giờ.
Mặc dù không giữ được lời hẹn, bạn đã thông báo trước và xin lỗi, thể hiện vẫn tôn trọng chữ tín.

Ví dụ 2: Lời hứa nhưng ưu tiên đạo đức hoặc trách nhiệm
Một giáo viên hứa đến dự buổi họp phụ huynh nhưng nhận được thông báo có học sinh bị tai nạn cần cứu giúp.
Giáo viên không giữ lời hứa về thời gian nhưng hành động cứu giúp học sinh thể hiện chữ tín với trách nhiệm đạo đức.

Ví dụ 3: Lời hứa linh hoạt theo hoàn cảnh
Bạn hứa giúp bạn học làm bài tập nhưng khi đến, nhận ra bạn ấy đã tự giải quyết xong.
Bạn không thực hiện đúng lời hứa nhưng vì hoàn cảnh thay đổi, nên vẫn giữ chữ tín về sự quan tâm và sẵn sàng giúp đỡ.

✅ Nhận xét chung:

“Không giữ lời hứa” không đồng nghĩa với “mất chữ tín” nếu:

Có lý do chính đáng, khách quan.
Người đó thông báo, xin lỗi hoặc giải thích.
Hành động thể hiện uy tín, trách nhiệm hoặc quan tâm thực sự vẫn được duy trì.