Nhiệt độ không khí trên Trái Đất có sự phân bố thay đổi theo vĩ độ địa lí, thể hiện quy luật: càng xa xích đạo – nhiệt độ càng giảm. Nguyên nhân chính là do lượng bức xạ Mặt Trời nhận được ở mỗi vĩ độ khác nhau. Ở vùng xích đạo và nhiệt đới, Mặt Trời luôn lên cao, góc chiếu lớn, thời gian chiếu sáng dài nên mặt đất nhận được nhiều nhiệt → nhiệt độ trung bình năm cao và ít biến động. Về các vùng cận nhiệt và ôn đới, góc chiếu giảm, bức xạ nhận được ít hơn nên nhiệt độ hạ dần, đồng thời biên độ nhiệt năm tăng lên rõ rệt. Đến vùng hàn đới, Mặt Trời chiếu xiên, thời gian chiếu sáng ngắn, thậm chí có thời gian đêm kéo dài nhiều tháng; vì vậy nhiệt độ luôn thấp, mùa đông rất lạnh.

Sự phân bố nhiệt độ theo vĩ độ không chỉ tạo ra các đai khí hậu khác nhau trên Trái Đất mà còn ảnh hưởng mạnh đến phân bố sinh vật, đất đai và hoạt động sản xuất của con người. Như vậy, quy luật giảm nhiệt theo vĩ độ là một trong những quy luật địa lí cơ bản chi phối toàn bộ hệ thống khí hậu toàn cầu.

Dưới đây là phân tích về sự phân bố nhiệt độ không khí trên Trái Đất theo vĩ độ địa lý:

---

### Phân tích sự phân bố nhiệt độ không khí trên Trái Đất theo vĩ độ địa lý

**1. Đặc điểm chung của sự phân bố nhiệt độ theo vĩ độ**

- Nhiệt độ không khí trên Trái Đất thay đổi theo vĩ độ, tức là theo khoảng cách từ xích đạo đến cực.
- Vĩ độ càng cao (gần cực), nhiệt độ trung bình càng thấp; vĩ độ gần xích đạo, nhiệt độ trung bình càng cao.

**2. Sự phân bố nhiệt độ theo các vùng vĩ độ**

- **Vùng cận xích đạo (0° vĩ độ)**:
Nhiệt độ cao quanh năm, trung bình cao, do ánh sáng mặt trời chiếu mạnh và đều quanh năm. Nhiệt độ trung bình hàng năm thường trên 25°C.

- **Vùng cận nhiệt đới (khoảng 23,5° đến 45° vĩ độ Bắc và Nam)**:
Nhiệt độ trung bình cao hơn, có mùa hè nóng, mùa đông ấm hơn vùng ôn đới. Sự dao động nhiệt độ lớn hơn.

- **Vùng ôn đới (khoảng 45° đến 66,5° vĩ độ Bắc và Nam)**:
Nhiệt độ trung bình thấp hơn, mùa đông lạnh hơn, mùa hè mát hơn, dao động nhiệt độ lớn hơn nữa.

- **Vùng cực (từ 66,5° đến 90° vĩ độ Bắc và Nam)**:
Nhiệt độ trung bình rất thấp, mùa đông dài, cực kỳ lạnh, mùa hè ngắn và mát mẻ hoặc ấm hơn đôi chút.

**3. Nguyên nhân của sự phân bố này**

- Do hướng và cường độ của bức xạ mặt trời thay đổi theo vĩ độ.
- Vùng gần xích đạo nhận lượng bức xạ mặt trời trực tiếp, phân phối đều quanh năm, nên nhiệt độ cao.
- Ở vùng cực, ánh sáng mặt trời chiếu xiên, diện tích phân phối rộng, năng lượng nhận ít hơn, dẫn đến nhiệt độ thấp.

**4. Tác động của các yếu tố khác**

- Địa hình, dòng chảy khí quyển, đại dương và các yếu tố khí tượng khác cũng ảnh hưởng đến nhiệt độ địa phương, nhưng về tổng thể, vĩ độ là yếu tố quyết định chính.

---

**Kết luận:**
Sự phân bố nhiệt độ không khí trên Trái Đất theo vĩ độ thể hiện rõ rệt xu hướng giảm dần nhiệt độ khi càng xa xích đạo về phía cực, phản ánh mối liên hệ chặt chẽ giữa vị trí vĩ độ và khí hậu của các khu vực trên Trái Đất. Hiểu rõ sự phân bố này giúp dự đoán khí hậu, thời tiết và các đặc điểm tự nhiên của từng vùng.

---

Nếu bạn muốn tôi giúp viết thành bài hoàn chỉnh hoặc trình bày rõ ràng hơn, cứ nói nhé!

Nhiệt độ không khí trên Trái Đất phân bố theo quy luật vĩ độ: càng xa xích đạo về phía hai cực, nhiệt độ trung bình năm càng giảm.

Dưới đây là phân tích chi tiết:

1. Nguyên nhân chính: Góc chiếu của tia sáng Mặt Trời

Tại xích đạo, góc chiếu của tia sáng Mặt Trời gần như vuông góc quanh năm → lượng bức xạ lớn, nhiệt độ cao.
Càng xa xích đạo, góc chiếu càng nhỏ → lượng bức xạ giảm, nhiệt độ thấp hơn.
2. Các đai nhiệt theo vĩ độ

Trái Đất được chia thành các vòng đai nhiệt theo vĩ độ địa lí:

Vòng đai nóng (0°–23°B và N): nhiệt độ cao quanh năm, ít biến động.
Vòng đai ôn hòa (23°–66°B và N): nhiệt độ trung bình, có sự chênh lệch rõ rệt giữa mùa hè và mùa đông.
Vòng đai lạnh (66°–90°B và N): nhiệt độ thấp quanh năm, mùa đông rất lạnh, mùa hè ngắn và mát.
Vùng cực: có băng tuyết vĩnh cửu, nhiệt độ cực thấp.
3. Biên độ nhiệt

Biên độ nhiệt độ (chênh lệch giữa nhiệt độ cao nhất và thấp nhất trong năm) tăng dần từ xích đạo về hai cực.
Ở xích đạo: biên độ nhỏ do nhiệt độ ổn định.
Ở vĩ độ cao: biên độ lớn do sự khác biệt rõ rệt giữa mùa hè và mùa đông.
4. Tác động của quy luật này

Quy luật phân bố nhiệt theo vĩ độ ảnh hưởng đến phân bố khí hậu, thảm thực vật, nông nghiệp và đời sống con người trên toàn cầu.
Nguồn: .