Các cuộc phát kiến địa lý (thế kỷ XV–XVII) đã có tác động sâu rộng đến nhiều mặt của đời sống kinh tế – chính trị – xã hội trên thế giới, có thể liên hệ như sau:

Về kinh tế – thương mại:
Mở ra con đường biển mới từ châu Âu sang châu Á, châu Phi và châu Mỹ.
Thúc đẩy thương mại quốc tế, hình thành các tuyến buôn bán xuyên lục địa.
Hình thành nền kinh tế thuộc địa: các nước châu Âu khai thác tài nguyên ở châu Mỹ, châu Phi, châu Á.
Về chính trị – xã hội:
Các nước châu Âu trở nên giàu mạnh, hùng cường, mở rộng ảnh hưởng ra toàn cầu.
Thúc đẩy sự hình thành và củng cố các đế quốc thực dân, đặc biệt là Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Anh, Pháp, Hà Lan.
Tạo ra cuộc tiếp xúc giữa các nền văn hóa, nhưng đồng thời cũng dẫn đến xâm lược, chiếm đóng, áp bức các dân tộc bản địa.
Về văn hóa – khoa học:
Gây cảm hứng nghiên cứu khoa học, đặc biệt là địa lý, thiên văn, hải lý.
Thúc đẩy sự giao lưu văn hóa, tôn giáo, ngôn ngữ giữa các châu lục.
Mở rộng tầm hiểu biết của con người về thế giới, xóa dần những quan niệm hạn hẹp về địa lý.
Hậu quả tiêu cực:
Nhiều dân tộc bản địa bị xâm lược, khai thác, diệt chủng.
Tăng cường bóc lột thuộc địa, dẫn đến bất bình đẳng kinh tế – xã hội giữa các châu lục.

Các cuộc phát kiến địa lý đã thay đổi sâu sắc thế giới, mở ra kỷ nguyên toàn cầu hóa đầu tiên, vừa đem lại cơ hội phát triển kinh tế – văn hóa – khoa học, vừa để lại những hệ lụy chính trị – xã hội cần suy ngẫm.

Các cuộc phát kiến địa lý thế kỷ XV-XVI có những tác động to lớn, mang tính bước ngoặt đến tiến trình lịch sử thế giới. Khi liên hệ đến Việt Nam, những tác động này thể hiện rõ rệt trên cả phương diện tích cực và tiêu cực.
 
Tác động chung trên thế giới
Mở rộng hiểu biết: Đem lại những hiểu biết mới về Trái Đất, các châu lục, đại dương và các dân tộc mới, thúc đẩy sự phát triển của nhiều ngành khoa học, đặc biệt là địa lý và hàng hải.
Phát triển kinh tế: Mở rộng thị trường thế giới và các tuyến đường thương mại mới, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế trọng thương ở châu Âu, tạo điều kiện cho sự ra đời và phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Giao lưu văn hóa: Tăng cường sự giao lưu văn hóa giữa các châu lục, dẫn đến sự trao đổi hàng hóa, cây trồng, vật nuôi và công nghệ.
Hệ quả tiêu cực: Dẫn đến làn sóng xâm lược, cướp bóc thuộc địa và buôn bán nô lệ, gây ra đau khổ cho nhiều dân tộc ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ. 
 
Liên hệ tác động đến Việt Nam
Việt Nam, mặc dù không phải là trung tâm của các cuộc phát kiến, nhưng vẫn chịu ảnh hưởng gián tiếp và trực tiếp từ những thay đổi do chúng mang lại:
Về kinh tế (tích cực):Vào thế kỷ XVI-XVII, nhiều thương nhân châu Âu (Bồ Đào Nha, Hà Lan, Anh, Pháp...) đã theo các tuyến đường biển mới đến Đại Việt buôn bán ngày càng nhiều.
Hoạt động này góp phần mở rộng thị trường trong nước, thúc đẩy sản xuất hàng hóa (như gốm sứ, tơ lụa) phát triển, đặc biệt là sự hưng thịnh của các thương cảng như Hội An, Phố Hiến.
Về văn hóa (tích cực và tiêu cực):Theo chân các thuyền buôn, các giáo sĩ phương Tây đến truyền bá đạo Công giáo.
Sự xuất hiện của chữ Quốc ngữ (dựa trên bảng chữ cái La-tinh) là một hệ quả văn hóa quan trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển văn hóa và giáo dục sau này.
Về chính trị (tiêu cực):Hệ quả lâu dài và tiêu cực nhất là việc các cường quốc phương Tây, sau khi tích lũy tư bản và mở rộng tầm ảnh hưởng, đã thực hiện chính sách xâm lược thuộc địa.
Việt Nam đã trở thành mục tiêu xâm lược của thực dân Pháp vào nửa sau thế kỷ XIX, khởi đầu cho hơn 80 năm ách đô hộ, là một hệ quả gián tiếp từ sự bành trướng của chủ nghĩa tư bản châu Âu sau các cuộc phát kiến địa lý. 
Như vậy, các cuộc phát kiến địa lý đã mở ra những cơ hội giao thương và giao lưu văn hóa, nhưng đồng thời cũng khởi đầu cho thời kỳ đen tối của chủ nghĩa thực dân, ảnh hưởng sâu sắc đến vận mệnh dân tộc Việt Nam trong nhiều thế kỷ sau đó