1. Hoàn cảnh sử dụng trong giao tiếp

Ngôn ngữ nói: dùng trong giao tiếp hằng ngày, trực tiếp, sinh hoạt hoặc trong các tình huống cần trao đổi nhanh.
Ngôn ngữ viết: dùng trong văn bản, sách vở, báo chí, thư từ, các tình huống cần lưu giữ, trang trọng, chính thức.
2. Phương tiện, yếu tố hỗ trợ

Ngôn ngữ nói: có giọng điệu, ngữ điệu, ngắt nghỉ, ánh mắt, cử chỉ, nét mặt để bổ sung nghĩa.
Ngôn ngữ viết: chỉ dựa vào chữ viết, dấu câu, hình thức trình bày, đôi khi có thêm tranh ảnh, ký hiệu minh họa.
3. Từ ngữ

Ngôn ngữ nói: thường dùng từ ngắn gọn, khẩu ngữ, nhiều từ địa phương, từ xưng hô gần gũi.
Ngôn ngữ viết: dùng từ chuẩn mực, chính xác, ít dùng khẩu ngữ, tránh từ địa phương.
4. Câu

Ngôn ngữ nói: câu ngắn gọn, linh hoạt, đôi khi thiếu chủ vị, có lặp từ, ngắt quãng, xen lẫn cảm thán.
Ngôn ngữ viết: câu đầy đủ, ngữ pháp chặt chẽ, mạch lạc, ít đứt đoạn.
5. Ưu thế

Ngôn ngữ nói: thuận tiện, nhanh, giàu biểu cảm, dễ tạo sự gần gũi.
Ngôn ngữ viết: chính xác, logic, có thể lưu giữ lâu dài, phạm vi truyền đạt rộng.