Chân dung Chí Phèo qua điểm nhìn trần thuật
Nam Cao xây dựng hình tượng Chí Phèo qua góc nhìn trần thuật viên với giọng văn khách quan, sâu sắc và đầy cảm thông. Qua lời kể, Chí Phèo hiện lên là một người nông dân chất phác, hiền lành nhưng vì hoàn cảnh và xã hội tàn nhẫn đã biến thành kẻ “quỷ dữ” ngoài đời.

Ban đầu, trần thuật viên mô tả Chí Phèo như một “con quỷ dữ”, kẻ say xỉn, đánh đập, chửi bới khiến người làng khiếp sợ. Tuy nhiên, những chi tiết về quá khứ – một con người lương thiện, chất phác, từng bị xã hội vùi dập, bị tù đầy và bị xã hội đẩy vào bước đường cùng – được trần thuật viên khéo léo lồng ghép khiến người đọc hiểu rõ bi kịch của nhân vật.

Qua lời trần thuật, độc giả nhận thấy Chí Phèo không hoàn toàn xấu xa, mà là nạn nhân của xã hội thực dân phong kiến, của bất công và đói nghèo. Khi gặp Thị Nở, qua những lần tự vấn bản thân, Chí Phèo hiện ra với hình ảnh mong muốn làm người lương thiện, khát khao được yêu thương và hòa nhập cộng đồng.

Giọng trần thuật viên vừa bình thản, vừa đầy cảm xúc, khiến hình tượng Chí Phèo trở nên sống động, đầy tính nhân văn và bi thương.

Chân dung Chí Phèo được xây dựng đa chiều qua các điểm nhìn trần thuật, từ cái nhìn bên ngoài của người kể chuyện ở đầu truyện, đến việc hóa thân vào thế giới nội tâm và cảm xúc của Chí Phèo qua các đoạn miêu tả lời nửa trực tiếp, giúp độc giả thấu hiểu sự biến chất và bi kịch của nhân vật, từ "thằng hiền như đất" đến "con quỷ" do xã hội đẩy vào.  
1. Điểm nhìn bên ngoài ban đầu
Miêu tả ngoại hình và hành vi:
Ban đầu, người kể chuyện đứng từ bên ngoài quan sát và mô tả Chí Phèo. Điều này thể hiện qua việc miêu tả dáng dấp dữ dằn, bộ mặt "rạch miệng" hay những hành động say xỉn, phá phách của hắn.  
Nhấn mạnh sự tha hóa:
Qua cái nhìn này, người đọc thấy rõ sự biến chất của Chí Phèo, từ một người nông dân lương thiện trở thành một "kẻ say" và "quỷ dữ", là sản phẩm của xã hội thực dân phong kiến.  
2. Điểm nhìn bên trong - sự đồng cảm và thấu hiểu
Lời nửa trực tiếp:
Nam Cao sử dụng hiệu quả lời nửa trực tiếp để diễn tả suy nghĩ và cảm xúc của Chí Phèo một cách sinh động. Người kể chuyện "hóa thân" vào Chí Phèo, để độc giả thâm nhập vào thế giới nội tâm phức tạp của nhân vật.  
Thế giới nội tâm phong phú:
Độc giả được tiếp cận với những khao khát lương thiện thuở ban đầu của Chí Phèo, đó là ước mơ về một cuộc sống bình dị, có vợ, có con.  
Biến cố và sự giằng xé:
Khi Chí Phèo gặp Thị Nở, điểm nhìn này càng thể hiện rõ hơn sự dằn vặt, giằng xé trong tâm hồn hắn giữa con người và quỷ dữ, giữa khát vọng làm người lương thiện và thực tại bị xã hội cự tuyệt.  
3. Tác dụng của điểm nhìn đa chiều
Xây dựng hình ảnh chân thực:
Sự luân chuyển giữa điểm nhìn bên ngoài và bên trong giúp xây dựng chân dung Chí Phèo một cách đa chiều, sâu sắc, khắc họa đầy đủ cả khía cạnh ngoại hình, hành vi lẫn nội tâm phức tạp của nhân vật.  
Tăng sức thuyết phục:
Việc thâm nhập vào thế giới nội tâm của Chí Phèo giúp người đọc thấu hiểu hơn về bi kịch của hắn, từ đó đồng cảm và lên án sâu sắc xã hội đã đẩy người lương thiện vào bước đường cùng.  
Nâng cao nghệ thuật miêu tả:
Điểm nhìn trần thuật linh hoạt là một yếu tố nghệ thuật quan trọng, làm cho câu chuyện trở nên sống động và hấp dẫn hơn.