Chúng ta sẽ lập sơ đồ lai từ P (bố mẹ) → F1 (đời con 1) → F2 (đời con 2) cho từng phép lai một cách ngắn gọn, dễ hiểu.

Giả sử tính trạng A (trội) và a (lặn), với kiểu hình A_ là trội, aa là lặn.
✅ 1. AA × AA
P:
AA × AA

F1:
All → AA

Kiểu gen F1: 100% AA
Kiểu hình F1: 100% trội

F2:
Lai F1: AA × AA → F2: 100% AA
Kết luận: F2 vẫn 100% trội

✅ 2. AA × Aa
P:
AA × Aa

F1:
Giao tử: AA (A), Aa (A hoặc a)

Kết hợp:

A × A → AA
A × a → Aa
Kiểu gen F1: 50% AA, 50% Aa
Kiểu hình F1: 100% trội

F2:
F1 có kiểu gen AA và Aa. Chọn Aa × Aa (vì AA × AA hay AA × Aa sẽ giống trên)

Aa × Aa → F2:

AA : Aa : aa = 1 : 2 : 1
Kiểu hình: 3 trội : 1 lặn

✅ 3. AA × aa
P:
AA × aa

F1:
Giao tử: A × a → tất cả Aa

Kiểu gen F1: 100% Aa
Kiểu hình F1: 100% trội

F2:
F1 × F1 → Aa × Aa →

Kiểu gen: 1 AA : 2 Aa : 1 aa
Kiểu hình: 3 trội : 1 lặn

✅ 4. Aa × Aa
P:
Aa × Aa

F1 = F2 luôn:
Kiểu gen: 1 AA : 2 Aa : 1 aa
Kiểu hình: 3 trội : 1 lặn

✅ 5. Aa × aa
P:
Aa × aa

F1:
Giao tử: A, a × a

A × a → Aa
a × a → aa
Kiểu gen F1: 50% Aa, 50% aa
Kiểu hình F1: 50% trội, 50% lặn

F2:
F1 gồm Aa và aa.
Lai 2 Aa với nhau → Aa × Aa:
→ F2: 1 AA : 2 Aa : 1 aa → 3 trội : 1 lặn
(Hoặc chọn Aa × aa → 1 Aa : 1 aa → 1 trội : 1 lặn)

✅ 6. aa × aa
P:
aa × aa

F1:
Tất cả giao tử là a → con: aa

Kiểu gen F1: 100% aa
Kiểu hình F1: 100% lặn

F2:
aa × aa → F2 vẫn: 100% aa
Kiểu hình: 100% lặn

📌 Tóm tắt nhanh kết quả F2:

Dưới đây là bảng vẽ sơ đồ lai

Để lập sơ đồ lai từ P đến F2 cho các phép lai trên, chúng ta cần nhớ một số quy tắc cơ bản của di truyền Mendel. Gen A trội hoàn toàn so với gen a.

Quy ước:

P: Thế hệ bố mẹ (Parental generation)
G_P: Giao tử của thế hệ P
F1: Thế hệ con lai thứ nhất (First filial generation)
G_F1: Giao tử của thế hệ F1
F2: Thế hệ con lai thứ hai (Second filial generation)

 

1. Phép lai: AA x AA
 

P: AA (thuần chủng trội) x AA (thuần chủng trội)
G_P: A x A
F1: 100% AA

Kiểu gen F1: AA
Kiểu hình F1: 100% kiểu hình trội
G_F1: A
F2: F1 tự thụ phấn (AA x AA)

Kết quả F2: 100% AA
Kiểu gen F2: AA
Kiểu hình F2: 100% kiểu hình trội

 

2. Phép lai: AA x Aa
 

P: AA (thuần chủng trội) x Aa (dị hợp tử)
G_P: A x (A, a)
F1:

Tổ hợp: AA, Aa
Tỉ lệ kiểu gen F1: 1 AA : 1 Aa
Tỉ lệ kiểu hình F1: 100% kiểu hình trội
G_F1:

Từ AA: A
Từ Aa: A, a
Tổng giao tử F1 (nếu xét cả quần thể F1 tự thụ phấn): A (3/4), a (1/4)
F2: F1 tự thụ phấn (AA tự thụ và Aa tự thụ)

F2 từ AA tự thụ: AA x AA → 100% AA
F2 từ Aa tự thụ: Aa x Aa → 1 AA : 2 Aa : 1 aa
Để tính F2 cho cả quần thể, ta giả sử mỗi kiểu gen F1 tự thụ phấn với tỉ lệ tương ứng của nó:

(1/2) AA tự thụ → (1/2) AA
(1/2) Aa tự thụ → (1/2) * (1/4 AA : 1/2 Aa : 1/4 aa) → 1/8 AA : 1/4 Aa : 1/8 aa
Tổng kết F2: (1/2 + 1/8) AA : 1/4 Aa : 1/8 aa = 5/8 AA : 1/4 Aa : 1/8 aa
Tỉ lệ kiểu gen F2: 5 AA : 2 Aa : 1 aa
Tỉ lệ kiểu hình F2: (5/8 + 1/4) kiểu hình trội : 1/8 kiểu hình lặn = 7 kiểu hình trội : 1 kiểu hình lặn

 

3. Phép lai: AA x aa
 

P: AA (thuần chủng trội) x aa (thuần chủng lặn)
G_P: A x a
F1: 100% Aa

Kiểu gen F1: Aa
Kiểu hình F1: 100% kiểu hình trội
G_F1: A, a (tỉ lệ 1:1)
F2: F1 tự thụ phấn (Aa x Aa)

Tổ hợp: AA, Aa, Aa, aa
Tỉ lệ kiểu gen F2: 1 AA : 2 Aa : 1 aa
Tỉ lệ kiểu hình F2: 3 kiểu hình trội : 1 kiểu hình lặn

 

4. Phép lai: Aa x Aa
 

P: Aa (dị hợp tử) x Aa (dị hợp tử)
G_P: (A, a) x (A, a)
F1:

Tổ hợp: AA, Aa, Aa, aa
Tỉ lệ kiểu gen F1: 1 AA : 2 Aa : 1 aa
Tỉ lệ kiểu hình F1: 3 kiểu hình trội : 1 kiểu hình lặn
G_F1:

Từ AA: A (1/4)
Từ Aa: A (1/2 * 1/2 = 1/4), a (1/2 * 1/2 = 1/4)
Từ aa: a (1/4)
Tổng giao tử F1: A (1/4 + 1/4 = 1/2), a (1/4 + 1/4 = 1/2)
F2: F1 tự thụ phấn (mỗi kiểu gen F1 tự thụ với tỉ lệ tương ứng)

(1/4) AA tự thụ → (1/4) AA
(1/2) Aa tự thụ → (1/2) * (1/4 AA : 1/2 Aa : 1/4 aa) → 1/8 AA : 1/4 Aa : 1/8 aa
(1/4) aa tự thụ → (1/4) aa
Tổng kết F2: (1/4 + 1/8) AA : 1/4 Aa : (1/8 + 1/4) aa = 3/8 AA : 1/4 Aa : 3/8 aa
Tỉ lệ kiểu gen F2: 3 AA : 2 Aa : 3 aa
Tỉ lệ kiểu hình F2: (3/8 + 1/4) kiểu hình trội : 3/8 kiểu hình lặn = 5 kiểu hình trội : 3 kiểu hình lặn

 

5. Phép lai: Aa x aa
 

P: Aa (dị hợp tử) x aa (thuần chủng lặn)
G_P: (A, a) x a
F1:

Tổ hợp: Aa, aa
Tỉ lệ kiểu gen F1: 1 Aa : 1 aa
Tỉ lệ kiểu hình F1: 1 kiểu hình trội : 1 kiểu hình lặn
G_F1:

Từ Aa: A (1/2 * 1/2 = 1/4), a (1/2 * 1/2 = 1/4)
Từ aa: a (1/2)
Tổng giao tử F1: A (1/4), a (1/4 + 1/2 = 3/4)
F2: F1 tự thụ phấn (mỗi kiểu gen F1 tự thụ với tỉ lệ tương ứng)

(1/2) Aa tự thụ → (1/2) * (1/4 AA : 1/2 Aa : 1/4 aa) → 1/8 AA : 1/4 Aa : 1/8 aa
(1/2) aa tự thụ → (1/2) aa
Tổng kết F2: 1/8 AA : 1/4 Aa : (1/8 + 1/2) aa = 1/8 AA : 1/4 Aa : 5/8 aa
Tỉ lệ kiểu gen F2: 1 AA : 2 Aa : 5 aa
Tỉ lệ kiểu hình F2: (1/8 + 1/4) kiểu hình trội : 5/8 kiểu hình lặn = 3 kiểu hình trội : 5 kiểu hình lặn

 

6. Phép lai: aa x aa
 

P: aa (thuần chủng lặn) x aa (thuần chủng lặn)
G_P: a x a
F1: 100% aa

Kiểu gen F1: aa
Kiểu hình F1: 100% kiểu hình lặn
G_F1: a
F2: F1 tự thụ phấn (aa x aa)

Kết quả F2: 100% aa
Kiểu gen F2: aa
Kiểu hình F2: 100% kiểu hình lặn

Để lập sơ đồ lai từ P đến F2 cho các phép lai trên, chúng ta cần nhớ một số quy tắc cơ bản của di truyền Mendel. Gen A trội hoàn toàn so với gen a.

Quy ước:

P: Thế hệ bố mẹ (Parental generation)
G_P: Giao tử của thế hệ P
F1: Thế hệ con lai thứ nhất (First filial generation)
G_F1: Giao tử của thế hệ F1
F2: Thế hệ con lai thứ hai (Second filial generation)

1. Phép lai: AA x AA
 

P: AA (thuần chủng trội) x AA (thuần chủng trội)
G_P: A x A
F1: 100% AA

Kiểu gen F1: AA
Kiểu hình F1: 100% kiểu hình trội
G_F1: A
F2: F1 tự thụ phấn (AA x AA)

Kết quả F2: 100% AA
Kiểu gen F2: AA
Kiểu hình F2: 100% kiểu hình trội

2. Phép lai: AA x Aa
 

P: AA (thuần chủng trội) x Aa (dị hợp tử)
G_P: A x (A, a)
F1:

Tổ hợp: AA, Aa
Tỉ lệ kiểu gen F1: 1 AA : 1 Aa
Tỉ lệ kiểu hình F1: 100% kiểu hình trội
G_F1:

Từ AA: A
Từ Aa: A, a
Tổng giao tử F1 (nếu xét cả quần thể F1 tự thụ phấn): A (3/4), a (1/4)
F2: F1 tự thụ phấn (AA tự thụ và Aa tự thụ)

F2 từ AA tự thụ: AA x AA → 100% AA
F2 từ Aa tự thụ: Aa x Aa → 1 AA : 2 Aa : 1 aa
Để tính F2 cho cả quần thể, ta giả sử mỗi kiểu gen F1 tự thụ phấn với tỉ lệ tương ứng của nó:

(1/2) AA tự thụ → (1/2) AA
(1/2) Aa tự thụ → (1/2) * (1/4 AA : 1/2 Aa : 1/4 aa) → 1/8 AA : 1/4 Aa : 1/8 aa
Tổng kết F2: (1/2 + 1/8) AA : 1/4 Aa : 1/8 aa = 5/8 AA : 1/4 Aa : 1/8 aa
Tỉ lệ kiểu gen F2: 5 AA : 2 Aa : 1 aa
Tỉ lệ kiểu hình F2: (5/8 + 1/4) kiểu hình trội : 1/8 kiểu hình lặn = 7 kiểu hình trội : 1 kiểu hình lặn

3. Phép lai: AA x aa
 

P: AA (thuần chủng trội) x aa (thuần chủng lặn)
G_P: A x a
F1: 100% Aa

Kiểu gen F1: Aa
Kiểu hình F1: 100% kiểu hình trội
G_F1: A, a (tỉ lệ 1:1)
F2: F1 tự thụ phấn (Aa x Aa)

Tổ hợp: AA, Aa, Aa, aa
Tỉ lệ kiểu gen F2: 1 AA : 2 Aa : 1 aa
Tỉ lệ kiểu hình F2: 3 kiểu hình trội : 1 kiểu hình lặn

4. Phép lai: Aa x Aa
 

P: Aa (dị hợp tử) x Aa (dị hợp tử)
G_P: (A, a) x (A, a)
F1:

Tổ hợp: AA, Aa, Aa, aa
Tỉ lệ kiểu gen F1: 1 AA : 2 Aa : 1 aa
Tỉ lệ kiểu hình F1: 3 kiểu hình trội : 1 kiểu hình lặn
G_F1:

Từ AA: A (1/4)
Từ Aa: A (1/2 * 1/2 = 1/4), a (1/2 * 1/2 = 1/4)
Từ aa: a (1/4)
Tổng giao tử F1: A (1/4 + 1/4 = 1/2), a (1/4 + 1/4 = 1/2)
F2: F1 tự thụ phấn (mỗi kiểu gen F1 tự thụ với tỉ lệ tương ứng)

(1/4) AA tự thụ → (1/4) AA
(1/2) Aa tự thụ → (1/2) * (1/4 AA : 1/2 Aa : 1/4 aa) → 1/8 AA : 1/4 Aa : 1/8 aa
(1/4) aa tự thụ → (1/4) aa
Tổng kết F2: (1/4 + 1/8) AA : 1/4 Aa : (1/8 + 1/4) aa = 3/8 AA : 1/4 Aa : 3/8 aa
Tỉ lệ kiểu gen F2: 3 AA : 2 Aa : 3 aa
Tỉ lệ kiểu hình F2: (3/8 + 1/4) kiểu hình trội : 3/8 kiểu hình lặn = 5 kiểu hình trội : 3 kiểu hình lặn

5. Phép lai: Aa x aa
 

P: Aa (dị hợp tử) x aa (thuần chủng lặn)
G_P: (A, a) x a
F1:

Tổ hợp: Aa, aa
Tỉ lệ kiểu gen F1: 1 Aa : 1 aa
Tỉ lệ kiểu hình F1: 1 kiểu hình trội : 1 kiểu hình lặn
G_F1:

Từ Aa: A (1/2 * 1/2 = 1/4), a (1/2 * 1/2 = 1/4)
Từ aa: a (1/2)
Tổng giao tử F1: A (1/4), a (1/4 + 1/2 = 3/4)
F2: F1 tự thụ phấn (mỗi kiểu gen F1 tự thụ với tỉ lệ tương ứng)

(1/2) Aa tự thụ → (1/2) * (1/4 AA : 1/2 Aa : 1/4 aa) → 1/8 AA : 1/4 Aa : 1/8 aa
(1/2) aa tự thụ → (1/2) aa
Tổng kết F2: 1/8 AA : 1/4 Aa : (1/8 + 1/2) aa = 1/8 AA : 1/4 Aa : 5/8 aa
Tỉ lệ kiểu gen F2: 1 AA : 2 Aa : 5 aa
Tỉ lệ kiểu hình F2: (1/8 + 1/4) kiểu hình trội : 5/8 kiểu hình lặn = 3 kiểu hình trội : 5 kiểu hình lặn

6. Phép lai: aa x aa
 

P: aa (thuần chủng lặn) x aa (thuần chủng lặn)
G_P: a x a
F1: 100% aa

Kiểu gen F1: aa
Kiểu hình F1: 100% kiểu hình lặn
G_F1: a
F2: F1 tự thụ phấn (aa x aa)

Kết quả F2: 100% aa
Kiểu gen F2: aa
Kiểu hình F2: 100% kiểu hình lặn

Đây là một bài tập di truyền học cổ điển trong Sinh học lớp 9, cực kỳ hữu ích để hiểu quy luật di truyền trội/lặn theo kiểu Mendel. Mình sẽ lập sơ đồ lai từ thế hệ P đến thế hệ F₂ cho từng trường hợp nhé 🧬

 
🧪 1. AA × AA
P: AA × AA
F₁: 100% AA
F₂ (AA × AA): 100% AA 🔍 Kết luận: thuần chủng trội → toàn bộ đời con trội giống nhau
 
🧬 2. AA × Aa
P: AA × Aa
F₁: 50% AA, 50% Aa
F₂ (AA × AA hoặc AA × Aa hoặc Aa × Aa tùy chọn): nếu chọn Aa × Aa →
F2:1AA:2Aa:1aaF₂: 1 AA : 2 Aa : 1 aa
 
🧬 3. AA × aa
P: AA × aa
F₁: 100% Aa
F₂ (Aa × Aa):
F2:1AA:2Aa:1aaF₂: 1 AA : 2 Aa : 1 aa
 
⚗️ 4. Aa × Aa
P: Aa × Aa
F₁:
F1=F2luo^n(vıˋF1laˋđờiconcủaP):1AA:2Aa:1aaF₁ = F₂ luôn (vì F₁ là đời con của P): 1 AA : 2 Aa : 1 aa
 
🧬 5. Aa × aa
P: Aa × aa
F₁: 50% Aa, 50% aa
F₂ (giả sử Aa × Aa):
F2:1AA:2Aa:1aaF₂: 1 AA : 2 Aa : 1 aa
 
⚗️ 6. aa × aa
P: aa × aa
F₁: 100% aa
F₂ (aa × aa): 100% aa 🔍 Kết luận: thuần chủng lặn → toàn bộ đời con mang tính lặn
 
📌 Lưu ý: Nếu đề yêu cầu tạo sơ đồ lai đầy đủ từ P → F₂, thì ta phải lấy các tổ hợp F₁ lai với nhau để tạo F₂. Mình có thể trình bày từng sơ đồ chi tiết hơn bằng hình ảnh hoặc biểu đồ Punnett nếu bạn muốn!

Muốn mình vẽ hình cho một sơ đồ lai cụ thể không? 😄