Mặc dù nhà Hồ (Hồ Quý Ly) có những cải cách mạnh mẽ và sở hữu một số loại vũ khí, kỹ thuật quân sự tiên tiến hơn nhà Minh (như súng thần cơ, thuyền chiến, thành trì kiên cố…), nhưng vẫn nhanh chóng thất bại trước quân Minh. Nguyên nhân chính nằm ở nhiều yếu tố sau:

1. Mất lòng dân, thiếu chính nghĩa

• Nhà Hồ giành ngôi từ nhà Trần – một triều đại lâu đời được lòng dân. Việc tiếm vị khiến nhân dân mất niềm tin, nhiều nơi không ủng hộ triều đình mới.
• Trong khi đó, nhà Minh vin vào cớ "phù Trần diệt Hồ", tạo lý do chính đáng để xâm lược, khiến dân chúng nhiều nơi không chống lại mà thậm chí còn bị lừa theo.

2. Cải cách dồn dập, chưa được lòng người

• Hồ Quý Ly thực hiện nhiều cải cách tiến bộ như phát hành tiền giấy, cải tổ giáo dục, quân sự, chia lại ruộng đất…
• Tuy nhiên, các chính sách này diễn ra quá nhanh, khi đất nước chưa ổn định, khiến nhiều tầng lớp xã hội phản ứng, chưa kịp thích nghi.

3. Quân đội thiếu đoàn kết, tinh thần kém

• Dù có vũ khí mạnh, nhưng quân đội nhà Hồ bị động, thiếu chiến lược, nội bộ rối ren, không đủ gắn kết để chống lại quân Minh.
• Các tướng lĩnh và nhân dân phần lớn không trung thành tuyệt đối với nhà Hồ nên không có sự đồng lòng chống giặc.

4. Nhà Minh chuẩn bị kỹ càng và đông đảo

• Quân Minh tổ chức đánh úp bất ngờ, lại có lực lượng hùng hậu, chiến thuật tốt, tổ chức bài bản.
• Họ tấn công nhanh, quyết liệt, đánh vào tâm lý và tổ chức của nhà Hồ, khiến quân đội không kịp trở tay.

5. Địa thế và chiến lược phòng thủ yếu

• Nhà Hồ chọn đóng đô ở Tây Đô (Thanh Hóa) nhưng để lộ yếu điểm trong hệ thống phòng thủ.
• Không phát huy tốt địa hình, lại không có kế hoạch phòng ngự lâu dài nên bị tấn công nhanh chóng.

Mặc dù có vũ khí và công nghệ tốt hơn, nhà Hồ thất bại vì mất lòng dân, thiếu chính nghĩa, cải cách vội vã, quân đội rời rạc, trong khi nhà Minh tấn công bài bản, chính danh và đông đảo.