Cuộc khởi nghĩa Yên Thế (1884-1913) là một trong những phong trào kháng chiến chống thực dân Pháp tại Việt Nam trong giai đoạn cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Dưới đây là những nét chính của cuộc khởi nghĩa này:

1. Nguyên nhân
Những áp bức của thực dân Pháp: Sau khi xâm lược Việt Nam, thực dân Pháp đã tiến hành nhiều chính sách bóc lột, áp bức nông dân, dẫn đến cuộc sống của người dân trở nên khó khăn. Hơn nữa, việc trưng thu ruộng đất và quản lý tài nguyên cũng gây ra sự bất mãn trong tầng lớp nông dân.
Tình hình địa phương: Vùng Yên Thế, thuộc tỉnh Bắc Giang, là nơi có nhiều điều kiện thuận lợi để tổ chức khởi nghĩa với hệ thống núi rừng và các mối quan hệ xã hội chặt chẽ.
Ảnh hưởng của các cuộc khởi nghĩa trước đó: Cuộc khởi nghĩa Cần Vương (1868-1886) và các phong trào yêu nước khác đã tạo ra tinh thần chống thực dân, cổ vũ cho nông dân đứng lên đấu tranh.
2. Lãnh đạo
Đề Thám (hoặc Đề Thám Duy Tân): Là nhân vật chủ chốt và lãnh đạo chính của cuộc khởi nghĩa. Ông là một người có uy tín trong cộng đồng, có khả năng tổ chức và khắc phục các khó khăn.
3. Diễn biến
Thời gian bắt đầu: Cuộc khởi nghĩa Yên Thế bùng nổ vào năm 1884 và kéo dài đến năm 1913.
Các giai đoạn: Cuộc khởi nghĩa trải qua nhiều giai đoạn khác nhau với các chiến dịch và trận đánh. Ban đầu, lực lượng khởi nghĩa đạt được nhiều thắng lợi, nhưng dần dần bị thực dân Pháp đàn áp.
Chiến thuật tác chiến: Đề Thám và quân khởi nghĩa đã sử dụng chiến thuật du kích, lợi dụng địa hình rừng núi để đánh du kích và rút lui thành công.
4. Khó khăn và thất bại
Sự đàn áp của thực dân: Cuộc khởi nghĩa gặp nhiều khó khăn do lực lượng quân Pháp ngày càng tăng cường đàn áp. Họ đã sử dụng nhiều biện pháp quân sự hiện đại và áp lực kinh tế để tiêu diệt lực lượng khởi nghĩa.
Sự ra đi của Đề Thám: Vào năm 1913, Đề Thám bị bắt và sau đó bị xử án. Sự mất mát lãnh đạo này đã gây ra những khó khăn lớn cho phong trào.
5. Ý nghĩa lịch sử
Để lại di sản tinh thần: Mặc dù cuộc khởi nghĩa Yên Thế cuối cùng đã thất bại, nhưng nó để lại một di sản lớn trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp và phong trào yêu nước tại Việt Nam.
Góp phần vào phong trào kháng chiến: Cuộc khởi nghĩa này đã góp phần thúc đẩy sự phát triển của phong trào yêu nước và ý thức đấu tranh của nhân dân Việt Nam trong thế kỷ 20.
Cuộc khởi nghĩa Yên Thế không chỉ là một bước ngoặt trong lịch sử chống thực dân Pháp tại miền Bắc mà còn là một phần quan trọng trong cuộc đấu tranh chung của dân tộc Việt Nam.